'Kệ đời' mà sống vui: Nghệ thuật sống bất cần đời

Charles Bukowski [nhà thơ, tiểu thuyết gia nổi tiếng người Mỹ gốc Đức] là một kẻ nghiện rượu, mê gái, đam mê cờ bạc, thô lỗ, nghèo túng, nợ nần chồng chất và trong những ngày tăm tối nhất của mình, là một nhà thơ. Có lẽ ông là người cuối cùng trên Trái Đất mà bạn muốn xin lời khuyên cuộc sống hoặc thấy ông xuất hiện trong bất kỳ cuốn sách self-help nào.

Đó là lý do vì sao ông là nhân vật lý tưởng để bắt đầu câu chuyện này.

Bukowski khao khát trở thành một nhà văn. Nhưng trong nhiều thập kỷ, hầu hết các tạp chí, báo, tập san, công ty, nhà xuất bản đều từ chối tác phẩm của ông khi gửi bản thảo. Họ biết chất lượng chúng rất tệ. Thô tục. Kinh tởm. Đồi trụy. Và khi những lá thư từ chối ngày càng nhiều, nỗi đau thất bại khiến ông chán nản tìm đến rượu chè, một thói quen theo ông suốt gần cả cuộc đời.

Bukowski làm công việc phân loại thư tại bưu điện. Ông nhận được ít tiền và phần lớn tiêu vào các quán rượu. Số tiền ít ỏi còn lại ông đem cược vào các cuộc đua. Buổi tối, ông uống rượu một mình và đôi khi gõ được vài câu thơ từ chiếc máy đánh chữ cũ nát. Thường thì sáng ra, ông tỉnh dậy trên sàn nhà vì đã ngủ thiếp đi từ đêm trước.

30 năm trôi qua như thế, sống với rượu, thuốc, cờ bạc và gái điếm. Rồi khi Bukowski 50 tuổi, sau cả cuộc đời thất bại và tự hận thù bản thân, một biên tập viên từ một nhà xuất bản nhỏ bỗng quan tâm đến ông. Người này không thể trả Bukowski nhiều tiền hay hứa hẹn bán được nhiều sách, nhưng lại có cảm tình đặc biệt với những kẻ bợm rượu, nên quyết định đặt cược vào Bukowski. Đây là cơ hội thực sự đầu tiên mà Bukowski có được và ông nghĩ rằng có lẽ cũng là cơ hội duy nhất. Bukowski đáp lại nhà biên tập:

'   Tôi chỉ có hai lựa chọn - tiếp tục làm việc ở bưu điện và phát điên ... hoặc bỏ việc, làm nhà văn và chết đói. Tôi thà chết đói còn hơn.   '

Sau khi ký hợp đồng, Bukowski viết cuốn tiểu thuyết đầu tay của mình trong vòng ba tuần. Cuốn sách được đặt tên đơn giản là Post Office. Trong lời đề tặng, ông viết, 'Dành cho không ai cả.'

Nhờ tác phẩm đầu tay này, Bukowski trở nên nổi tiếng. Ông tiếp tục viết và xuất bản sáu cuốn tiểu thuyết và hàng trăm bài thơ, bán được hơn hai triệu cuốn sách của mình. Sự nổi tiếng của ông trái ngược hoàn toàn với dự đoán của mọi người, đặc biệt là chính ông.

Những câu chuyện như của Bukowski xuất hiện nhan nhản trong văn hóa của chúng ta. Cuộc đời Bukowski tượng trưng cho giấc mơ Mỹ: một người đàn ông đấu tranh cho điều mình mong muốn, không bao giờ từ bỏ, và cuối cùng đạt được ước mơ lớn nhất của mình. Một bộ phim thậm chí có thể được dựng từ kịch bản này. Chúng ta đều nhìn vào câu chuyện của Bukowski và nói, 'Thấy không? Anh ta không bao giờ từ bỏ. Anh ta không bao giờ ngừng phấn đấu. Anh ta luôn tin tưởng vào bản thân. Anh ta vượt qua mọi khó khăn và tự tạo nên sự nghiệp!'

Vì thế, thật kỳ lạ khi trên ngôi mộ của Bukowski lại khắc dòng chữ: 'Đừng có cố.'

