1. Khi Nào Là Đúng Thời Điểm để Lau Dọn Ban Thờ?
Trong mỗi năm, ngày 23 tháng Chạp được coi là dịp tiễn ông Công, ông Táo về trời. Vào ngày này, mỗi gia đình chuẩn bị mâm cỗ để cúng tiễn ông Công ông Táo và báo cáo về những sự kiện trong gia đình suốt một năm qua. Chính vì vậy, đây là thời điểm lý tưởng để dọn dẹp bàn thờ, tạo sự trong sạch để chào đón năm mới.
Nhiều người tin rằng việc dọn dẹp bàn thờ nên đợi đến sau ngày 23 tháng Chạp, khi ông Công ông Táo đã trở về trời, để tránh làm xáo trộn không khí tâm linh. Tuy nhiên, theo các chuyên gia văn hóa, hiện nay không có tài liệu nào chứng minh điều này. Do đó, bạn có thể lựa chọn một ngày thuận lợi bất kỳ trong năm để lau dọn bàn thờ. Ngày cuối năm thường được nhiều người ưa thích, kết hợp với lễ cúng ông Công ông Táo.


2. Kích Thích Hương Thơm và Ban Phát Biểu
Trước khi bắt đầu, gia chủ thường thắp hương để xin phép. Tất cả chân hương tích tụ trong năm sẽ được thu gọn và hóa cùng với vàng bạc. Tùy thuộc vào điều kiện, gia chủ có thể chọn một ngày khác để làm sạch bàn thờ tổ tiên, miễn là trước 30 Tết. Theo quan niệm dân gian, con cháu thường thắp hương và đọc văn khấn để nhờ phép ông bà, tổ tiên.
Văn khấn
'Con nam mô A Di Đà Phật!
Con nam mô A Di Đà Phật!
Con nam mô A Di Đà Phật!
Con xin kính lạy Chín phương Trời, Mười phương chư Phật, chư Phật Mười phương
Con xin kính lạy vua cha Ngọc Hoàng thượng đế, Hoàng thiên hậu thổ, ngũ phương ngũ thổ, long mạch thổ, thần Đông Trù Tư mệnh Táo phủ Thần quân.
Tên của tín chủ là:………………………..
Cư ngụ tại địa chỉ:…………………….
Ngày hôm nay, ngày .. tháng 12 năm 2019, sau khi xem xét, con nhận thấy bản thân mình chưa hoàn hảo, nên con xin thành tâm sám hối với hương án bị bụi. Con xin kêu gọi các vị (tùy thuộc vào đối tượng thờ phụng, hộ thần, hoặc tổ tiên…), chọn một ngày tốt để xin phép, để con có thể làm sạch bàn thờ, mong các vị hãy chứng minh và bảo hộ.
Chúng con mong được tha thứ và giám hộ, để làm cho bàn thờ trở nên trang trọng và thanh tịnh, hương án trở nên trang nhã, đồng thời mang lại an bình cho gia đình.
Chúng con, những người sống giữa thế gian, đầy tội lỗi, chỉ mong tỏ lòng thành kính nếu có bất kỳ sơ sót nào, xin được tha thứ và bảo trợ quá mức.
(Hoàn tất bằng ba sự kính bái).'


3. Sáng Tạo Phương Pháp Nước Ngũ Vị Hương
Để thay đổi vận khí, mang lại điều tốt lành cho gia đình, người Á Đông thường sử dụng hương thơm trong nhà. Từ xưa, ông bà ta đã sử dụng nước ngũ vị hương từ 5 loại cây để lau dọn bàn thờ. Tuy nhiên, hiện nay nhiều gia đình dùng những sản phẩm làm sẵn thay vì tự làm nước ngũ vị hương. Chuyên gia phong thủy khuyến cáo: 'Hạn chế sử dụng dung dịch làm sẵn vì không biết chúng được làm từ những gì và nguồn gốc không rõ. Hãy giữ nếp truyền thống bằng cách tự làm nước ngũ vị hương cẩn thận'.
Nước ngũ vị hương chế biến từ hồi khô, quế khô, lá hương nhu, lá bưởi, lá mùi thơm, kèm theo một số loại lá đặc trưng từ các vùng miền khác nhau, thậm chí có thể thêm hoa lan để tăng thêm hương thơm. Tất cả những thành phần này khi đun sôi sẽ tạo nên nước ngũ vị hương với 5 mùi hương, mang lại không gian thờ trang trí và thanh tịnh'.
Điều quan trọng, nếu gia đình vừa trải qua tang lễ, có thể thêm rượu đập dập gừng. Đối với nam chủ nhà, rượu gừng nên để qua 7 ngày, còn nữ chủ nhà thì nên để qua 9 ngày rồi hòa vào nước ngũ vị hương. Điều này giúp tẩy tà, mang lại sự tốt lành'.
Một số tài liệu cổ truyền còn ghi chú rằng không cần làm phức tạp khi lau dọn bàn thờ, chỉ cần rượu gừng là đủ. Tuy nhiên, đối với những gia đình sử dụng bàn thờ gỗ, việc lau dọn bằng rượu gừng có thể làm hỏng gỗ, thậm chí làm cháy gỗ. Do đó, cần pha rượu gừng với nước ngũ vị hương để giảm độ nồng của rượu'.


