Buzz
Soạn bài Rừng xà nu từ trang 37 đến 49 - Tóm tắt Ngắn Gọn Soạn văn 12 với sự liên kết chặt chẽ với nội dung sách giáo khoa Ngữ văn lớp 12, giúp học sinh dễ dàng hơn trong việc soạn văn.
Soạn bài Rừng xà nu
I. Tác giả & tác phẩm
1. Về tác giả
Nguyễn Trung Thành (hay còn được biết đến với bút danh là Nguyên Ngọc) sinh năm 1932, quê ở huyện Thăng Bình, tỉnh Quảng Nam. Năm 1950, ông gia nhập quân đội và sau đó làm phóng viên cho báo Quân đội Nhân dân Liên khu V. Sau sự kiện Giơ - ne - vơ, Nguyên Ngọc di cư ra Bắc, nhưng vào năm 1962, ông quay về miền Nam, đảm nhận vị trí Chủ tịch hội Văn nghệ giải phóng miền Trung Trung Bộ và đồng thời làm biên tập cho tạp chí Văn nghệ Quân phóng của Quân khu V.
Các tác phẩm nổi bật: Đất nước đứng lên (tiểu thuyết, 1954), Mạch nước ngầm (truyện vừa, 1960), Rẻo cao (tập truyện ngắn, 1961), Trên quê hương những anh hùng Điện Ngọc (tập truyện và kí, 1969), Đất Quảng (tiểu thuyết, phần I – 1971, phần II – 1974).
Trong cả hai cuộc kháng chiến, Nguyên Ngọc chủ yếu hoạt động tại chiến trường Tây Nguyên. Các thành tựu lớn nhất trong sự nghiệp văn học của ông cũng liên quan chặt chẽ đến vùng đất này.
2. Tác phẩm
Truyện ngắn Rừng xà nu được sáng tác vào năm 1965 (được công bố lần đầu trên tạp chí Văn nghệ Quân phóng Trung Trung Bộ số 2/1965, sau đó được in trong tập Trên quê hương những anh hùng Điện Ngọc) là một trong những tác phẩm nổi tiếng nhất của Nguyên Ngọc trong thời kỳ kháng chiến chống lại chế độ đế quốc Mỹ.
II. Hướng dẫn soạn bài
Câu 1 (trang 48 sách giáo khoa Ngữ Văn 12 Tập 2):
- Tiêu đề của tác phẩm:
+ Rừng xà nu là kí ức đẹp với những kỷ niệm sâu sắc của nhà văn về vùng đất và con người Tây Nguyên.
+ Đại diện cho số phận bất khuất, sức sống mãnh liệt và tinh thần chiến đấu bền bỉ của nhân dân Tây Nguyên và toàn dân Việt Nam.
- Cảnh rừng xà nu dưới tầm đại bác:
+ Trong tầm đại bác, đã có 2 lần bị bắn, “Hầu hết đạn đại bác đều rơi vào cây xà nu gần con suối lớn”.
+ Hàng vạn cây, không có cây nào không bị tổn thương.
→ Nằm trong bối cảnh của sự tàn phá tàn bạo, trong bối cảnh của sự sống đối mặt với cái chết.
- Hình ảnh những ngọn đồi, cảnh rừng xà nu trải dài, làm cho người ta say mê, kéo dài đến chân trời, luôn là một điểm sáng trong tác phẩm: đề cập đến hình ảnh hùng vĩ và bất diệt của rừng xà nu không chỉ của người dân Tây Nguyên, mà còn của toàn Miền Nam và cả dân tộc.
Câu 2 (trang 48 sgk Ngữ Văn 12 Tập 2):
a, Nhân vật anh hùng được cụ Mết kể chính là Tnú, với những phẩm chất đáng trân trọng:
* Tnú là một người gan dạ, không sợ hãi, có tình yêu và lòng trung thành với cách mạng.
- Trong tuổi thơ:
+ Đi làm công việc chăm sóc cán bộ.
+ Quyết tâm học chữ.
+ Bị bắt vì hoạt động liên lạc, nhưng kiên quyết không tiết lộ thông tin về đồng minh ở đâu.
- Trong thời kỳ trưởng thành:
+ Đảm nhận vai trò lãnh đạo của làng thay cho anh Quyết.
+ Dũng cảm giải cứu vợ con khỏi sự tra tấn của giặc.
+ Chiến đấu mạnh mẽ chống lại kẻ thù sau khi bị bắt giữ.
+ Dũng cảm chịu đựng việc bị giặc đốt cháy ngón tay mà không cầu xin.
* Tình yêu và sự gắn bó với dân làng giàu có:
- Nồng nhiệt yêu thương vợ con.
