Tổ chức bài văn 'Con cò' trên các trang 45, 46, 47, 48, 49 sao cho ngắn gọn nhưng vẫn truyền đạt đầy đủ ý nghĩa, tuân thủ nội dung trong sách giáo khoa Ngữ văn lớp 9, giúp học sinh dễ dàng hơn trong việc soạn văn 9.
Tổ chức bài văn 'Con cò'
Bố cục:
- Phần (I) : Mô tả hình ảnh con cò được truyền đạt qua lời ru từ thuở thơ ấu.
- Phần (II) : Hình ảnh con cò qua lời ru đi vào tiềm thức tuổi thơ và dấn thân vào cuộc sống sau này.
- Phần (III) : Thảo luận về ý nghĩa của lời ru và tình mẹ qua hình ảnh con cò.
Đọc và hiểu văn bản
Câu hỏi 1 (trang 48 sách giáo khoa Ngữ Văn 9 Tập 2):
Tác giả thông qua hình tượng con cò khai thác và biểu hiện ý nghĩa sâu xa về tình mẹ và những bài hát ru.
Câu hỏi 2 (trang 48 sách giáo khoa Ngữ Văn 9 Tập 2):
Cấu trúc bài văn đã được phân chia như đã trình bày ở phần trước. Qua cách tổ chức này, hình ảnh con cò được phát triển từ lời ru trong tuổi thơ, theo dấu chân qua cuộc đời, và cuối cùng khám phá sâu hơn về tình mẹ và lời ru.
Câu hỏi 3 (trang 48 sách giáo khoa Ngữ Văn 9 Tập 2):
Trong phần đầu của bài thơ, các dòng ca dao sau được sử dụng:
- Con cò lả lơi bay
Bay từ cổng làng ra cánh đồng
- Con cò lả lơi bay
Bay từ làng ra Đồng Đăng
- Con cò lượn lờ đi kiếm ăn
Đậu trên cành mềm, ngả cổ xuống ao
Ông ơi ông hãy giúp đỡ tôi
Tôi cần sự giúp đỡ của ông
Hãy giúp tôi, xin ông ơi
Đừng làm tôi bối rối và đau lòng hơn nữa.
Hình ảnh của con cò được trực tiếp lấy từ các câu ca dao, tác giả chỉ chọn vài từ trong mỗi câu ca dao để gợi nhớ mà không cần phải lấy toàn bộ. Cách sử dụng này phản ánh sự đa dạng trong việc diễn đạt ý nghĩa biểu tượng của “con cò”.
Câu 4 (trang 48 sgk Ngữ Văn 9 Tập 2):
- Dù có lớn lên, vẫn là con của mẹ,
Dẫu cuộc đời dài, lòng mẹ vẫn luôn bên con.
→ Tóm tắt một quy luật tình cảm vĩnh cửu, to lớn và sâu sắc - Tình mẹ.
- Một con cò bay một mình...
... Vượt qua từng nơi.
→ Tóm tắt ý nghĩa sâu xa của hình tượng con cò trong những lời ru.
Câu 5 (trang 48 sgk Ngữ Văn 9 Tập 2):
Loại thơ tự do, ít vần, câu dài ngắn đan xen. Cùng với giọng điệu suy tư triết lí, nhịp điệu trôi chảy tạo cảm giác như làn hơi ru con. Sự thể hiện những ý nghĩa, cảm xúc của tác giả đa dạng, sáng tạo và nhất quán.
Thực hành
Câu 1 (trang 48 sgk Ngữ Văn 9 Tập 2):
Khúc hát ru các em bé trên vai mẹ không chỉ là việc trò chuyện với đối tượng (các em bé Tà-ôi trên vai mẹ) bằng giọng điệu gần giống như lời ru, mà còn là sự kết hợp của lời ru trực tiếp từ người mẹ, thể hiện sự đoàn kết giữa tình yêu con và tình yêu cách mạng. Bài thơ Con cò tái hiện lại giai điệu ru để nói về ý nghĩa của lời ru và ca ngợi tình mẹ.
Câu 2 (trang 49 sgk Ngữ Văn 9 Tập 2):
Tham khảo đoạn văn:
Dù ở gần con,
...
Đi suốt cuộc đời, lòng mẹ vẫn theo theo bước con.
Tình mẹ là thượng đế, vẹn tròn và cao cả. Bàn tay mẹ che chở, nâng đỡ con trên mọi nẻo đường cuộc sống. Hình ảnh con cò trắng từ lời ru chuyển thành hiện thực, cò mẹ bên con suốt cuộc đời, mãi yêu thương con bé nhỏ. Dù con lớn lên, mẹ vẫn luôn ở bên, mẹ là biểu tượng của sức mạnh phi thường, với tình thương vô hạn, một tình cảm không gì sánh kịp.