Huyết áp kẹt: nguyên nhân và cách xử trí hiệu quả

Bác sĩ giải thích cụ thể: Huyết áp kẹt là gì?

Huyết áp là chỉ số áp suất lên thành mạch máu, thể hiện qua huyết áp tâm trương (huyết áp tối đa của tim) và huyết áp tâm thu (huyết áp tối thiểu của động mạch). Huyết áp bình thường là dưới 120 mmHg (tâm thu) và dưới 80 mmHg (tâm trương). Khoảng cách giữa huyết áp tâm thu và huyết áp tâm trương cũng cần được duy trì để tuần hoàn máu trong cơ thể diễn ra bình thường.

Huyết áp kẹt là một trong những bệnh lý huyết áp ít được biết đến

Huyết áp kẹt là khi khoảng cách giữa huyết áp tâm thu và huyết áp tâm trương nhỏ hơn hoặc bằng 20 mmHg. Ví dụ, nếu huyết áp tâm thu là 110 mmHg, huyết áp tâm trương dao động từ 85 đến 90 mmHg thì có thể xem là người bệnh mắc phải huyết áp kẹp.

Khi huyết áp kẹt xảy ra, khả năng bơm máu của tim sẽ giảm, làm giảm tuần hoàn máu hoặc ngừng lại hoàn toàn. Nếu tình trạng kéo dài, lực cản ngoại vi sẽ tăng, gây phì đại thất trái và có thể dẫn đến suy tim. Huyết áp kẹt có thể gây ra nhiều vấn đề sức khỏe tiềm ẩn, tuy nhiên, nếu được phát hiện và điều trị sớm cũng như phòng ngừa, tình trạng này hoàn toàn có thể kiểm soát được.

Huyết áp kẹt có thể dẫn đến biến chứng nguy hiểm

Huyết áp kẹt có thể xuất hiện ngắn hạn, gây ra sự trì trệ trong tuần hoàn máu và người bệnh có thể trải qua các dấu hiệu như:

• Tức ngực, khó thở, hụt hơi, hơi thở ngắn làm cho người bệnh phải nỗ lực hít thở.

• Đau đầu, chóng mặt, hoa mắt do tuần hoàn máu kém, dẫn đến giảm lượng máu đến não.

• Cảm giác lạnh lẽo, khả năng tập trung và trí nhớ giảm sút.

• Huyết áp kẹt kéo dài dẫn đến suy giảm chức năng tim và các triệu chứng suy tim, phì đại thất trái tim.

Nguyên nhân gây ra huyết áp kẹt

Khi khoảng cách giữa huyết áp tâm thu và huyết áp tâm trương không bình thường, có thể do tăng huyết áp

Mất máu nội mạch

Mất máu nội mạch quá mức có thể xảy ra do chấn thương hoặc khi dịch thoát khỏi nội mạch trong bệnh sốt xuất huyết, suy tim,… Khi lượng máu giảm quá mức, áp lực máu lên thành mạch giảm và đây là nguyên nhân dễ gây ra huyết áp kẹt.

Mất máu nội mạch gây ra huyết áp kẹt là một biến chứng nghiêm trọng, cần phải cấp cứu bổ sung máu kịp thời.

Van tim bệnh lý dẫn đến huyết áp kẹt

Bệnh lý van tim

Bệnh nhân trong những trường hợp sau có thể thấy triệu chứng của huyết áp kẹt như:

• Hẹp van động mạch chủ: làm giảm lượng máu được bom ra khỏi thất trái trong giai đoạn tâm thu, từ đó dẫn đến giảm huyết áp tâm thu. Khi huyết áp tâm trương giữ nguyên hoặc tăng, có thể dẫn đến kẹp huyết áp.

• Hẹp van 2 lá làm máu ứ trong tâm nhĩ trái trong giai đoạn tâm trương, gây ra tăng huyết áp tâm trương. Huyết áp tâm thu có thể giảm hoặc giữ nguyên, tăng nguy cơ gây kẹt huyết áp.