Thực ra, bất kể doanh số sách và sự nổi tiếng, Bukowski vẫn là một 'kẻ thất bại'. Ông biết điều này. Và thành công của ông không đến từ quyết tâm trở thành người thắng cuộc, mà từ việc ông biết mình là kẻ thất bại, chấp nhận nó, và viết thật chân thật về điều này. Ông không bao giờ cố gắng trở thành ai khác. Tài năng trong các tác phẩm của Bukowski không nằm ở việc vượt qua khó khăn hay phát triển bản thân thành ngôi sao văn học. Ngược lại. Ông có khả năng hoàn toàn thành thật với chính mình - đặc biệt với những khuyết điểm - và chia sẻ những thất bại đó mà không do dự hay hoài nghi.

Đây là câu chuyện thành công thực sự của Bukowski: ông hài lòng với thất bại của mình. Bukowski chẳng màng đến thành công. Dù đã nổi tiếng, ông vẫn xuất hiện tại các buổi đọc thơ với giọng chỉ trích và chửi bới khán giả. Ông vẫn lộ rõ bản chất trước công chúng và cố lên giường với bất kỳ cô gái nào có thể. Danh tiếng và thành công không làm ông trở nên đạo đức hơn. Cũng không phải vì sống tốt hơn mà ông được nhiều người ái mộ.

Tự cải thiện bản thân và thành công thường đi đôi với nhau. Nhưng không có nghĩa chúng nhất thiết phải luôn đi cùng nhau.

Văn hóa ngày nay của chúng ta bị ám ảnh bởi những kỳ vọng lạc quan phi thực tế: Hãy hạnh phúc hơn, khỏe mạnh hơn. Hãy là số một, giỏi hơn mọi người. Hãy thông minh hơn, nhanh hơn, giàu có hơn, quyến rũ hơn, nổi tiếng hơn, năng suất hơn, có nhiều người hâm mộ hơn.

Nhưng khi bạn dừng lại và thực sự suy nghĩ về những điều này, các lời khuyên quen thuộc - tất cả những thứ 'đa cấp' mà ta nghe đi nghe lại - chỉ đang nhấn mạnh vào những gì bạn không có. Chúng đi vào những thiếu sót và thất bại của bạn, rồi tô đậm chúng lên. Bạn học cách kiếm tiền giỏi nhất vì bạn cảm thấy mình chưa có đủ tiền. Bạn đứng trước gương và lặp lại rằng mình xinh đẹp vì bạn cảm thấy mình chưa đủ đẹp. Bạn nghe theo lời khuyên về hẹn hò và quan hệ vì bạn cảm thấy mình chưa đủ được yêu thương. Bạn thử những bài tập tưởng tượng thành công hơn trong tương lai vì bạn cảm thấy mình chưa đủ hài lòng với hiện tại.

Trái ngược thay, khi quá tập trung vào những điều tích cực - tốt hơn, đẳng cấp hơn - lại chỉ khiến chúng ta càng ám ảnh về những gì không phải là mình, hoặc mình không có hoặc lẽ ra cần có nhưng chưa đạt được. Sau tất cả, không ai thực sự hạnh phúc lại phải đứng trước gương và lẩm bẩm rằng tôi là người hạnh phúc. Họ sẽ tự nhận ra được.

Có một câu tục ngữ ở Texas: 'Con chó bé nhất lại sủa to nhất'. Một người đàn ông tự tin không cần chứng tỏ anh ta tự tin. Một người phụ nữ giàu có không cần thuyết phục ai rằng cô ta giàu có. Hoặc là có hoặc là không, đâu cần phải khoe mẽ. Và nếu bạn luôn mơ ước thứ gì đó mọi lúc, thì bạn càng khẳng định một sự thật vô thức rằng: bạn chưa có nó.

Xã hội và các quảng cáo muốn bạn tin rằng chìa khóa cho cuộc sống tốt đẹp là một công việc tốt, một chiếc xe xịn, một cô bạn gái xinh đẹp, hoặc một bồn tắm nóng với chiếc bể bơi bơm khí cho lũ trẻ. Cả thế giới liên tục nói với bạn rằng con đường để có cuộc sống tốt hơn là cần có nhiều hơn - mua nhiều hơn, sở hữu nhiều hơn, kiếm tiền nhiều hơn, quan hệ nhiều hơn, trở thành ai đó cao siêu hơn. Bạn liên tục bị tấn công bởi những thông điệp yêu cầu bạn quan tâm đến mọi thứ, mọi lúc, mọi nơi. Hãy để ý chiếc TV mới này. Đặt một kỳ nghỉ với đồng nghiệp sang chảnh hơn này. Mua đồ trang trí mới cho sân cỏ này. Nhìn chiếc gậy tự sướng mới ra này.

