Soạn bài Viếng lăng Bác trên các trang 58, 59, 60 trong sách Ngữ văn lớp 9, với phiên bản ngắn nhất nhưng vẫn đảm bảo đủ ý nghĩa, giúp học sinh dễ dàng hơn trong việc soạn văn lớp 9.
Soạn bài Viếng lăng Bác
Cấu trúc:
- Phần thơ 1 và 2: Thể hiện cảm xúc bên ngoài lăng.
- Phần thơ 3: Thể hiện cảm xúc khi vào viếng lăng.
- Phần thơ cuối cùng : Cảm xúc khi rời khỏi lăng Bác.
Đọc và hiểu văn bản
Câu 1 (trang 60 sgk Ngữ Văn 9 Tập 2):
- Tác giả truyền đạt những cảm xúc to lớn : niềm tin cao cả, lòng biết ơn và tự hào kết hợp với nỗi buồn sâu sắc khi viếng lăng Bác.
- Dòng cảm xúc được mô tả theo thứ tự viếng lăng Bác : bên ngoài (dòng người, hàng tre), bên trong (xúc động thấy Bác trong giấc ngủ yên bình), và trước khi ra về (mong ước được ở bên Bác mãi mãi).
Câu 2 (trang 60 sgk Ngữ Văn 9 Tập 2):
Hình ảnh hàng tre dọc bên lăng Bác màu xanh mướt, đứng thẳng giữa cơn bão thân thuộc, là biểu tượng cho sức mạnh bền vững, kiên cường của dân tộc Việt Nam. Cây tre trong câu thơ cuối cùng của bài viết biểu hiện sự luyến tiếc, mong muốn ở bên Bác mãi mãi trong lòng.
Câu 3 (trang 60 sgk Ngữ Văn 9 Tập 2):
Tình cảm của nhà thơ và mọi người với Bác qua các khổ thơ 2, 3, 4 :
- Sự tôn kính sâu sắc của người viếng lăng : dòng người...nhớ mong.
- Mặt trời bên trong lăng : hình ảnh ẩn dụ, Bác to lớn, vĩ đại như Mặt trời tỏa sáng cho cuộc sống của mọi loài.
- Nỗi nhớ và lòng xót xa vô hạn của mọi người được thể hiện trong khổ thơ 3 :
+ Ánh trăng sáng dịu dàng gợi lên tâm hồn cao quý, trong sáng và những bài thơ tràn ngập ánh trăng của Người.
+ Bầu trời xanh vẫn mãi mãi : Bác đã ra đi nhưng vẫn còn mãi với quê hương đất nước, như bầu trời xanh vẫn mãi với thế gian.
+ Dòng thơ này rõ ràng và trực tiếp diễn đạt nỗi đau lòng vì sự ra đi của Người: Mà sao nghe nhói trong tim!
- Phần cuối thể hiện sự chân thành, sự chân thành mộc mạc của nhà thơ, biểu hiện niềm mong đợi, mong muốn hóa thân vào những hình ảnh bên lăng Bác: dòng nước mắt, làm con chim, đóa hoa, cây tre.
Câu 4 (trang 60 sgk Ngữ Văn 9 Tập 2):
Sự kết hợp giữa nội dung tình cảm, cảm xúc với nghệ thuật:
- Giọng điệu trang nghiêm, đau đớn, tự hào thể hiện đúng cảm xúc của tác giả, nhịp điệu chậm, thành kính, lắng đọng, phần cuối nhanh chóng thể hiện sự tha thiết và lưu luyến.
- Loại thơ tám chữ (nhưng có dòng thơ 7 hoặc 9 chữ) với hình ảnh ẩn dụ đẹp, sáng tạo và gợi cảm, vừa quen thuộc vừa sâu sắc, ngôn ngữ giản dị, tinh tế... tất cả đều đóng góp vào việc diễn tả tâm trạng, tình cảm, cảm xúc của nhà thơ.
Luyện tập
(trang 60 sgk Ngữ Văn 9 Tập 2):
Đoạn văn tham khảo :
Phần thứ hai của bài thơ thể hiện lòng yêu quý, kính trọng của tác giả cũng như của người dân Việt Nam đối với nhân vật vĩ đại của dân tộc :
Mỗi ngày mặt trời lặn sau lăng
Thấy mặt trời trong lăng rực đỏ.
Hai dòng thơ liên kết với nhau từ hình ảnh thực và hình ảnh ẩn dụ. Bác như mặt trời để diễn đạt sự sống còn vĩnh cửu của Bác, vĩ đại như mặt trời tự nhiên chiếu rọi ánh sáng tự do cho sự sống, cho dân tộc. Đây là biểu tượng sáng tạo và độc đáo của Viễn Phương.
Ngày qua ngày dòng người đi với nỗi nhớ thương
Dòng người nối tiếp không ngừng mỗi ngày đến viếng lăng Bác, bằng tấm lòng thành kính và nỗi nhớ thương, giống như những tràng hoa kết lại dâng lên.
Hình ảnh của những người đến viếng lăng Bác được miêu tả như những tràng hoa kết lại, dâng lên Bác. Cách so sánh này thể hiện sự thương nhớ và tôn kính của nhân dân đối với Bác, tạo ra một cảm xúc về sự sống vĩnh cửu.