Nguyên nhân khác về sức khỏe

Huyết áp kẹt cũng được ghi nhận là triệu chứng của các bệnh như: chèn ép tim do tràn máu hoặc tràn dịch màng ngoài tim, tráng bụng, cổ phồng, suy tim,…

Khi nhận biết được nguyên nhân gây ra kẹt huyết áp, việc kiểm soát và điều trị sẽ dễ dàng hơn. Đôi khi, các biến chứng sức khỏe từ các bệnh lý nguy hiểm hơn có thể gây ra rủi ro lớn hơn so với huyết áp kẹt.

3. Biện pháp khi bị huyết áp kẹt là gì?

Huyết áp kẹt là tình trạng sức khỏe nguy hiểm, càng kéo dài càng ảnh hưởng đến chức năng tim và tuần hoàn máu. Do đó, bệnh nhân cần có kiến thức để nhận biết sớm và xử lý đúng cách nếu gặp phải tình trạng này.

Bệnh nhân cần nghỉ ngơi khi xuất hiện triệu chứng của huyết áp kẹt

3.1. Cách xử lý khi bị huyết áp kẹt

Triệu chứng của huyết áp kẹt khá rõ ràng, lúc này người bệnh cần dừng lại, hít thở sâu và nghỉ ngơi thư giãn. Hầu hết triệu chứng chỉ kéo dài trong thời gian ngắn, sau khi nghỉ ngơi sẽ giảm đi.

Nhiều bệnh nhân thường trở nên bất an, lo lắng khi gặp triệu chứng của huyết áp kẹt. Điều này chỉ khiến cho huyết áp tăng cao hơn. Khi triệu chứng giảm đi cũng không nên chủ quan, cần sớm đến bác sĩ để được điều trị.

Nếu bệnh nhân có bệnh tim mạch hoặc đã được chẩn đoán huyết áp cao, cần sử dụng thuốc ổn định huyết áp kịp thời. Lưu ý chỉ sử dụng thuốc khi có chỉ định của bác sĩ chuyên khoa.

3.2. Biện pháp phòng tránh huyết áp kẹt và biến chứng hiệu quả

Phòng tránh tái phát và biến chứng luôn được ưu tiên hơn điều trị và khắc phục khi biến chứng không may đã xảy ra. Đầu tiên, bệnh nhân cần hiểu rõ tình trạng huyết áp không ổn định của mình để giữ tinh thần ổn định và quan tâm hơn đến sức khỏe của mình.

Các biện pháp sau đây không chỉ giúp tăng cường sức khỏe tim mạch và sức đề kháng mà còn giúp hạn chế tái phát huyết áp kẹt và nguy cơ tiến triển thành các biến chứng nghiêm trọng.

Theo dõi huyết áp đều đặn

Người bệnh hoặc người thân nên có thiết bị đo huyết áp tại nhà để theo dõi thường xuyên. Nếu có bất kỳ biến động huyết áp nào bất thường, cần thông báo cho bác sĩ để được tư vấn và chẩn đoán chi tiết hơn.

Người mắc bệnh huyết áp cần tự kiểm tra định kỳ huyết áp tại nhà

Chế độ ăn uống và sinh hoạt khoa học

Đảm bảo ăn uống cân đối, giàu dinh dưỡng và duy trì sinh hoạt khoa học là biện pháp đơn giản nhưng hiệu quả để duy trì huyết áp ổn định.

Tập thể dục phù hợp và đều đặn

Vận động thường xuyên và tập thể dục đều đặn mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe tổng thể và chức năng tim mạch. Điều này cũng giúp kiểm soát huyết áp và ngăn ngừa biến chứng của huyết áp kẹt.

Tuân thủ phương pháp điều trị

Nếu bác sĩ chỉ định điều trị huyết áp kẹt bằng thuốc hoặc các bệnh lý tim mạch khác, hãy tuân thủ điều trị một cách nghiêm túc, không tự ý thay đổi, ngưng hoặc tăng liều thuốc. Bệnh lý tim mạch có thể phức tạp và tiềm ẩn nguy cơ nên không nên coi thường bệnh tình.

Do đó, huyết áp kẹt là một bệnh lý huyết áp nguy hiểm, có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm cho sức khỏe. Vì vậy, khi có bất kỳ dấu hiệu nghi ngờ hoặc đã được chẩn đoán, cần phải điều trị kịp thời và tích cực.