Tại sao? Tôi đoán là: bởi vì khi bạn quan tâm đến nhiều thứ hơn thì các công ty mới kiếm được tiền.

Và dù không có gì sai với việc kiếm tiền chân chính, vấn đề là khi bạn quan tâm đến mọi thứ, sức khỏe tinh thần của bạn sẽ giảm sút. Nó khiến bạn trở nên điên đảo với những thứ phù phiếm và giả dối, dành cả đời theo đuổi ảo ảnh hạnh phúc.

'   Chìa khóa để có một cuộc sống tốt đẹp là đếch quan tâm; bớt để ý đi, tập trung vào những thứ cấp bách, quan trọng và có ý nghĩa.   '

Vòng lặp phản hồi từ địa ngục

Có một thói quen cực kỳ xấu của bộ não mà nếu để mặc, nó có thể khiến bạn phát điên. Nghe xem câu chuyện này có quen thuộc không nhé:

Bạn lo lắng khi phải đối mặt với ai đó trong cuộc sống. Nỗi âu lo này xâm chiếm bạn và bạn tự hỏi tại sao mình lại sợ hãi như vậy. Giờ bạn lo âu về việc mình đang lo âu, khiến bạn càng lo âu hơn nữa. Oh không! Lo âu nhân đôi! Cứu tôi với, cho tôi một ngụm rượu!

Hoặc giả sử bạn đang tức giận. Bạn bực bội vì một điều ngớ ngẩn nào đó và không biết tại sao. Và thực tế rằng bạn dễ tức giận lại làm bạn tức giận hơn nữa. Và rồi, trong khi đang nổi giận, bạn nhận ra nếu lúc nào cũng cáu kỉnh thì bạn sẽ trở thành người nông cạn và xấu tính, và bạn ghét điều này; bạn ghét đến mức lại càng giận mình hơn. Bây giờ nhìn bạn xem: bạn tức giận bản thân vì mình tức giận về việc mình tức giận. Đ.M nó!

Hãy bình tĩnh, bạn hiền. Tin hay không, đây là một vẻ đẹp của con người. Rất ít loài trên trái đất có khả năng suy nghĩ mạch lạc, nhưng con người còn có đặc quyền suy nghĩ về việc mình đang suy nghĩ. Vì vậy tôi có thể nghĩ rằng mình đang xem video của Miley Cyrus trên Youtube, rồi ngay lập tức nghĩ rằng mình bị làm sao mà lại muốn xem video của Miley Cyrus trên Youtube. Ah, đó là sự kỳ diệu của nhận thức!

Đây là vấn đề: Xã hội hiện đại của chúng ta, do chủ nghĩa tiêu dùng và hiện tượng 'nhìn-cuộc-đời-tao-ngon-lành-hơn-mày' trên Facebook, đã đẻ ra một thế hệ những người tin rằng việc trải nghiệm những cảm xúc tiêu cực - lo âu, sợ hãi, mặc cảm - là hoàn toàn không chấp nhận được. Ý tôi là, nếu bạn nhìn vào bảng tin Facebook của mình, ai cũng có những khoảnh khắc huy hoàng. Nào là tám đứa bạn đám cưới tuần này! Và một cậu bé 16 tuổi được tặng chiếc Ferrari làm quà sinh nhật. Và một đứa khác vừa kiếm được 2 tỷ đô la nhờ phát minh một ứng dụng tự động giao giấy vệ sinh khi hết.

Trong khi đó, bạn kẹt ở nhà cạo răng cho mèo. Và bạn không thể nghĩ gì ngoài việc đời mình đã chạm đáy.

Vòng lặp phản hồi từ địa ngục đã trở thành một đại dịch, khiến nhiều người quá stress, lo âu và tự dằn vặt mình.

Quay lại thời ông nội mình, ông có thể cảm thấy tồi tệ và tự nghĩ, 'Trời đất, đúng là mình đang cảm thấy như cục phân bò hôm nay. Nhưng này, đó là cuộc đời mà. Tiếp tục đi xúc cỏ cho bò ăn thôi.'