4. Chiều Lòng Chân Nhạc và Thỉnh Văn Khấn Sau Khi Trang Trí Xong
Biến chân nhang thành tro và đặt nó ở nơi sạch sẽ, không rác, không ô uế, như sông suối. Không bỏ tro vào thùng rác để đảm bảo sự linh thiêng.
Sau khi lau dọn, tỉa chân hương xong, đặt đồ thờ cúng vào đúng vị trí, đổi nước, đặt chum gạo muối (nếu có), và thỉnh vọng ông bà, tổ tiên về. Thỉnh vọng sau khi lau dọn xong.
Sắp xếp đồ cúng đã chuẩn bị. Thắp 9 nén hương và thỉnh vọng:
'Con thờ phụng 9 phương trời,
Con thờ phụng 10 phương đất.
Con kính thờ phụng chư Phật 10 phương,
Con kính thờ phụng 10 phương chư Phật.
Con kính thờ phụng quan đương niên, đương cảnh, quan hành khiển, thần binh.
Con kính thờ phụng các Ngài ngũ phương, ngũ mạch, tài thần, táo quân.
Tín chủ của con là:.....................................................
Cư trú tại:.............................................................
Hôm nay tân niên xuân tiết, ngày lành tháng tốt. Con đã chọn thời hoàn khắc hỉ để sái tịnh hương án.
Công việc đã tròn, con thỉnh các vị các ngài hồi vị hương án để con có thể tiếp tục phát tâm thờ phụng cốt vị.
Nam cư lộc tài, con xin tạ
Nam mới lộc mới, con mong cầu.
Xin các vị các ngài ban cho con lòng thành chí, gia chủ con được an bình, thuận lợi. Xuất hành đến mọi nơi.
Cuộc sống an lành mang đến, duyên lành mang đi.
Tài lộc đầy đủ, công việc tiến triển.
Tâm trần của con sẵn có.
Lễ trần con đây là sự dâng hiến.
Nếu có bất kỳ thiếu sót nào trong nghi lễ, con kính xin được tha thứ, chở che.
Các vị các ngài linh thiêng giáng xuống, chúng con xin kính cẩn cáo.
Nam Mô A Di Ðà Phật!
Nam Mô A Di Ðà Phật!
Nam Mô A Di Ðà Phật!'


5. Phương Pháp Lau Dọn Bàn Thờ và Bát Hương
Chờ đến khi hương tan đi mới bắt đầu dọn dẹp bàn thờ. Khi lau dọn bàn thờ, sử dụng nước ấm, rượu hoặc nước gừng để lau chùi đồ thờ cúng. Trước hết, hạ đồ cúng xuống (lưu ý: không bao giờ hạ hoặc di chuyển bát hương. Theo dân gian, di chuyển bát hương sang hướng xấu có thể mang lại điều xui xẻo cho gia chủ). Chuẩn bị bàn lớn và cao, phủ vải hoặc giấy đỏ, hạ đồ thờ cúng (bài vị, di ảnh, bình hoa, chén nước... xuống rồi để ngay ngắn toàn bộ đồ thờ cúng lên bàn). Nếu bàn thờ có đặt chung bài vị gia tiên với các thần, phải để ra hai chỗ khác nhau. Không lau đồ trực tiếp trên bàn thờ.
Sử dụng khăn sạch đã ngâm rượu gừng để lau sạch toàn bộ đồ thờ. Sau đó, dùng khăn khô để lau khô. Lau từng món một, không để đồ thờ cúng lăn lóc, mà phải xếp ngay ngắn, trang nghiêm. Sau khi lau bài vị, tiếp tục với phần dọn dẹp bát hương. Khi lau dọn bát hương, chỉ giữ lại 3 chân hương. Đối với những bát hương của người đã khuất nhưng chưa đến 3 năm, nam giới giữ lại 7 chân, còn phụ nữ giữ lại 9 chân hương. Bát hương của các thần linh cúng tỉa sạch, chỉ giữ lại 5 chân nhang.


6. Điều Ý Nghĩa Khi Trang Trí Bàn Thờ
Chổi quét hoặc khăn lau bàn thờ thường được sử dụng riêng biệt để hạn chế sự chung đụng. Nước lau bàn thờ cần được làm từ nước sạch, sau đó sử dụng rượu trắng pha với gừng (hoặc nước vang – nước ngũ vị hương) để làm sạch bàn thờ.
Khi lau bát hương, bài vị cần được giữ chặt tay để không xoay và sau đó sử dụng khăn sạch, ẩm, phun rượu pha gừng, nước hoa, hoặc ngũ vị hương... để lau sạch. Quan trọng nhất là thực hiện công việc này với lòng thành tâm, nghiêm túc để thể hiện lòng kính trọng đối với linh hồn.

