Buzz
Với đa số, Jazz vẫn là một dòng nhạc đặc biệt, nhưng thú vị. Tuy nhiên, nhiều người vẫn cho rằng Jazz là 'mất hứng', 'khó hiểu', 'phức tạp',...
Trong bài viết này, mình sẽ đề cập đến:
1. Hành trình riêng từ lúc mới chạm mặt Jazz đến khi hoàn toàn tan chảy với âm nhạc này
2. Đề xuất cho anh em bắt đầu khám phá thế giới của Jazz
3. 5 album Jazz mà không ai nên bỏ lỡ
Hi vọng bài viết sẽ thêm động lực cho anh em khám phá thế giới âm nhạc này, dù chỉ là một chút cũng được, và làm giàu thêm gu âm nhạc của mọi người.Xem thêm1. Hành trình cá nhân từ lúc bắt đầu biết đến Jazz đến khi hoàn toàn yêu say đắm dòng nhạc này:
Từ năm 2018, một người bạn giới thiệu mình với Jazz. Ban đầu, như nhiều người khác, mình thấy Jazz khá khó hiểu, huyền bí và khó tiếp cận (thật ra là nghe không hiểu gì cả). Mình cảm thấy những người yêu thích Jazz xung quanh mình dường như thích Jazz để tạo phong cách “ngầu” hơn, vì Jazz ít người nghe và thấu hiểu. Trong không gian Jazz, những nghệ sĩ mặc suit và biểu diễn với các nhạc cụ tạo ra một bầu không khí quyến rũ, đặc biệt tại các quán bar sang trọng vào buổi tối. Tuy nhiên, mình may mắn được nghe những album Jazz rất hay và đặc biệt dễ tiếp cận cho người mới bắt đầu (mời anh em xem qua 5 album Jazz ở dưới nhé) vào thời điểm này. Nhờ đó mà mình không bỏ qua cơ hội thưởng thức dòng nhạc tuyệt vời này. https://open.spotify.com/album/4EW0ST9Wo4fpgqQsTqHrBe#_=_ Album “Guitarman”, phát hành năm 2011, với các bản nhạc Jazz/Pop standard, được trình bày theo phong cách độc đáo của George Benson, một trong những tay guitar Jazz hàng đầu. Các bản nhạc nổi bật: “Tenderly”, “Don’t Know Why”, “My Cherie Amour”
George Benson và cây đàn guitar ký danh Ibanez GB10SE
https://open.spotify.com/album/05GsIfSvuy3bSY5EodA0Cc
Album “Chet Baker Sings (It Could Happen To You)”, năm 1958, mang phong cách Cool Jazz đặc trưng, mang lại cảm giác chậm rãi, dễ nghe và dễ cảm nhận.
Các bản nhạc quan trọng: “It Could Happen To You” (rất tình cảm khi nghe)
Chet Baker, một biểu tượng của dòng nhạc Cool Jazz, với khả năng chơi kèn trumpet và hát điệu nghệ.
Sau khoảng 6 tháng nghe Jazz hàng ngày, mình bắt đầu quen với âm nhạc này hơn và khám phá những album Jazz kinh điển. Trải qua năm 2018 và suốt năm 2019, mình đã 'làm quen' kỹ lưỡng với các tác phẩm như “Waltz For Debby” - Bill Evans, “Kind Of Blue”, “Someday My Prince Will Come” - Miles Davis, “Waves” - Antonio Carlos Jobim, “Jazz Samba” - Stan Getz, “Alone Together” - Jim Hall và Ron Carter, “Kisses On The Bottom” - Paul McCartney, “Come Fly With Me” - Frank Sinatra, đều là những album nổi tiếng mà nhiều người đều đồng ý rằng chúng ta nên thưởng thức, không chỉ những người yêu thích Jazz.
https://open.spotify.com/album/5jOBxNZ2fXG1k0x8SYJ38e?si=v5OXm6HuRfGk5XTbn3NNog
Album “Kisses On The Bottom”, 2012, khi huyền thoại Paul McCartney từ The Beatles hợp tác cùng nữ nghệ sĩ Jazz nổi tiếng Diana Krall (chơi piano). Album này rất ấm áp và đáng yêu, mọi bài hát đều tuyệt vời.