Nhưng bây giờ thì sao? Nếu bạn cảm thấy tệ trong 5 phút, bạn sẽ bị tấn công bởi 350 hình ảnh của những người hoàn toàn hạnh phúc và có cuộc sống như mơ, và điều này khiến bạn cảm thấy đời mình toàn bế tắc.

Đây là nguyên nhân khiến chúng ta gặp rắc rối. Chúng ta cảm thấy tệ vì tâm trạng mình tệ. Chúng ta cảm thấy tội lỗi vì mình đang cảm thấy tội lỗi. Chúng ta tức giận vì mình đang tức giận. Chúng ta âu lo vì mình đang âu lo. Mình bị vấn đề gì thế này?

'   Đó là lý do tại sao biết đếch quan tâm là chìa khóa. Đó là lý do tại sao bí kíp này sẽ cứu cả nhân loại bằng cách chấp nhận rằng thế giới đều dở chứng và không sao cả, bởi vì từ trước đến giờ nó luôn thế và sẽ mãi như vậy.   '

Bằng cách đếch quan tâm đến cảm giác tệ, bạn sẽ thoát khỏi Vòng lặp phản hồi từ địa ngục; tự nhủ, 'Mình cảm thấy tệ, nhưng mình đếch quan tâm?' Và rồi, như được rắc phép màu, bạn sẽ ngừng tự ghét mình vì đã cảm thấy tồi tệ.

Nhà văn George Orwell từng nói để nhìn thấy thứ gì đó trên mũi bạn cần sự tập trung cao độ. Đúng vậy, giải pháp cho stress và lo âu nằm ngay trước mắt chúng ta, nhưng ta lại quá bận xem phim khiêu dâm và quảng cáo máy tập bụng, rồi thắc mắc tại sao không thể cưa đổ cô nàng tóc vàng với cơ bụng sáu múi.

Chúng ta hay đùa về 'những vấn đề của người nghèo,' nhưng thực tế chính ta lại là nạn nhân của sự giàu có. Các vấn đề như stress, lo âu, trầm cảm đã tăng mạnh trong 30 năm qua, dù nhà ai cũng có TV màn hình phẳng và đồ ăn giao tận cửa. Khủng hoảng của chúng ta giờ không còn là vật chất, mà đã trở thành vấn đề hiện sinh và tinh thần. Chúng ta có quá nhiều đồ đạc và cơ hội đến mức không biết tập trung vào đâu.

Vì có quá nhiều thứ để nhìn và biết, chúng ta lại phát hiện thêm nhiều cách để tự cảm thấy mình chưa cố gắng đủ, chưa tốt, chưa hoàn hảo như người khác. Lối suy nghĩ này đang hủy hoại chúng ta từ trong ra ngoài.

Đây chính là vấn đề mà các bài 'Làm sao để hạnh phúc' được chia sẻ 8 triệu lần trên Facebook trong vài năm gần đây mắc phải - và không ai nhận ra sự nhảm nhí của chúng:

'Mong muốn trải nghiệm tốt hơn bản thân là một trải nghiệm tiêu cực. Đáng ngạc nhiên, chấp nhận cảm giác tiêu cực lại là một trải nghiệm tích cực.'

Khá phức tạp phải không? Vậy thì, hãy thư giãn một chút và đọc lại một lần nữa: Mong muốn trải nghiệm tích cực là một trải nghiệm tiêu cực; chấp nhận trải nghiệm tiêu cực là một trải nghiệm tích cực. Đây là điều mà triết gia Alan Watts sử dụng để ám chỉ 'quy luật trái ngược' - ý tưởng rằng càng theo đuổi cảm giác tích cực, bạn càng trở nên bất mãn, bởi vì mưu cầu một điều gì đó chỉ làm tô đến nhận ra rằng bạn không có nó từ đầu.

Càng mong muốn giàu có, bạn càng cảm thấy nghèo khổ và vô giá trị, dù bạn có kiếm được bao nhiêu tiền. Càng muốn trở nên hấp dẫn và đáng yêu, bạn càng nhận thấy mình xấu xí hơn, bất kể nhan sắc hiện tại của bạn ra sao. Càng muốn hạnh phúc và được mọi người yêu quý, bạn càng cảm thấy cô đơn và sợ hãi hơn, bất kể có bao nhiêu người đang ở bên bạn. Càng muốn khai sáng tâm linh, bạn càng trở nên nông cạn và tự ái.

