iPhone, PS5, Surface Pro X cùng với những chiếc Mac đính kèm sticker Google: Tiềm năng thực sự của những chiếc MacBook sử dụng chip ARM tự thiết kế

Chính xác, ARM thường chỉ được sử dụng trong các chip di động. Tuy nhiên, việc so sánh trực tiếp Apple M1 với chip Intel Core là không hợp lý, và càng không hợp lý khi phàn nàn về hiệu suất mà quên đi lý do tại sao máy Mac lại được kỹ sư của Google đánh giá cao.

Gần cuối quý 2/2020, Apple công bố một sự kiện đặc biệt với máy Mac: trong 2 năm tới, Apple sẽ từ bỏ chip Intel và chuyển sang sử dụng chip tự thiết kế dựa trên nền tảng ARM. Vào tháng 11, những chiếc Mac đầu tiên sử dụng chip 'Apple M1' đã chính thức ra mắt. Chúng đi kèm với mức giá không hề rẻ và những tuyên bố có thể gây 'sốc' từ Apple: MacBook Air dùng chip M1 mới nhanh hơn 98% so với 'PC laptop' bán ra trên thị trường.

Không có gì ngạc nhiên, cuộc tranh luận trong cộng đồng công nghệ đã nhanh chóng bùng nổ. ARM thường được sử dụng cho các thiết bị di động với sức mạnh tính toán thường coi là thấp hơn rất nhiều so với PC truyền thống. Giá cả của mỗi chip di động bán cho các nhà sản xuất cũng thấp hơn rất nhiều so với chip AMD hoặc Intel. Trong quá khứ và đến hiện tại, máy tính Apple vẫn được biết đến là đắt đỏ so với phần lớn các PC Windows cùng cấu hình, bao gồm cả PC tự lắp ráp hoặc PC mua sẵn.

Vậy, liệu máy Mac sử dụng chip M1 có phải là bằng chứng cho những gì antifan thường đổ lỗi cho Apple: bán hàng kém chất lượng ở mức giá cao?

1. 'So sánh Táo và Cam'

Phát ngôn về tốc độ nhanh hơn '98% PC laptop' có thể được xem là một chiêu trò marketing của Apple, nhưng ít người nhớ rằng, từ 5 năm trước, đã có người đem điểm số benchmark của iPad Pro ra so sánh với Mac Pro sử dụng chip Intel. Người tiêu dùng thường thích các con số đơn giản và ít quan tâm đến chi tiết... Điều này làm họ không nhận ra rằng so sánh Mac ARM với PC truyền thống là so sánh Táo và cam (compare Apples and oranges, câu tục ngữ tiếng Anh chỉ các phép so sánh vô lý, không thực tế).

Lý do đơn giản là bởi con chip Apple M1 không giống những con chip Intel Core trên MacBook và PC thông thường. Không chỉ là CPU và GPU tích hợp, Apple M1 là một System-on-a-Chip bao gồm nhiều thành phần: các nhân xử lý trung tâm, các nhân xử lý đồ họa, engine máy học, RAM, chip xử lý tín hiệu hình ảnh (ISP), bộ điều khiển ổ lưu trữ (có mã hóa) và cả bộ điều khiển kết nối Thunderbolt. Các con chip Intel và AMD thường chỉ bao gồm CPU và GPU, RAM là một linh kiện riêng biệt, chip điều khiển bộ nhớ (SSD), Thunderbolt hoặc USB thường được tích hợp trên bo mạch chính.

Việc tích hợp nhiều thành phần vào cùng một chip có ý nghĩa quan trọng đối với hiệu năng, đặc biệt là việc tích hợp CPU, GPU và neural engine cùng RAM vào một mạch chip giúp giảm thiểu độ trễ khi truyền tải dữ liệu giữa các thành phần xử lý. Cần lưu ý rằng cách CPU và GPU chia sẻ RAM trên chip M1 không giống với cách sử dụng RAM của đồ họa tích hợp trên chip Intel/AMD: với iGPU, bộ nhớ RAM thực sự được tách riêng cho CPU và iGPU, khi cần tích hợp vẫn cần phải sao chép dữ liệu. Trên chip M1 - cũng như trên chip được AMD 'tùy chỉnh' cho PS5 và Xbox Series X, CPU và GPU chia sẻ cùng một vùng nhớ, không có việc sao chép, giúp tối ưu hiệu năng đáng kể.

2. So sánh iPhone với smartphone Android

Đọc đến đây, có lẽ bạn sẽ nhận ra một sự thật quan trọng: Mac mới giống với PS5 và Xbox Series X hơn là giống với PC truyền thống. Những chiếc máy này có thể tạo ra hiệu năng tốt hơn PC với cùng một thông số, vì chúng được thiết kế khác biệt ngay từ phần cốt lõi nhất, quan trọng nhất: chip xử lý.

Nếu điều này vẫn chưa đủ để bạn ngừng so sánh Apple M1 và chip Intel, hãy nhớ rằng Mac và PC Windows cũng sử dụng hệ điều hành khác nhau! Bạn có thể đã nghe người nào đó nói rằng không thể cài đặt Android lên iOS hoặc cài đặt iOS lên Pixel nhưng không thể so sánh Apple A với Qualcomm Snapdragon. Đúng như vậy, vì hệ điều hành (và các driver) là 'phần mềm' duy nhất có thể điều khiển phần cứng trực tiếp.

