Hướng dẫn cách đo huyết áp đúng - Top 4

Đo huyết áp là một trong những phương pháp thăm khám thủ công để đánh giá chỉ số huyết áp của cơ thể, hỗ trợ quá trình khám và điều trị bệnh.

Quá trình đo huyết áp sử dụng nguyên lý bơm căng một băng tay cao su, làm mất mạch đập của động mạch. Sau đó, xả hơi từ từ để quan sát và ghi lại phản ứng của động mạch, là cơ sở cho chẩn đoán bệnh tật.

Chỉ số huyết áp tâm thu được xác định khi máu bắt đầu đi qua lòng mạch, khi sức ép từ băng cao su giảm. Huyết áp tâm trương tương ứng với thời điểm máu tự do lưu thông trong động mạch khi không có sức ép từ băng cao su.

Khi đo huyết áp tại phòng khám hoặc tại nhà, bệnh nhân cần tuân thủ quy trình sau theo hướng dẫn của Bộ Y tế:

• Nghỉ ngơi trong phòng yên tĩnh ít nhất 5 – 10 phút trước khi đo huyết áp.
• Không sử dụng chất kích thích (cà phê, hút thuốc, rượu bia) trong vòng 2 giờ trước đó.
• Tư thế đo chuẩn: Người được đo huyết áp ngồi thoải mái, cánh tay duỗi thẳng trên bàn, nếp khuỷu ngang mức với tim. Cũng có thể đo ở tư thế nằm, đứng. Đối với người cao tuổi hoặc có bệnh đái tháo đường, nên đo thêm huyết áp ở tư thế đứng để xác định có hạ huyết áp tư thế hay không.
• Sử dụng huyết áp kế thủy ngân, huyết áp kế đồng hồ hoặc huyết áp kế điện tử (loại đo ở cánh tay). Cần kiểm chuẩn thiết bị định kỳ. Bề dài bao đo (nằm trong băng quấn) ít nhất bằng 80% chu vi cánh tay, bề rộng ít nhất bằng 40% chu vi cánh tay. Quấn băng quấn đủ chặt, bờ dưới của bao đo ở trên nếp lằn khuỷu 2cm. Đặt máy ở vị trí để đảm bảo máy hoặc mốc 0 của thang đo ngang mức với tim.
• Nếu không sử dụng thiết bị đo tự động, trước khi đo cần xác định vị trí động mạnh cánh tay để đặt ống nghe. Bơm hơi thêm 30mmHg sau khi không còn thấy mạch đập. Xả hơi với tốc độ 2-3mmHg/nhịp đập. Huyết áp tâm thu tương ứng với lúc xuất hiện tiếng đập đầu tiên (pha I của Korotkoff) và huyết áp tâm trương tương ứng với khi mất hẳn tiếng đập (pha V của Korotkoff).
• Không nói chuyện khi đang đo huyết áp.
• Lần đo đầu tiên, cần đo huyết áp ở cả hai cánh tay, chọn tay có chỉ số huyết áp cao hơn để theo dõi huyết áp sau này.
• Nên đo huyết áp ít nhất hai lần, cách nhau ít nhất 1-2 phút. Nếu số đo huyết áp giữa hai lần đo chênh lệch trên 10mmHg, cần đo lại một vài lần sau khi đã nghỉ ít nhất 5 phút. Giá trị huyết áp ghi nhận là trung bình của hai lần đo cuối cùng.
• Trong trường hợp nghi ngờ, có thể theo dõi huyết áp bằng máy đo tự động tại nhà hoặc máy đo huyết áp tự động 24 giờ (Holter huyết áp).
• Ghi lại số đo theo đơn vị mmHg dưới dạng HA tâm thu/HA tâm trương (ví dụ 126/82 mmHg) không làm tròn số quá hàng đơn vị và thông báo kết quả cho người được đo.

Dụng cụ đo huyết áp:

• Dụng cụ đo huyết áp bao gồm máy đo huyết áp (hay còn gọi là huyết áp kế) và ống nghe tim phổi.
• Hiện nay có 3 loại máy đo huyết áp khác nhau:
  • Máy đo huyết áp thủy ngân: Chính xác nhưng cồng kềnh
  • Máy đo huyết áp đồng hồ cơ: Tiện lợi, nhưng có thể không chính xác tuy thuộc vào kỹ thuật đo và khả năng nghe của người sử dụng
  • Máy đo huyết áp điện tử: Số liệu chính xác, không cần ống nghe tim phổi, phù hợp với mọi người.
• Khi đo huyết áp, việc chọn máy đo phù hợp rất quan trọng, với kích thước túi hơi phù hợp với chu vi cánh tay của bệnh nhân. Sử dụng túi không đúng cỡ có thể dẫn đến đo huyết áp sai lên đến 25mmHg.

Tư thế đo huyết áp và cách đo huyết áp đúng
Vị trí đo huyết áp thường là ở cánh tay 2 bên, đo ở vị trí trên nếp gấp khuỷu tay 3cm, đoạn có động mạch cánh tay chạy qua. Nếu không thể đo ở cánh tay, có thể thực hiện đo ở cổ chân.

Có 4 tư thế để đo huyết áp:

• Tư thế ngồi: Thường được sử dụng trong thăm khám và điều trị
  Đo huyết áp ở tư thế ngồi chỉ chính xác khi bệnh nhân ngồi thoải mái trên ghế có tựa lưng. Lưu ý rằng để chỉ số đo được chính xác nhất, cánh tay cần đặt ngang với vị trí của tim
• Tư thế đứng: Có thể thẳng hoặc nghiêng về phía bàn. Được sử dụng để kiểm tra huyết áp tư thế đứng
• Tư thế nằm ngửa: Sử dụng nhiều cho bệnh nhân yếu sức khỏe hoặc khó di chuyển
• Tư thế nằm ngửa chéo chân
  

4 tư thế này được áp dụng linh hoạt trong các phương pháp đo và nghiên cứu khác nhau.

Dưới đây là một số điều cần lưu ý khi tự theo dõi huyết áp tại nhà:

• Tránh vận động trước khi đo huyết áp, ít nhất 30 phút trước khi tập.
• Ngồi yên tĩnh ít nhất 5 phút trước khi bắt đầu đo huyết áp. Ngồi ở vị trí và tư thế thoải mái là rất quan trọng. Không nói chuyện trong khi đo huyết áp.
• Tránh ăn thức ăn, hút thuốc, uống rượu và cà phê trước khi đo huyết áp, ít nhất là trước 30 phút, vì những thứ này có thể ảnh hưởng đến huyết áp bình thường.
• Nên thực hiện vệ sinh trước đó, vì bàng quang đầy cũng có thể làm tăng huyết áp.
• Chú ý không để ống tay áo bó chặt quanh cánh tay vì điều này có thể dẫn đến kết quả không chính xác. Tốt nhất là trong mùa đông, hãy rút tay khỏi tay áo để đo chính xác.
• Đặt cánh tay đo ở vị trí đúng: Đảm bảo đặt tay lên mặt ghế, bàn trong khi đo huyết áp. Nâng cánh tay đến mức vị trí ngang với tim.
• Luôn đo huyết áp ở cùng một cánh tay.
• Thực hiện nhiều lần đo. Đợi khoảng 3 phút giữa mỗi lần đo và kiểm tra độ chính xác của lần đo đầu tiên.