Giống như lúc tôi dùng thuốc và thấy như là khi tôi càng tiến về nhà, nó lại càng lùi xa tôi. Và đúng vậy, tôi vừa sử dụng một ví dụ về thuốc kích thích để lập luận một quan điểm triết học về hạnh phúc. Tôi không quan tâm.

Theo như nhà triết học hiện sinh Albert Camus nói (và tôi khá chắc rằng lúc này ông đang tỉnh táo): 'Bạn sẽ không bao giờ hạnh phúc nếu bạn tiếp tục tìm kiếm hạnh phúc chứa đựng điều gì. Bạn sẽ không bao giờ sống nếu bạn tiếp tục đi tìm ý nghĩa của cuộc đời.'

Đơn giản thôi:

'Không cố gắng.'

Bây giờ, tôi biết bạn muốn nói gì: 'Mark này, nghe có vẻ đúng, nhưng chiếc siêu xe Camaro mà tôi tiết kiệm cả đời để mua thì sao? Vóc dáng chuẩn bãi biển mà tôi đã nhịn ăn để có được thì sao? Sau tất cả, tôi đã trả rất nhiều cho chiếc máy tập bụng đó! Còn căn nhà ven hồ mà ta luôn mơ ước nữa? Nếu tôi ngừng quan tâm đến những điều này - thì tôi sẽ chẳng bao giờ đạt được thứ gì nữa. Tôi không muốn điều này xảy ra, phải không?'

Rất vui vì bạn đã hỏi.

Có lần bạn để ý rằng khi bạn quan tâm ít hơn về điều gì đó, bạn lại làm nó tốt hơn chưa? Lưu ý rằng người suy nghĩ ít nhất về giải thưởng cuối cùng thường là người đạt được nó? Đã từng thấy rằng đôi khi khi bạn đâu có quan tâm, mọi thứ dường như lại diễn ra suôn sẻ hơn chưa?

Chuyện gì xảy ra thế này?

Điều thú vị về quy luật trái ngược là người ta gọi nó 'trái ngược' vì một lý do: đừng quan tâm có tác dụng ngược chiều. Nếu theo đuổi điều tích cực làm bạn cảm thấy tiêu cực, thì theo đuổi điều tiêu cực sẽ mang lại trải nghiệm tích cực. Nỗi đau từ việc tập gym sẽ giúp bạn có sức khỏe và năng lượng. Thất bại trong kinh doanh sẽ giúp bạn hiểu những yếu tố cần thiết để thành công. Mở lòng về những nỗi lo sợ của mình, thay vì né tránh, sẽ làm bạn tự tin và thu hút người khác. Sự đối mặt chân thật với bản thân, mặc dù khó chịu, nhưng sẽ tạo ra sự tin tưởng và tôn trọng lớn nhất trong mối quan hệ của bạn. Chấp nhận nỗi sợ hãi và lo lắng của mình sẽ giúp bạn xây dựng lòng dũng cảm và tính bền bỉ.

Nghiêm túc đấy, tôi có thể đưa ra các ví dụ khác, nhưng bạn đã hiểu vấn đề rồi. Mọi thứ đáng giá trong cuộc sống này chỉ đạt được nếu bạn dám vượt qua những trải nghiệm tiêu cực đi kèm. Bất kỳ nỗ lực nào để trốn thoát khỏi sự tiêu cực, tránh né, hoặc che dấu nó, đều không mang lại kết quả tích cực. Trốn tránh đau khổ là một dạng đau khổ. Trốn tránh đấu tranh là một cuộc đấu tranh. Phủ nhận thất bại là một dạng thất bại. Che giấu nỗi xấu hổ là một dạng xấu hổ.

Nỗi đau là một phần không thể thiếu trong cuộc đời, và cố gắng loại bỏ nó không chỉ bất khả thi mà còn gây hại. Cố gắng tránh né nỗi đau là dấu hiệu của việc bạn quá quan tâm đến chúng. Ngược lại, nếu bạn có thể ngừng than phiền về nỗi đau, bạn có thể tập trung vào giải quyết chúng.

Trong cuộc sống, tôi đã quan tâm đến quá nhiều điều. Tôi cũng đừng quan tâm đến nhiều điều. Và giống như những con đường bạn không chọn đi, việc không quan tâm đến một điều gì đó cũng tạo ra sự khác biệt lớn.