- Tình yêu đối với quê hương: một tình cảm chảy trong máu, luôn hướng về quê nhà dù ở bất cứ nơi đâu.
→ Tnú không chỉ là biểu tượng của vẻ đẹp tự nhiên mà còn mang trong mình vẻ đẹp của con người Tây Nguyên.
* Nếu nhân vật A Phủ được Tô Hoài mô tả chủ yếu qua ngoại hình và hành động bên ngoài, thì Tnú lại được Nguyên Ngọc khám phá qua những xung đột và giằng xé nội tâm bên trong.
b, Trong câu chuyện đầy bi thương về cuộc đời Tnú, cụ Mết nhắc lại bốn lần Tnú không thể cứu được vợ con, nhấn mạnh: “Chúng nó đã cầm súng, mình phải cầm giáo” như một lời nhắc nhở đau thương, nhấn mạnh:
“Khi chưa có vũ khí, chỉ có đôi bàn tay trắng thì ngay cả người thân yêu nhất cũng không thể cứu giúp”.
→ Đưa ra quy luật tất yếu: Phải sử dụng bạo lực cách mạng để chống lại bọn phản cách mạng, đó là chân lí đấu tranh hàng thế kỷ của dân tộc.
c, Câu chuyện về Tnú và dân làng Xô Man thể hiện sáng ngời chân lí của dân tộc ta vào thời điểm đó: chỉ có bằng vũ khí mới là con đường sống, bảo vệ những điều quan trọng nhất và thúc đẩy sự thay đổi.
d, Vai trò của các nhân vật
- Cụ Mết: biểu tượng của truyền thống cao quý, biểu hiện cho sức mạnh tập hợp dân tộc để kháng chiến.
- Mai, Dít: biểu tượng cho sự kiên định và vững chắc của thế hệ hiện nay trong môi trường chiến tranh khốc liệt.
- Bé Heng: đại diện cho thế hệ kế tiếp đưa cuộc chiến đấu đến thắng lợi cuối cùng.
→ Các nhân vật tạo thành một tập thể đoàn kết, liên tục thay nhau tiếp nối, tạo ra sức mạnh bền vững và bất diệt của dân làng Xô Man, giống như những rừng xà nu dũng mãnh, trải dài vô tận.
Câu 3 (trang 49 sgk Ngữ Văn 12 Tập 2):
Hình ảnh rừng xà nu cùng nhân vật Tnú hòa quyện một cách sâu sắc, thể hiện sức sống mạnh mẽ, ý chí kiên cường và lòng tự hào. Vẻ đẹp và sức sống của rừng xà nu cùng với Tnú trở thành biểu tượng của Tây Nguyên, mang lại cho tác phẩm một sức mạnh tổng thể to lớn.
Câu 4 (trang 49 sgk Ngữ Văn 12 Tập 2):
Tính nghệ thuật của tác phẩm:
- Kết cấu hai đầu song song của tác phẩm là hình ảnh cây xà nu thể hiện sự tinh tế của tác giả trong nghệ thuật. Hình ảnh rừng xà nu liên tục mở ra con đường của cuộc chiến khó khăn, đau khổ nhưng anh dũng, kiên cường. Cây xà nu cũng là biểu tượng của sức sống của người dân Tây Nguyên, những cây xà nu trải dài đến chân trời tượng trưng cho sự sinh sôi, phát triển không ngừng của nhân dân Tây Nguyên trong cuộc chiến.
- Ngôn ngữ phản ánh đúng bản sắc của nhân vật, thể hiện rõ nét văn hóa của Tây Nguyên, tôn vinh tinh thần anh hùng, đồng thời thể hiện sự kết hợp hài hòa giữa thực tế khốc liệt và vẻ đẹp lãng mạn.
→ Sự hòa hợp cao độ giữa sự thật cuộc sống và nghệ thuật.
Luyện tập
Câu 2 (trang 49 sgk Ngữ Văn 12 Tập 2)
Hình ảnh đôi bàn tay của Tnú: Đôi bàn tay của Tnú trở thành biểu tượng của cuộc đời nhân vật, xuất hiện liên tục trong tác phẩm và trở thành điểm nhấn quan trọng của câu chuyện.
- Đôi bàn tay khi còn nguyên vẹn: đó là biểu tượng của sức mạnh, ý chí viết văn, là những bàn tay khỏe mạnh, là biểu tượng của sự quyết tâm chiến đấu, của lòng căm hận.
- Khi bàn tay bị giặc đốt, được chữa lành và quay lại hàng ngũ, tiếp tục chiến đấu chống lại kẻ thù.
→ Vẫn kiên định cầm súng đấu tranh.
