Top 15 Sự Thật Độc Đáo về Chim Yến

Chim Yến thuộc họ nhà Yến, chân ngắn giúp chúng bay nhanh và thường ngủ khi đang bay. Chúng phổ biến ở Đông Nam Á và các nước có khí hậu ấm áp. Nuôi chim Yến mang lại giá trị kinh tế lớn, đặc biệt ở các tỉnh phía Nam như Khánh Hòa, Kiên Giang, Bình Thuận.

2. Bí Mật Tạo Nên Tổ Yến

Chim Yến tận dụng nước bọt để xây tổ, với khả năng kết dính mạnh mẽ, chúng gắn tổ lên nhiều bề mặt đặc biệt như bờ tường, vách đá, hẻm núi...

Quá trình làm tổ thường diễn ra vào mùa sinh sản, con đực và con cái hợp tác xây dựng tổ. Tuyến nước bọt của cả hai phát triển và chúng sử dụng nó để bện tổ. Quá trình kéo dài khoảng 45-50 ngày, và tổ khô sau 2-3 tiếng. Gần thời điểm đẻ trứng, công việc bện tổ được đẩy nhanh, và sau khi tổ hoàn thành, con cái bắt đầu đẻ trứng.

Về kích thước: Yến lùn, nhỏ nhất với trọng lượng 6g và chiều dài 10cm, đến Yến đuôi nhọn, lớn nhất với trọng lượng 190g và chiều dài 25cm.

Về ngoại hình: Điểm đặc trưng là đôi chân ngắn, gần như không thấy bằng mắt thường, thích nghi bay lượn. Bộ lông màu đen hoặc nâu, thân hình hình thoi, sải cánh lớn giúp chúng săn mồi khi bay.

Về tập tính: Sử dụng chân và nước bọt để làm tổ trên các bề mặt thẳng đứng, sống thành đàn và sinh sản sau khi tổ hoàn thành.

Môi trường sống: Thích khí hậu nhiệt đới hoặc ôn đới, sống ở nhiều môi trường khác nhau như thảo nguyên, hẻm núi, đô thị, cao 4000m gần nguồn nước.

Trên thế giới có nhiều loài chim yến, nhưng ở Việt Nam, chúng ta thường gặp 4 nhóm chim yến phổ biến:

• Yến trắng: Chỉ có ở Đông Nam Á, chúng xây tổ bằng nước bọt nên có giá trị cao. Với chiều dài khoảng 13cm, lông ngực màu xám, lông sau nhạt hơn, đuôi hình quả bầu.
• Yến đen: Tổ chứa nước bọt và lông trên cơ thể, đánh giá thấp hơn về chất lượng. Sau khi khai thác, phải tách lông và đông lạnh sợi yến để tạo tổ yến tinh chế.
• Yến Ấn Độ: Loài này có tổ chứa nước bọt và sợi cỏ, rêu, lông vũ. Cần tách tạp chất và đông khô sợi nước bọt để tạo tổ yến chất lượng.
• Yến nhà: Loài có giá trị cao, tổ chủ yếu là nước bọt. Chúng thích sống ở môi trường có nhiệt độ từ 28 độ C.

Mùa sinh sản của loài Yến thường bắt đầu từ tháng 3 đến giữa tháng 4 hàng năm. Con đực và con cái sẽ ghép cặp và tìm địa điểm để xây tổ. Chim Yến kiếm ăn vào ban ngày và xây tổ từ chiều tối đến sáng hôm sau. Quá trình xây tổ kéo dài gần 50 ngày. Sau khi tổ xong, chúng giao phối và bắt đầu quá trình sinh sản.

Chúng làm tổ liên tục từ tối đến sáng, bện từ 12 sợi ban đầu lên đến 15 sợi mỗi ngày. Giao phối diễn ra vào ban đêm và mỗi ngày chúng giao phối 3-4 lần. Sau khi đẻ trứng, chúng tập trung chăm sóc đàn con. Trong quá trình ấp trứng, mỗi con thay phiên nhau ấp trứng và đi kiếm ăn. Sau 3 tuần, trứng nở thành chim non và bố mẹ cùng chăm sóc chúng.

Chế phẩm ăn dành cho chim non thường được bố mẹ chúng tìm kiếm và chuẩn bị cho chúng. Việc nuôi chim yến con giống như việc nuôi con nhỏ. Chim cha mẹ tự trộn enzyme và các kháng thể khác trong nước bọt để tạo nên cục mồi cho chim con ăn. Thức ăn của chim yến con rất đa dạng, thường chứa vỏ kitin mỏng, chiếm 50% là bọ rầy nâu và xanh, 20% là ruồi và muỗi, còn lại 7% là ong và kiến. Mỗi cục mồi có khoảng 250 đến 350 con côn trùng nhỏ.