Có lẽ bạn đã gặp nhiều người sống bất cần đời nhưng lại làm được những điều kinh ngạc. Hoặc đôi khi, không quá nghĩ suy mà vẫn đạt được kết quả xuất sắc trong cuộc sống. Với tôi, việc nghỉ việc trong lĩnh vực tài chính để bắt đầu một doanh nghiệp trực tuyến chỉ sau sáu tuần cũng là một quyết định mặc kệ số phận. Tương tự, việc bán hết tài sản và chuyển đến Nam Phi cũng là một sự mạo hiểm. Nhưng tôi đéo quan tâm. Tôi làm những điều đó vì tôi muốn.

Những khoảnh khắc bất ngờ này là những phút giây định hình cuộc sống của bạn. Việc quyết định chuyển sang công việc mới; đột nhiên muốn bỏ đại học để tham gia một ban nhạc rock; hoặc quyết định bỏ bạn trai chỉ vì anh ta thích mặc quần tất. Tất cả đều là những quyết định không quan tâm.

'Đéo quan tâm là khi bạn đối mặt với những thách thức khó khăn và đáng sợ nhất trong cuộc sống mà vẫn dám hành động.'

Dù có vẻ đơn giản, nhưng đằng sau nghệ thuật đéo quan tâm này là một khía cạnh phức tạp như một gói bánh burritos. Thậm chí tôi cũng không biết câu đó nghĩa là gì, nhưng tôi không quan tâm. Gói bánh burritos nghe có vẻ cool, nên tôi thích nó.

Chúng ta thường vật lộn trong cuộc sống vì quan tâm quá nhiều đến những điều không đáng quan tâm. Chúng ta quá mất tập trung vào cô bán xăng quen thuộc với mức giá xăng đắt. Chúng ta quá bận tâm đến một chương trình giải trí bị hủy trên TV. Chúng ta dành quá nhiều tâm trí cho người đồng nghiệp không quan tâm đến kỳ nghỉ cuối tuần tuyệt vời của mình.

Trong khi tài khoản nợ của tôi đã lên tới giới hạn, chú chó cưng lại không ưa tôi, và con tôi đang chơi thuốc trong phòng tắm, nhưng tôi lại tức giận về mấy đồng tiền lẻ và mấy trò tạp kĩ trên truyền hình.

Và đây chính là nghệ thuật tuyệt vời của việc đéo quan tâm. Dù khái niệm này nghe có vẻ ngớ ngẩn và tôi có vẻ như một thằng lười biếng, nhưng cơ bản là tôi muốn nhấn mạnh là hãy học cách tập trung và ưu tiên suy nghĩ của bạn một cách hiệu quả - lựa chọn những điều quan trọng và không quan trọng dựa trên giá trị cá nhân của bạn đã được luyện tập kỹ lưỡng. Đây là một yêu cầu cực kỳ khó khăn. Bạn sẽ cần cả cuộc đời này để thực hành và tự kiểm soát thì mới đạt được thành công. Và bạn sẽ thất bại nhiều lần. Nhưng có lẽ đây sẽ là cuộc chiến đáng giá nhất bạn từng trải qua, và có thể là cuộc chiến duy nhất trong đời một con người.

Bởi vì khi bạn quá quan tâm đến nhiều thứ, bạn sẽ cảm thấy mình có quyền được thoải mái và hạnh phúc mọi lúc, mọi nơi, và rằng mọi thứ sẽ diễn ra đúng như ý bạn muốn. Điều này là suy nghĩ bệnh hoạn. Và nó sẽ nuốt chửng bạn. Bạn sẽ nhìn mọi thứ như sự bất công, mọi thử thách như thất bại, mọi rắc rối như nguy hiểm, mọi mâu thuẫn như phản bội. Bạn sẽ bị giam giữ trong nhà tù của sự bất mãn và tức giận, chạy vòng quanh trong vòng lặp không ngừng từ địa ngục, luôn di chuyển nhưng không bao giờ đạt được điểm đến.

Nghệ thuật tuyệt vời của việc đéo quan tâm

Khi mọi người tưởng tượng về việc không quan tâm, họ nghĩ về một kiểu người dửng dưng đối diện mọi thứ, một cảm giác bình tĩnh đối mặt với mọi khó khăn. Họ mơ mộng và hi vọng trở thành một siêu nhân không gì có thể đánh bại và không quan tâm tới ai.

