Danh sách 10 Nghệ nhân ca trù đình đám tại Việt Nam

Sinh ra trong một gia đình truyền thống với đời sống nghệ thuật ca trù, nghệ nhân Nguyễn Thị Chúc từ khi còn nhỏ đã tỏ ra là một tài năng đặc biệt trong làng ca trù. Với tình yêu và sự nhiệt huyết, bà đã nhanh chóng trở thành một trong những danh ca nổi tiếng tại Hà Nội. Giọng hát trong sáng và kỹ thuật điêu luyện của bà đã chinh phục được trái tim của đông đảo người nghe.

Toàn bộ cuộc đời gắn bó với nghệ thuật ca trù, bà Nguyễn Thị Chúc là một trong những nghệ nhân hiếm hoi truyền đạt nghệ thuật truyền thống này cho thế hệ trẻ. Với tài năng và đóng góp to lớn cho ca trù, bà đã được Nhà nước tôn vinh bằng danh hiệu Nghệ nhân dân gian năm 2005. Bà Nguyễn Thị Chúc đã từ trần tại quê nhà, thôn Ngãi Cầu, Hoài Đức, Hà Nội, hưởng thọ 85 tuổi.

Bắt đầu học ca trù từ khi mới 11 tuổi, Nghệ nhân Nguyễn Thị Khướu, người con xứ Phú Xuyên, Văn Nhân, đã hành trình cùng bà nội và bố khắp nơi, để lại dấu ấn đặc sắc với giọng hát cao vút, trong trẻo. Dù đã bước vào tuổi 90, nhưng với trí nhớ tốt và tâm huyết sâu sắc, cụ đã chọn lọc và truyền dạy nghệ thuật ca trù cho nhiều thế hệ, mong muốn giữ lửa cho truyền thống ca trù.

Trải qua nhiều năm, Nghệ nhân Nguyễn Thị Khướu cùng đội ngũ ca trù tham gia biểu diễn ở nhiều địa điểm trong cả nước, tham gia các cuộc thi và đoạt nhiều giải thưởng. Năm 2011, cụ đã được vinh danh với danh hiệu Nghệ nhân dân gian, và gần đây nhất, Chủ tịch nước đã ký phong tặng danh hiệu Nghệ nhân ưu tú.

Với lòng yêu nghề và mong muốn giữ lại nghệ thuật của cha mình, nghệ nhân ca trù Phó Thị Kim Đức đã dành nhiều năm để nghiên cứu và truyền dạy nghệ thuật ca trù. Sinh ra trong bầu không khí của ca trù, bà nhanh chóng trở thành một người nghệ sĩ nổi tiếng với khả năng hát tròn vành rõ chữ, sự tinh tế trong cảm thụ. Sau khi làm việc tại Đài Tiếng nói Việt Nam, bà tiếp tục ghi điểm với công chúng bằng giọng hát ngọt ngào và sang trọng. Mặc dù ca trù đã có sự hồi sinh và được công nhận là di sản văn hóa thế giới, nhưng theo nghệ nhân Kim Đức, cái hồn của nó dường như đã thay đổi, và số lượng người học ca trù còn quá ít. Bà nhấn mạnh rằng để thành công trong nghệ thuật này, người học cần có niềm đam mê, tâm huyết và kiên trì. Sau nhiều năm đóng góp cho nền nghệ thuật, bà đã được vinh danh với danh hiệu Nghệ sĩ ưu tú.

Khi nói đến ca trù Hà Nội, không ai không nhớ đến đào nương Bạch Vân - người đã hi sinh hạnh phúc cá nhân để dành cho nghệ thuật ca trù. Với đam mê điên đảo, chị đã mang nghệ thuật ca trù vào cuộc sống. Hành trình của chị, từ những khó khăn, thách thức, đã đưa chị đến với thành công và sự công nhận rộng rãi từ công chúng.

Chị từng theo học tại Nhạc viện Hà Nội, nhưng chỉ cần một lần nghe ca trù, chị đã quyết định dấn thân hoàn toàn vào nghệ thuật này, bất chấp sự phản đối từ gia đình. Mặc dù đã kết hôn ở tuổi 44 và từ bỏ việc giữ lại đứa con đầu lòng để dành thời gian cho ca trù, nhưng niềm đam mê đã giúp chị vượt qua mọi khó khăn. Năm 2012, Bạch Vân được vinh danh với danh hiệu Nghệ sĩ ưu tú, là sự công nhận cao quý cho những đóng góp lớn trong việc bảo tồn và phát triển nghệ thuật ca trù.