Các bài hát chính: “I'm Gonna Sit Right Down And Write Myself A Letter”, “It's Only A Paper Moon”, “Ac-Cent-Tchu-Ate The Positive”
Paul McCartney và Diana Krall
Từ đầu năm 2020 đến nay, mình đã thấu hiểu và cảm nhận tự nhiên những album Jazz phức tạp hơn, nhưng cũng rất tuyệt nếu có dịp nghe: “A Love Supreme”, “My Favourite Things”, “Giant Steps”, “Blue Train” - John Coltrane, “Just Coolin’” và “Moanin’” - Art Blakey & The Jazz Messengers, “Letter From Home” - Pat Metheny Group,… (tất nhiên là anh em không cần phải nghe ngay những album này nha ^^)
Nhạc phẩm Jazz guitar “James” - Pat Metheny (nghệ sĩ guitar Jazz huyền thoại, từng đoạt nhiều giải Grammy), nổi tiếng với giai điệu guitar dễ thương
Trong tương lai, mình tin rằng sẽ tiếp tục trung thành với Jazz trong thời gian dài. Qua việc nghe Jazz, mình nhận ra nhiều giá trị quý báu cho khả năng nghe và cảm nhận âm nhạc nói chung, ví dụ như:
- Jazz là một dòng nhạc đặc biệt giúp bổ sung cho “hương vị” âm nhạc của mỗi người, làm phong phú thêm gu âm nhạc của chúng ta (ngoài ra, Jazz thời kỳ sau còn kết hợp và ảnh hưởng từ nhiều dòng nhạc khác nhau). Jazz hay vì chính nó thật sự tuyệt vời. Người ta không nghe Jazz để “thể hiện”, “nỗi buồn” hay “hồi tưởng quá khứ”.
- Nghe Jazz giúp mình phát triển thói quen nghe nhạc tập trung, khi chỉ tập trung vào việc cảm nhận và hiểu sâu hơn về âm nhạc đó. Thói quen này giúp mình nghe nhạc (nói chung) tốt hơn và cảm nhận được nhiều hơn từ cùng một bài nhạc so với trước đây (khó diễn tả vì mỗi người có cách cảm nhận riêng, nhưng tổng quát là “thú vị”)
- Jazz cung cấp cho mình khả năng nghe sâu hơn bởi chúng ta có thể cảm nhận được âm nhạc, âm điệu và nhịp điệu khi tập trung nghe Jazz. Ngoài ra, việc nhận biết sự đa dạng cá nhân và tương tác giữa các thành viên trong ban nhạc cũng là một trải nghiệm thú vị khi anh em nghe nhạc.
Bản “My Foolish Heart” của Bill Evans, một tác phẩm huyền thoại khiến hàng thế hệ người yêu Jazz bị cuốn hút. Các thành viên trong bộ tam tấu (trio) tương tác với nhau một cách tự nhiên và hài hòa, tạo ra một bản nhạc với cảm xúc sâu lắng.
2. Gợi ý cho anh em mới bắt đầu nghe Jazz:
Như đã đề cập ở phần cuối bài viết (), có 2 lý do chính khiến anh em chưa thể cảm nhận được Jazz là:
Lý do thứ nhất: (tạm gọi) từ phía chúng ta
Chúng ta thường nghe Jazz như cách nghe những bản nhạc phổ biến, có tính giải trí cao (không có ý so sánh).
Trên thị trường âm nhạc hiện nay, chúng ta dễ dàng nhận thấy nhiều bài hát được tạo ra và sản xuất với mục đích thương mại, lợi nhuận. Nghệ sĩ và nhà sản xuất tập trung vào việc phát triển hình ảnh và video âm nhạc để thu hút sự chú ý của đông đảo khán giả, mục tiêu là thu hút càng nhiều người nghe càng tốt để tăng doanh số bán hàng hoặc thu nhập từ quảng cáo của các thương hiệu.
Trong thời kỳ Jazz đang thịnh hành nhất (khoảng những năm 60-70), TV dần trở nên phổ biến (ngoài Radio và băng đĩa), nhưng cách chúng ta tiêu thụ âm nhạc vẫn khá truyền thống, tức là tập trung hoàn toàn vào việc nghe để cảm nhận điều tuyệt vời của âm nhạc.
Nghệ sĩ Jazz tự nhiên cũng thu âm các tác phẩm với tâm trạng muốn thể hiện tài năng và cảm xúc của mình thông qua âm nhạc, để khán giả có thể tập trung nghe.
Đó là lý do tại sao rất khó để cảm nhận được Jazz khi bạn nghe nó trong những hoạt động như đi siêu thị hoặc đi tắm.
Nguyên nhân thứ hai: (tạm gọi) từ góc độ của nhạc Jazz
Jazz là một dòng nhạc đặc biệt.
Đặc điểm nổi bật của Jazz là sự ứng tấu để thể hiện kỹ thuật và cảm xúc, điều này khiến không phải ai cũng dễ dàng cảm nhận được vẻ đặc sắc của dòng nhạc sáng tạo, tự do và đầy ngẫu hứng này ngay từ lần đầu tiên nghe. Hơn nữa, Jazz đã có một lịch sử phát triển lâu dài, tính đến nay đã hơn 100 năm (bắt đầu từ khoảng những năm 1920). Trong quá trình phát triển, các nghệ sĩ Jazz luôn nỗ lực cách tân và sáng tạo dòng nhạc này, không chỉ trong giai điệu, hòa âm và tiết tấu (đặc biệt là việc sử dụng thường xuyên các âm nghịch), mà còn trong việc kết hợp các yếu tố từ các dòng nhạc khác vào Jazz (ví dụ như nhạc Samba của Brazil kết hợp với Jazz tạo ra dòng nhạc Bossa Nova vào cuối những năm 1950).
