Dù không nghe thấy hoặc nhận thấy một cách có ý thức, tiếng ồn vẫn có thể gây hại cho sức khỏe của bạn.
Minh Họa: Oona Tempest/KHN
Tiếp Xúc Với Tiếng Ồn Gây Tổn Thương Sức Khỏe
Theo WHO, tiếng ồn là nguyên nhân thứ hai gây ra các vấn đề sức khỏe môi trường, chỉ sau ô nhiễm không khí. Nó không chỉ ảnh hưởng đến thính lực mà còn gây ra các vấn đề như rối loạn giấc ngủ và tăng nguy cơ mắc các bệnh tim mạch, bệnh chuyển hóa và chứng mất trí nhớ.
Tầm Nghe của Con Người Dao Động Từ 16 - 130 Decibel (dB)
Tiếng Ồn Ban Đêm Cũng Gây Hại Không Kém
Không Có Sự Khác Biệt Đáng Kể Giữa Tiếng Ồn Ban Ngày và Ban Đêm Đối Với Sức Khỏe Tim Mạch
Yếu Tố Nào Ảnh Hưởng Đến Mối Liên Hệ Giữa Tiếng Ồn và Tỉ Lệ Mắc Bệnh Tim Mạch?
Kết Quả Nghiên Cứu: Tiếng Ồn Ban Ngày và Ban Đêm Đều Góp Phần Tăng Nguy Cơ Mắc Bệnh Tim Mạch và Đột Quỵ
'Rất nhiều người sinh sống trên các con đường đông đúc thường nói rằng, 'Tôi thậm chí không cảm nhận tiếng ồn'. Nhưng thậm chí khi bạn không nghe thấy hoặc không nhận ra nó một cách có ý thức, tiếng ồn vẫn có thể gây hại cho sức khỏe của bạn. Điều này thực sự là một sự ngạc nhiên lớn khi tôi bắt đầu nghiên cứu vấn đề này' - Charlie Roscoe chia sẻ.
Mặc dù nguy cơ mắc bệnh tim mạch tăng lên chỉ là nhỏ - khoảng 4% khi tiếng ồn tăng khoảng 4 dB, nhưng khi tính toán trên quy mô dân số tổng thể, đây thực sự là một rủi ro lớn và sẽ gây áp lực lớn lên hệ thống chăm sóc sức khỏe và kinh tế.
Trong các nhóm dân số, những người nghèo và trẻ em chịu ảnh hưởng của ô nhiễm tiếng ồn nhiều hơn. Những người nghèo thường không có sự lựa chọn về nơi ở, họ thường sống gần các con đường giao thông như gần các đường sắt hoặc khu công nghiệp đông đúc. Họ cũng thiếu các biện pháp chống ồn như việc lắp đặt cửa cách âm cho nhà của mình.
Đối với trẻ em, khi não đang trong giai đoạn phát triển, việc tiếp xúc với ô nhiễm tiếng ồn ở trường học hoặc tại gia đình có thể làm tăng lượng hormone căng thẳng, làm giảm khả năng nhớ và thậm chí góp phần làm cho trẻ trở nên nghịch ngợm.
Tiếp xúc với tiếng ồn ở mức độ thấp hoặc vừa phải (dưới 85 dB - theo mức giới hạn được khuyến nghị) là điều phổ biến trong cuộc sống, như tiếng ồn từ giao thông trung bình là 53 dB hoặc tiếng ồn trên các con phố sầm uất khoảng 69 dB.
Những âm thanh lặp đi lặp lại, quen thuộc đến mức nhiều người không nghe thấy hoặc không nhận ra một cách có ý thức. Ngay cả các âm thanh từ toa tàu có thể rất ồn ào nhưng 'nếu âm thanh ổn định, cuối cùng chúng ta sẽ không cảm nhận được' - Luca Fredianelli, kỹ thuật viên âm thanh của Hội đồng Nghiên cứu Quốc gia Ý, chia sẻ.