Trong trường hợp nuôi nhân tạo, chim yến con thường được cho ăn trứng, ấu trùng ong kiến non. Người nuôi chim yến cũng thường thêm vào thức ăn một số loại sâu hay dế cắt nhỏ. Trong khoảng 5 đến 6 tuần đầu tiên, cả hai cha mẹ đều thường mớm mồi cho chim yến con. Trong khoảng thời gian này, cục mồi mà chim yến con ăn có trọng lượng khoảng 0,6 – 1g. Sau đó, kích thước của cục mồi tăng lên khoảng 1,5 – 1,7g. Thời gian giữa hai lần mớm mồi là khoảng 30 phút. Thói quen ăn của chim yến con thường là 3 đến 4 lần mỗi ngày, bao gồm 3 bữa vào ban ngày và 1 bữa vào khoảng 8 giờ tối. Chim yến con chấp nhận thức ăn từ con người và phát triển bình thường đến khi có thể bay.

Chim yến khi trưởng thành thường săn mồi với kích thước nhỏ (từ 0,01 đến 0,72g), bay giữa không trung để bắt những loại côn trùng nhỏ như ong bắp cày, kiến cánh, ong nhỏ, ruồi muỗi, phù du, nhện và các loại bọ nhỏ khác.

Thành phần côn trùng trong chế độ dinh dưỡng của chim yến có tỷ lệ như sau:

• Côn trùng có cánh màng (kiến) chiếm 61,1%
• Côn trùng có cánh đều (mối) chiếm khoảng 14,7%
• Côn trùng có hai cánh (ruồi) chiếm khoảng 7,8%
• Các loài khác có tỷ lệ thấp

Chế độ ăn mà chim yến ưa thích bao gồm ong kiến (chiếm khoảng 50-70%), mối, ruồi muỗi, bọ rầy, bọ rùa, bọ xít nhỏ, chuồn chuồn kim, bướm đêm, cánh tơ và cào cào. Chim thường săn mồi trong khi bay, ở độ cao khoảng 30m và theo sự phân bố của côn trùng trên không trung. Có những loại cây đặc trưng mà chim yến rất ưa thích và những nơi chúng thường đậu, đều là những vị trí cung cấp nguồn thức ăn phong phú cho loài chim quý này. Các loại cây như cây táo nhơn, cây sung, ... thường thu hút nhiều côn trùng, là nơi chim yến tìm kiếm thức ăn.

Trong quá trình chăm sóc yến, việc nhận biết và xử lý kẻ thù là rất quan trọng. Kỹ thuật này giúp duy trì sản lượng tổ yến ổn định, giảm thiểu rủi ro hao hụt và đảm bảo chất lượng yến sào.

Những kẻ thù tự nhiên của chim yến:

• Dơi: Một số nơi nhà yến thu hút nhiều dơi hơn so với yến, và khi dơi ngự trị, yến khó tăng trưởng.
• Chuột: Rủi ro từ lũ chuột không phải ai cũng hiểu rõ.
• Kiến: Mặc kích thước nhỏ, chúng có sức ảnh hưởng lớn đến tổ yến.
• Giá
• Rắn
• Rết: Không chỉ là thức ăn của côn trùng, rết cũng có thể gây hại cho tổ yến.
• Tắc Kè: Loài ăn chim non, gây nguy hiểm đối với yến con.
• Nhện: Một số loài nhện có độc tố, gây hại đến đàn yến.
• Chim Cú, Chim Heo: Là những kẻ săn mồi sống, khiến cho chim yến khó sống yên bình.
• Mối Mọt
• Bọ Chét

Kết quả khảo sát gần đây cho thấy, yến là một trong những loài chim bay nhanh nhất thế giới với tốc độ bay tối đa có thể đạt đến 130-160km/h. Mặc dù có sải cánh hẹp nhưng lại cong vút, bay liên tục trên không trung nhiều giờ liền mà không cần nghỉ ngơi.

Yếu điểm của chim yến là đôi chân yếu ớt, không thể đậu được trên các cấu trúc như dây điện hay ăng-ten. Tên gọi Apodidae (không chân) cũng thể hiện đặc điểm này.

Chim Yến đuôi nhọn họng trắng, một loài yến, giữ kỷ lục bay nhanh nhất thế giới với tốc độ đạt 170 km/h. Chúng sinh sống ở Trung bộ châu Á và miền nam Xibia, sử dụng đồi đá làm nơi sinh sản và trú ngụ. Loài này lang thang hiếm gặp ở Tây Âu, và bay lượn trên không trung suốt thời gian dài.

Trung thành: Chim yến sống thành đôi, sống cùng một đối tác cả khi bay và khi đậu. Trong mùa sinh sản, đôi chim này sẽ chung sống và xây tổ gần như suốt đời.

Giác quan tốt: Chim yến có giác quan nhạy bén, phát hiện mùi lạ ngay lập tức. Họ xây tổ ở những nơi có mùi bầy đàn, cho thấy nơi đó an toàn.

Không đậu: Chim yến không đậu, chỉ treo mình trên vách đá hoặc thanh làm tổ trong nhà. Chân yếu, nhưng tốc độ bay lên tới 160km/h, và có thể bay liên tục hàng ngày trên 50km.