Có một cụm từ để chỉ những người không cảm nhận được cảm xúc hoặc ý nghĩa từ bất kỳ điều gì: một kẻ biến thái. Tại sao bạn muốn bắt chước một kẻ bệnh hoạn, tôi không hiểu.

Vậy không quan tâm có ý nghĩa gì? Hãy xem 3 điểm 'tinh tế' dưới đây để hiểu rõ vấn đề.

Tinh tế #1: Không quan tâm không có nghĩa là lãnh đạm; nó có nghĩa là thoải mái với sự khác biệt.

Hãy hiểu rõ. Không có gì đáng ngưỡng mộ hoặc tự hào về việc dửng dưng. Những kẻ không quan tâm thường kém và sợ hãi. Họ là những con người nhạt nhẽo và là anh hùng bàn phím. Thực tế, những người không quan tâm thường cố gắng làm như vậy vì họ quan tâm quá nhiều đến mọi thứ trong cuộc sống. Họ quan tâm quá nhiều đến việc người khác nghĩ gì về kiểu tóc của mình, nên họ không bao giờ quan tâm đến việc gội đầu hoặc chải tóc. Họ quan tâm quá nhiều đến ý kiến của người khác về ý tưởng của bản thân, nên họ tự trốn sau lời châm chọc và tự mãn của mình. Họ sợ gần gũi với người khác, nên họ tưởng tượng mình là đặc biệt và có vấn đề mà không ai hiểu được.

Những người dửng dưng sợ hãi thế giới và không dám chịu trách nhiệm từ quyết định của mình. Đó là lý do tại sao họ không đưa ra quyết định ý nghĩa nào. Họ trốn trong bức tường tự thương hại mà họ tạo ra, liên tục trốn tránh bản thân khỏi những vấn đề đòi hỏi thời gian và năng lượng để giải quyết.

Bởi vì đây là một sự thật về cuộc sống. Không có cái gọi là không quan tâm. Bạn phải quan tâm đến một điều gì đó. Cấu trúc sinh học của chúng ta luôn khiến chúng ta chú ý đến một điều gì đó.

Vậy nên, câu hỏi là Ta nên chú ý đến điều gì? Ta nên tập trung vào điều gì? Và làm thế nào để ngừng quan tâm đến những điều không có ý nghĩa cuối cùng?

Mẹ tôi gần đây bị một người bạn thân của bà lừa một số tiền lớn. Nếu tôi là người dửng dưng, tôi sẽ nhún vai, nhấm nháp ly mocha của mình và tải xuống một mùa khác của loạt phim The Wire. Xin lỗi, mẹ.

Nhưng thay vào đó, tôi tức giận. Tôi nổi giận. Tôi nói, 'Không, quên đi. Ta sẽ gặp luật sư và truy tìm thằng khốn nạn đó. Tại sao? Bởi vì, ta đéo quan tâm. Ta sẽ làm cho thằng cha này phải trả giá nếu cần phải làm vậy.'

Câu chuyện này minh họa điểm tinh tế đầu tiên của nghệ thuật không quan tâm. Khi ta nói, 'Mẹ nói, Mark Manson không quan tâm đâu,' ta không có ý cho rằng Mark Manson không quan tâm đến bất cứ thứ gì; trái lại, ý của ta là Mark Manson không quan tâm đến những khó khăn để đạt được mục tiêu của mình, anh không quan tâm đến việc phải chọc tức vài người để làm những điều mình cảm thấy là đúng, là quan trọng, là đáng làm.

Tinh tế #2: Để không quan tâm đến chướng ngại, đầu tiên bạn phải quan tâm đến cái gì đó quan trọng hơn chướng ngại

Tưởng tượng bạn đang ở một cửa hàng tạp hóa, và bạn thấy một cụ già đang la hét cậu thu ngân, tức giận anh ta vì đã không chấp nhận coupon 30 xu của bà. Tại sao cụ già này quan trọng hóa đến thế? Chỉ là 30 xu thôi mà.

Tôi sẽ nói cho bạn biết tại sao: Cụ có lẽ không có gì để làm với ngày dài của mình ngoài việc ngồi nhà cắt các phiếu coupon. Cụ đã già và đơn độc. Con cụ mất dạy và không bao giờ về thăm cụ. Cụ đã không quan hệ trong 30 năm rồi. Cụ không thể xì hơi mà không bị đau lưng dưới ê ẩm. Tiền lương hưu của cụ cũng đã sắp hết, và cụ có lẽ sẽ lâm chung trong chiếc bỉm giấy khốn nạn.