Không nghe thấy tiếng ồn không đồng nghĩa với việc mọi thứ đều ổn. Theo nghiên cứu được công bố trên Environmental Health Perspectives vào ngày 28-11, thử nghiệm trên chuột cho thấy việc tiếp xúc lâu dài với tiếng ồn vừa phải có thể gây ra các hành vi giống như căng thẳng, lo lắng.
Các nhà nghiên cứu đã cho chuột đực trưởng thành tiếp xúc với tiếng ồn vừa phải, kéo dài (85 dB trong 4 giờ mỗi ngày) trong 4 tuần. Kết quả quan sát, chuột thể hiện các thay đổi trong hành vi như việc tránh không gian và tình huống mới, hoặc tỏ ra nhạy cảm hơn khi tiếp xúc với tiếng ồn lớn sau này. Ngay cả khi thử nghiệm kết thúc, chúng vẫn có những biểu hiện tương tự.
Khi phân tích mô não của chuột, các nhà nghiên cứu phát hiện tiếng ồn kéo dài được truyền từ vùng vỏ não thính giác đến và kích thích hạch hạnh nhân, đã gây ra căng thẳng kéo dài và một loạt thay đổi sinh lý bệnh như sự kháng insulin, tình trạng viêm và vấn đề tim mạch.
Và dĩ nhiên, mối liên hệ giữa tiếng ồn và sự lo lắng ở người có thể còn phức tạp hơn, đặc biệt ở nhóm phụ nữ - thường có nguy cơ mắc chứng rối loạn lo âu cao gấp đôi nam giới.
Hình ảnh camera ghi âm tiếng ồn ở Berlin (bên trái) và New York. Nguồn: John MacDougall/AFP và Christopher Sadowski/New York Post
Bảo vệ sức khỏe của con người khỏi những tác động của ô nhiễm tiếng ồn là cần thiết. Nhiều quốc gia đã áp đặt các quy định về mức độ tiếng ồn. Liên minh châu Âu bắt buộc các đoàn tàu hàng trên đường sắt phải trang bị hệ thống phanh không gây tiếng ồn, gắn nhãn chống ồn trên các thiết bị điện ngoài trời, giảm tiếng ồn trong sản xuất ô tô và tại các sân bay.
Paris đã lắp đặt máy ghi âm tiếng ồn và áp dụng các biện pháp phạt cho những người lái xe vượt quá mức độ tiếng ồn cho phép. Berlin đã phân phối nhiều làn đường dành cho xe đạp và di chuyển làn đường cho các phương tiện giao thông ra giữa, xa xa nhà cửa ven đường. Thụy Sĩ đã áp dụng 'giờ yên lặng' trên toàn quốc, vào một giờ trưa trong các ngày trong tuần và cả chủ nhật.
Thành phố New York đã lắp đặt các 'camera chống ồn' trên các đường phố. Thiết bị này sẽ hoạt động khi ghi nhận âm thanh vượt quá 85 dB. Điều này sẽ là cơ sở để cơ quan bảo vệ môi trường phạt những người vi phạm với mức phạt từ 800 - 2.500 USD, theo New York Times. Mặc dù có một số lo ngại về quyền riêng tư, nhưng nhiều người dân vẫn ủng hộ. Họ còn mong muốn được xem dữ liệu từ camera và hy vọng rằng thiết bị này sẽ giúp giảm tiếng ồn của thành phố.
Đối diện với vấn đề về giao thông, giải pháp hiệu quả nhất là tập trung vào cải thiện hạ tầng đường bộ. Đầu tư vào các phương tiện giao thông sạch như xe buýt điện và tàu hỏa không chỉ giảm tiếng ồn mà còn giảm ô nhiễm không khí, góp phần giải quyết vấn đề biến đổi khí hậu và cải thiện sức khỏe cho cộng đồng.