Độ ẩm cao: Chim yến thường chọn sống, phát triển và làm tổ ở những nơi có độ ẩm cao. Nhiệt độ lý tưởng cho chúng là từ 27 – 29 độ C và độ ẩm trên dưới 85%. Chúng sinh sản nhanh và tạo ra nhiều tổ yến chất lượng ở mức nhiệt và độ ẩm này. Nếu môi trường không đáp ứng điều kiện này, chim yến sẽ chuyển đến nơi khác.

Không gian tối: Loài chim này thích sống ở những nơi có ánh sáng yếu, nơi chúng có thể tránh xa ánh mắt của con người và động vật khác. Ánh sáng yếu giúp chúng cảm thấy an toàn hơn.

Gần ao hồ sông suối: Chim yến tự bay kiếm thức ăn, vì vậy chúng thích sống ở những nơi có nguồn thức ăn dồi dào như gần ao, hồ, sông suối. Đây là những vị trí thuận lợi để nuôi chim yến hiệu quả.

Chim yến là loài được ưa chuộng toàn cầu vì nước bọt đặc biệt của chúng chứa nhiều chất dinh dưỡng quan trọng cho sức khỏe con người. Nuôi chim yến để khai thác tổ yến, nguồn thực phẩm đặc biệt này, đã trở thành một ngành kinh tế lớn.

Các công dụng của tổ yến đối với sức khỏe con người bao gồm:

• Tăng cường hệ miễn dịch, giảm nguy cơ mắc các bệnh nguy hiểm.
• Chống oxi hóa và ngăn chặn quá trình lão hóa da.
• Hỗ trợ tiêu hóa, kích thích sự ngon miệng và ham ăn.
• Giảm ho và viêm họng, giúp tiêu đờm hiệu quả.
• Bổ máu, tăng cường lưu thông máu, bồi bổ trí não.
• Hỗ trợ phát triển của trẻ em, ngăn chặn nguy cơ béo phì.

Do những ưu điểm này, chim yến trở thành nguồn dinh dưỡng quý giá đối với sức khỏe, làm tăng giá trị kinh tế cho người nuôi chim.

Nhiều người cho rằng yến đảo tốt hơn yến nhà về mặt hương vị. Tuy nhiên, chim yến sống trong nhà cũng kiếm ăn như yến đảo, chủ yếu là các loại côn trùng trên không và giọt sương mai tinh khiết. Sự khác biệt chủ yếu là môi trường sống và cảm nhận của con người.

Thời tiết khắc nghiệt làm cho tổ yến đảo có bề mặt sần sùi, màu sắc đậm. Yến đảo thường nhỏ, có cum tròn và chân tổ cứng chắc. Bề mặt chân tổ không bằng phẳng do bám trên vách đá không đều.

Ngược lại, tổ yến trong nhà thường trắng ngà, lớn hơn, lông nhiều hơn và bề mặt phẳng hơn.

Giá yến đảo cao hơn nhiều vì khai thác yến đảo khó khăn, trong khi yến nhà dễ dàng hơn.

Bí Mật Thú Vị Về Yến:

• Yến là một trong những loài chim hiếm hoi có khả năng săn mồi khi đang bay, thậm chí chúng có thể ngủ và giao phối trong khi đang bay.
• Có nhiều loại chim yến khác nhau, và cách chúng làm tổ cũng đa dạng: có loại sử dụng lông, loại sử dụng cỏ hoặc rơm, và có loại sử dụng nước bọt. Nước bọt này là cơ sở cho việc tạo ra yến sào thơm ngon và dinh dưỡng.
• Yến là loài chim rất chung thuỷ và tận tụy; chúng thường chỉ có một đối tác trong suốt cuộc đời.
• Theo các chuyên gia, tổ yến là thực phẩm có chất dinh dưỡng cao, giúp bổ sung dưỡng chất, cải thiện làn da và tăng cường hệ miễn dịch. Ngoài ra, tổ yến còn có thể giảm khả năng phát triển của các bệnh như ung thư và AIDS.
• ...

Mặc dù bề ngoài chúng giống nhau và thậm chí cùng sống chung môi trường, nhưng chúng là hai loài chim khác nhau hoàn toàn.

Nhiều người thường nhầm lẫn giữa chúng do hình dáng tương đồng. Tuy nhiên, chúng có những đặc điểm khác biệt rõ ràng như:

• Chân của chim yến rất ngắn, khiến chúng khó di chuyển, trong khi chim én lại có đôi chân khỏe mạnh và linh hoạt.
• Chim én thường lớn hơn và có bộ lông màu xanh đậm, mỏ cũng lớn hơn so với chim yến.
• Chim én có tốc độ bay lượn nhanh hơn, nhưng chúng thích bay ở tầm thấp, không giống chim yến thích bay ở tầm cao.
• Chim yến sử dụng nước bọt để làm tổ vào mùa sinh sản, trong khi chim én ưa dùng bùn và đất để xây tổ.