Do đó, việc tiếp cận Jazz cho người mới nên bắt đầu với những album dễ nghe, dễ cảm nhận, được đón nhận rộng rãi từ thời điểm ra mắt cho đến ngày nay.
Tóm lại, có 2 điều mà anh em nên làm để cảm nhận được vẻ đẹp của Jazz là:
- Tập trung khi nghe (không cần căng thẳng, chỉ cần tập trung vào âm nhạc và không nghĩ về việc khác)
- Tìm và thưởng thức những album Jazz nổi tiếng và phổ biến (anh em có thể xem các album mình đề xuất. Đối với những ai muốn nghe thêm, đừng ngần ngại để lại bình luận dưới phần ghi chú nhé ^^)
“Fly Me To The Moon”, một bản Jazz quen thuộc với người nghe ở Việt Nam, được trình bày bởi giọng ca huyền thoại Frank Sinatra
3. 5 album Jazz mà anh em không thể bỏ qua:
Chú ý: Ngoài giọng ca, Jazz còn đặc biệt với nhiều nhạc cụ khác nhau như kèn (saxophone và trumpet,…), piano, guitar,… Anh em cần trải nghiệm qua các bản Jazz do các nhạc cụ khác nhau trình bày để hiểu rõ hơn về đặc điểm độc đáo của dòng nhạc này.
1. “Kind Of Blue”, 1959 - Miles Davis:
Album Jazz bán chạy nhất trong lịch sử âm nhạc với hơn 5 triệu đĩa (chỉ tính bản vinyl). Đặc biệt ở “Kind Of Blue” là các nghệ sĩ chỉ dựa vào khung ý tưởng rất tối giản được phối soạn từ trước, phần solo của họ được ứng tấu tại chỗ trong một buổi thu ngắn để đảm bảo sự sáng tạo. “Kind Of Blue” đồng thời rất quan trọng vì sự đổi mới của Miles Davis làm thay đổi nhạc Jazz vĩnh viễn.
Key tracks: không có key tracks, tất cả đều tuyệt vời
2. “My Foolish Heart”, 1962 - Bill Evans:
Album Jazz piano vô cùng nổi tiếng trong lịch sử âm nhạc Jazz. Điều đặc biệt ở đây là âm nhạc piano uyển chuyển, truyền cảm và phong phú. Giai điệu của từng bản trong album đều rất dễ cảm nhận.
Key tracks: “My Foolish Heart”, “Waltz For Debby”
3. “Full House”, 1962 - Wes Montgomery:
Album Jazz guitar nổi tiếng trong lịch sử nhạc Jazz. Thường thì các nghệ sĩ kèn trumpet, saxophone, hay piano nhận được nhiều sự chú ý hơn, nhưng “Full House” là minh chứng cho tài năng của Wes Montgomery - một Jazz guitarist vĩ đại trong âm nhạc Jazz.
Key tracks: “Full House”, “I've Grown Accustomed To Her Smile'
4. “Jazz Samba”, 1962 - Stan Getz & Charlie Byrd:
Album được biết đến rộng rãi trên toàn cầu vào thời điểm đó với sự kết hợp giữa nhạc Jazz và Samba để tạo ra phong cách Bossa Nova cuốn hút, ngọt ngào và đầy năng lượng.
Tiếng saxophone quyến rũ của Stan Getz hòa quyện với âm nhạc guitar flamenco đặc trưng của Charlie Byrd.
Key tracks: “Desafinado”, “Samba Dees Days”
5. “Diana Krall: Live in Paris”, 2002 - Diana Krall:
Album Jazz của nữ danh ca nổi tiếng Diana Krall, mang đến những bản Jazz standard phổ biến. Giọng hát quyến rũ cùng âm nhạc piano mềm mại là những đặc trưng nổi bật của Diana Krall.
Key tracks: “Fly Me To The Moon”, “S' Wonderful”
Vậy là chúng ta đã có những hướng dẫn để bắt đầu khám phá thế giới của nhạc Jazz. Hy vọng những thông tin này sẽ giúp ích cho anh em trong việc thưởng thức dòng nhạc tuyệt vời này, mở ra một trải nghiệm âm nhạc đầy phong phú và đa dạng hơn với Jazz.
(5 albums trên đây là những album Jazz mà mình thấy dễ tiếp cận vào những ngày đầu tiên khám phá dòng nhạc này. Rất mong những người bạn biết về nhạc Jazz hay, dễ tiếp cận cho người mới có thể chia sẻ để mọi người cùng thưởng thức. Chia sẻ là yêu thương!)