Sinh năm 1924, tại Thủy Nguyên, Hải Phòng, nghệ nhân Nguyễn Thị Chín lớn lên trong một gia đình truyền thống nghệ thuật ca hát. Nhờ tài năng đặc biệt, giọng hát trong trẻo và truyền cảm, bà đã nắm vững nhiều lối hát và điệu hát, trở thành một ca nương xuất sắc. Khi Hải Phòng chú trọng bảo tồn nghệ thuật ca trù, bà đã đồng lòng với các đồng nghiệp thời xưa, tham gia câu lạc bộ ca trù, làm mới nguồn sinh khí cho ca trù Hải Phòng.

Việc truyền dạy của bà đã thành công, đào tạo ra nhiều học trò xuất sắc và cùng câu lạc bộ đoạt nhiều giải thưởng. Hình ảnh của nghệ nhân Nguyễn Thị Chín là động viên lớn cho các ca nương, nhà nghiên cứu và là động lực quan trọng trong việc duy trì, bảo tồn và phát triển nghệ thuật ca trù.

Không thuộc dòng họ nghệ nhân, không qua trường lớp chuyên môn, nhưng vì đam mê ca trù, nghệ nhân Vân Mai đã tự mình rèn luyện, trở thành một người nghệ nhân được biết đến trong giới ca trù. Xuất thân từ vùng quê lúa Thái Bình, Vân Mai được ơn phúc với một giọng hát tràn ngập và khỏe mạnh, có khả năng biểu diễn nhiều loại hình ca trù.

Câu chuyện bắt đầu khi chị tình cờ nghe được giọng hát của nghệ nhân Quách Thị Hồ trên sóng phát thanh. Từ đó, đam mê ca trù châm ngập trái tim chị, và quyết tâm tự học hát ca trù qua những băng đĩa của các nghệ nhân ca trù nổi tiếng. Nhiều năm công hiến, giọng hát của Vân Mai ngày càng trở nên mượt mà và tinh tế. Không ngừng nỗ lực phát triển bản thân, hiện nay nghệ nhân Vân Mai dành thời gian giảng dạy ca trù miễn phí cho thế hệ trẻ.

Sinh ra trong gia đình nền nghệ ca trù, Nguyễn Thị Thiệp từ nhỏ đã đi hát cùng anh chị trên khắp vùng Kinh Bắc. Việc ca trù được công nhận là di sản văn hóa đã làm hạnh phúc và tự hào cho nghệ nhân Nguyễn Thị Thiệp, đánh dấu sự công nhận của thế giới đối với nghệ thuật truyền thống này.

Dù đã cao tuổi, nhưng Nguyễn Thị Thiệp vẫn không ngừng chia sẻ đam mê ca trù, mang âm nhạc và lời hát đến mọi nơi. Với hơn 100 học trò đến từ nhiều tỉnh thành, cụ hy vọng thế hệ trẻ sẽ tiếp tục bảo tồn và phát triển nghệ thuật dân dã này.

Nhận được nhiều sự ủng hộ tại câu lạc bộ ca trù Châu Hóa, Nghệ nhân Nguyễn Thị Thanh đang góp phần quan trọng trong việc bảo tồn, truyền dạy nghệ thuật ca trù. Tự nguyện đào tạo thế hệ trẻ, bà Thanh truyền đạt kiến thức, kỹ năng về ca trù cho lớp con cháu, giúp họ hiểu rõ và trân trọng giá trị của nghệ thuật truyền thống này. Với những đóng góp xuất sắc, bà đã được vinh danh với danh hiệu Nghệ nhân dân gian do Hội di sản văn hóa Việt Nam trao tặng.

Là người đứng đầu câu lạc bộ ca trù Thượng Mỗ, Đan Phượng, nghệ nhân Nguyễn Thị Tam, con gái của nghệ nhân Nguyễn Thị Chản, một tên tuổi nổi tiếng trong lịch sử ca trù. Nguyễn Thị Tam đã bắt đầu hành trình ca trù từ khi còn rất nhỏ, theo dõi cha mẹ và ông bà biểu diễn khắp nơi. Dù đã bước vào tuổi cao, nhưng tâm huyết và đam mê với nghệ thuật vẫn cháy bỏng trong trái tim bà.

Chủ nhiệm câu lạc bộ, nghệ nhân Nguyễn Thị Tam không chỉ là người giữ gìn bảo tồn di sản văn hóa phi vật thể mà còn là nguồn động viên lớn cho thế hệ trẻ theo đuổi nghệ thuật ca trù. Bà đã truyền đạt kiến thức, kỹ năng cho nhiều thế hệ học trò, giúp họ trở thành những ca nương xuất sắc, góp phần làm phong phú thêm bảo tàng nghệ thuật dân dụ ca trù.