Cuộc sống bắt đầu từ việc tìm ra ý nghĩa để xác định mục tiêu cho sự thành công. Tuy nhiên, việc này không hề đơn giản như một câu nói phổ biến, vì mỗi người sinh ra và lớn lên trong môi trường khác nhau, mang theo những giá trị, khả năng đặc biệt. Xác định ý nghĩa cuộc sống là sự tổng hòa của đam mê, sở thích, ước mơ, và các yếu tố vật chất, mối quan hệ khác nhau.
Trong bài viết này, chúng ta sẽ tìm hiểu về một khái niệm tìm ý nghĩa cuộc sống của người Nhật mang tên IKIGAI.
IKIGAI là Gì?
Thuật ngữ IKIGAI xuất phát từ Okinawa, một hòn đảo ở Nhật Bản nổi tiếng với tuổi thọ dân số cao nhất thế giới. Trong tiếng Nhật, “Iki” có nghĩa là sống, tồn tại; “gai” là ý nghĩa, giá trị. Vì thế, IKIGAI có thể hiểu là lẽ sống, ý nghĩa của việc tồn tại. Đây là một khái niệm đã tồn tại trong văn hóa Nhật Bản hàng thế kỷ, góp phần làm tăng tuổi thọ của người dân nơi này.
IKIGAI hướng tới sự hạnh phúc hàng ngày của con người. Từ khi ta mở mắt vào mỗi buổi sáng cho đến khi ta đóng mắt vào mỗi buổi tối, ta luôn cảm thấy mỗi ngày đều mang lại hạnh phúc và ý nghĩa trong cuộc sống.
IKIGAI là sự kết hợp của 4 yếu tố quan trọng trong cuộc sống:
1. Sở thích của bạn
Đây là yếu tố tạo ra động lực và niềm đam mê trong mọi hoạt động của chúng ta. Yêu thích một công việc giúp chúng ta luôn tìm được cảm hứng, niềm vui và sự say mê, thay vì phải làm những việc nhàm chán chỉ vì nghĩa vụ. Tuy nhiên, việc tìm ra đam mê trong một lĩnh vực cụ thể không phải là điều dễ dàng, đòi hỏi ta phải trải nghiệm đủ lâu và đủ sâu trong từng ngành để tìm ra hướng đi đúng đắn nhất. Ngoài ra, nhiều công việc hiện nay không chỉ đơn giản là một công đoạn duy nhất. Đôi khi, để đạt được công việc yêu thích, ta cần phải trải qua rất nhiều bước chuẩn bị, và những bước đó có thể không phải là điều mà ta thực sự đam mê.
2. Kỹ năng của bạn
Chỉ có sở thích chưa đủ để ta gắn bó với một công việc. Mỗi người được sinh ra với những khả năng khác nhau, vì vậy tìm được một công việc phù hợp sẽ giúp ta làm việc một cách nhẹ nhàng hơn và đạt được tiến bộ sau thời gian làm việc.
3. Đóng góp cho xã hội
Phần lớn công việc ngày nay đều tạo ra giá trị cho xã hội, trực tiếp hoặc gián tiếp. Tuy nhiên, vẫn có những người chỉ tập trung vào lợi ích cá nhân mà không quan tâm đến cộng đồng xung quanh, gây ra hậu quả tiêu cực cho xã hội.
4. Tạo ra thu nhập
Thu nhập là yếu tố quan trọng không thể thiếu trong xã hội hiện nay. Nếu không có thu nhập đủ, ta sẽ mất động lực trong công việc, đặc biệt khi không đủ tiền để trang trải các nhu cầu cơ bản.
Nếu đạt được IKIGAI, ta sẽ tìm được công việc phù hợp với đam mê và khả năng của mình, đồng thời đóng góp cho xã hội và tạo ra thu nhập. Điều này giúp ta tìm thấy hạnh phúc và giá trị trong cuộc sống.
IKIGAI còn đưa ta đến trạng thái “Flow”, khi ta chìm đắm trong công việc, quên hết mọi thứ xung quanh và không để ý tới thời gian. Sau khi hoàn thành công việc, ta cảm thấy tự hào và không mệt mỏi, vẫn đầy năng lượng và hứng thú.
Tuy nhiên, có khi chỉ đạt được hai hoặc ba trong tổng số bốn yếu tố của IKIGAI. Điều này khiến cuộc sống trở nên khó khăn hơn.
Trường hợp chỉ có 2/4 yếu tố
1. Công việc mà bạn giỏi và thích
Trong trường hợp này, “đam mê” là khi bạn giỏi và yêu thích cùng một lĩnh vực. Tuy nhiên, chỉ có đam mê không đủ nếu công việc không đem lại thu nhập hoặc giá trị cho xã hội.
2. Công việc bạn thích và xã hội cần
Với những công việc như vậy, bạn sẽ tìm được mục tiêu sống của mình, nhưng thiếu thu nhập và kỹ năng có thể khiến bạn phải dừng lại. Công việc này dễ bị ảnh hưởng bởi các yếu tố bên ngoài.
3. Công việc xã hội cần với thu nhập
Mặc dù sẽ tạo ra thu nhập, nhưng nếu bạn không thích làm công việc này, sẽ không có động lực và sự hứng thú. Cuộc sống trở nên mệt mỏi và khó khăn hơn.
4. Công việc bạn làm tốt và kiếm tiền được
Nếu công việc của bạn đem lại thu nhập và bạn giỏi trong đó, liệu bạn có đủ đam mê để tiếp tục khi xã hội không coi trọng công việc này?
Trường hợp có 3/4 yếu tố
1. Thiếu sự quan tâm của xã hội
Một công việc không có giá trị đối với xã hội sẽ làm mất dần đam mê và hứng thú của bạn, ngay cả khi bạn giỏi và kiếm được tiền.
2. Thiếu sự đam mê trong công việc
Thiếu đam mê và hứng thú sẽ khiến công việc trở thành gánh nặng, cản trở bạn tìm kiếm hạnh phúc trong cuộc sống.
3. Thiếu sự giỏi trong lĩnh vực
Khi bạn không có năng lực hoặc tài năng đặc biệt trong một lĩnh vực cụ thể (ví dụ, nghệ thuật), tiến bộ sẽ chậm trễ và sự hứng thú sẽ suy giảm dù bạn có thu nhập.
4. Thiếu nguồn thu nhập ổn định
Chắc chắn, không đủ tiền để chi trả các chi phí cơ bản sẽ khiến bất kỳ ai cũng khó khăn trong xã hội, ngay cả khi họ có một công việc phù hợp với sở thích và chuyên môn và được xã hội tôn trọng.
Tóm lại...
IKIGAI là sự kết hợp của những giá trị cốt lõi tạo nên hạnh phúc cá nhân. Tìm hiểu IKIGAI không dễ dàng nhưng đòi hỏi một quá trình trải nghiệm và khám phá. Tuy nhiên, khi đạt được IKIGAI, mỗi người sẽ tìm thấy hạnh phúc riêng để sống một cuộc sống ý nghĩa.