Rõ ràng là macOS và Windows sẽ không giống nhau. Hiện tại, macOS không hỗ trợ chip AMD và dần dần cũng sẽ từ bỏ Intel. Windows 10 chắc chắn sẽ không thể chạy trên Apple M1. Vậy, tại sao lại so sánh Táo với Win?

3. So sánh phần cứng, mua trải nghiệm

Thứ duy nhất có thể so sánh giữa Mac và PC Windows sẽ là trải nghiệm ứng dụng. Cùng một ứng dụng được phát triển bởi bên thứ ba, máy Mac sẽ tải nhanh hơn, chạy ổn định hơn PC Windows cùng tầm giá? Câu trả lời sẽ chỉ có khi Mac ARM lên kệ và được nhiều nhà phát triển hỗ trợ, nhưng cần nhớ rằng iPhone thường xuyên thắng trong 'speed test' (mở ứng dụng cùng lúc) khi so sánh với Android và iPhone cũng là smartphone được game thủ chuyên nghiệp lựa chọn. Mô hình 'đóng' tuyệt đối của Apple có tiềm năng mang lại rất nhiều lợi ích về hiệu năng.

Ngay cả khi thua về hiệu năng, Mac ARM vẫn có tiềm năng riêng. Hãy nhìn sang phía đối nghịch: năm ngoái, Microsoft cũng đã ra mắt chiếc Surface Pro X với chip Snapdragon thay vì chip Intel. Trên giấy tờ, Surface Pro X thực sự là một sản phẩm không dành cho ai cả: có giá lên tới hàng nghìn đô và đắt hơn Surface Pro 7, nhưng chiếc Pro X lại có tính tương thích kém hơn và hiệu năng kém hơn rất nhiều do phải chạy tầng giả lập x86 trên nền ARM.

Mặc dù giá đắt đỏ, chiếc Surface này vẫn đạt được thành công đủ để Microsoft tung ra thế hệ tiếp theo với mức giá còn đắt hơn, từ 1500 USD! Và điều này đưa chúng ta trở lại với điều quan trọng nhất: những thứ chúng ta đang tranh cãi, về kiến trúc, về hiệu năng… có thể đều là vô nghĩa. Với nhiều người, hiệu năng và giá cả không phải là ưu tiên hàng đầu.

Trí tuệ như Tim Cook…

Có lẽ, người dùng Mac cũng như vậy. Một số chỉ sử dụng Mac để duyệt web và làm công việc văn phòng, một số khác dùng Mac cho công việc studio (hình ảnh/video/âm nhạc), và cũng có những kỹ sư phần mềm yêu thích trải nghiệm của MacBook. Nhóm cuối cùng bao gồm chính các kỹ sư đang làm việc tại Google: thử xem video về 'Cuộc sống tại Google' và bạn sẽ thấy laptop của Apple xuất hiện rất nhiều.

Nếu quan tâm đến giá cả và hiệu năng, họ có lẽ đã không chọn Apple - máy Mac thường đắt hơn laptop Windows cùng cấu hình. Nhưng những người dùng này không mua phần cứng: họ mua một trải nghiệm độc đáo, chỉ có trên PC của Táo. Nếu trải nghiệm đó vẫn được duy trì khi Apple từ bỏ Intel và chuyển sang ARM, mọi cuộc tranh luận ngày nay sẽ trở nên vô nghĩa. Microsoft, Adobe cùng nhiều nhà phát triển khác đã cam kết sẽ hỗ trợ trải nghiệm mới của Mac. Con chip mới có thể làm cho trải nghiệm phần mềm trên Mac chậm hơn hoặc nhanh hơn, không quan trọng - miễn là trải nghiệm cuối cùng vẫn đáp ứng đủ yêu cầu để thu hút người dùng Mac.

Từ bỏ chip Intel và chuyển sang chip tự thiết kế sẽ giúp mảng kinh doanh Mac có thể tăng doanh thu, giảm chi phí và tăng sự liên kết với các mảng phần cứng khác. Nhưng nếu chuyển sang ARM lại khiến máy Mac trở nên kém hấp dẫn hơn, Apple sẽ tự làm hỏng một mảng kinh doanh trị giá gần 30 tỷ USD trong năm tài chính vừa qua (kết thúc vào tháng 9/2020).

Hãy cân nhắc kỹ điều đó. Thay đổi kiến trúc chip là điều thay đổi sâu rộng nhất, rủi ro nhất và tốn kém nhất với bất kỳ loại phần cứng nào. Liệu một người khôn ngoan như Tim Cook có chấp nhận rủi ro với nguồn thu 30 tỷ USD nếu không nhìn trước được các lợi ích tiềm tàng? Nếu Mac ARM thất bại, Apple mới là người chịu tổn thất nhiều nhất. Và đó chính là lý do để chúng ta tin rằng tương lai của những chiếc Mac dùng chip tự thiết kế sẽ không ngắn ngủi như nhiều người nghĩ.