Vì vậy cụ cắt phiếu coupon. Đó là tất cả những gì cụ làm. Đó là tất cả những gì cụ quan tâm bởi vì chẳng có gì đáng quan tâm nữa cả. Và vì vậy khi cậu thu ngân mặt còn hơi sữa từ chối chấp nhận một trong các phiếu coupon của cụ, khi anh ta bảo vệ sự trong sạch của một người tính tiền như cái cách một hiệp sĩ từng bảo vệ trinh tiết của một quý cô, bạn có thể cá rằng Bà ngoại sẽ bùng nổ. 80 năm hận đời sẽ tuôn ra cùng một lúc, giống như cơn bão lửa trong những câu chuyện 'Vào thời của bà...' và 'Mọi người đã từng thể hiện sự tôn trọng bà hơn nhều'.

Vấn đề với những người kiêu căng với que kem tại một trại hè là họ không có gì quan trọng hơn trong đời để quan tâm đến.

Nếu bạn thấy mình suốt ngày quan tâm đến những điều vô bổ phiền lòng - bức ảnh mới trên Facebook về bạn trai cũ; chiếc điều khiển TV đã tụt pin quá nhanh; hoặc bỏ lỡ đợt giảm giá nước rửa tay mua 2 tặng 1 - có thể bạn không có quá nhiều thứ chính đáng trong cuộc sống để quan tâm đến. Đó mới là vấn đề thực sự của bạn. Không phải nước rửa tay, không phải điều khiển TV tầm phào...

Vậy nên, tìm kiếm điều quan trọng và ý nghĩa trong cuộc đời có thể là cách tốt nhất để sử dụng thời gian và năng lượng của bạn. Nếu bạn không tìm ra lý do sống của mình, bạn sẽ chỉ tập trung vào những điều không đáng kể và không ý nghĩa.

Tinh tế #3: Cho dù bạn nhận ra hay không, bạn luôn quan tâm đến điều gì đó.

Mọi người không sinh ra để không quan tâm. Thực tế, chúng ta tự nhiên luôn quan tâm đến rất nhiều điều. Bạn đã bao giờ thấy một cậu bé khóc nức nở vì chiếc mũ của cậu có màu xanh không phải màu yêu thích chưa? Đó chính là điều đó.

Khi ta còn nhỏ, mọi thứ đều mới mẻ và hấp dẫn, và tất cả đều có vẻ quan trọng. Vì vậy, ta luôn tò mò khám phá. Ta tò mò về mọi thứ và mọi người - về những gì họ nói về ta, về việc liệu người ấy có gọi điện lại cho ta hay không, về việc đôi vớ này có hợp nhau không, hay về màu sắc của quả bóng bay trong ngày sinh nhật.

Khi ta già đi, cùng với nhiều trải nghiệm hơn (và thấy thời gian trôi qua nhanh chóng), ta bắt đầu nhận ra hầu hết những thứ vụn vặt này thực sự không có ý nghĩa. Những người mà ta từng quý trọng đã không còn ở bên cạnh ta. Những lời lẽ cay đắng trước kia giờ đây trở thành những bài học quý báu. Ta nhận ra mọi người thực sự không quan tâm nhiều đến những chi tiết nhỏ trong cuộc sống của mình, và ta quyết định không để chúng làm phiền mình quá nhiều.

Tóm lại, ta trở nên kỹ lưỡng hơn trong việc chọn lọc những điều mà ta quan tâm. Đó là dấu hiệu của sự trưởng thành. Điều đó rất tốt, bạn nên trải nghiệm. Trưởng thành đến khi một người chỉ quan tâm đến những điều thực sự đáng giá. Như Bunk Moreland nói với McNulty trong series The Wire (loạt phim này, thôi thì cứ phớt lờ đi, tôi vẫn đang tải về): 'Đó là điều bạn nhận được khi bạn không quan tâm đến những điều không đáng quan tâm.'

Rồi, khi ta già hơn và bước vào tuổi trung niên, có một sự thay đổi bắt đầu diễn ra. Năng lượng của ta bắt đầu giảm sút. Tính cách của ta trở nên ổn định hơn. Ta hiểu rõ bản thân mình hơn và chấp nhận mọi khía cạnh của bản thân, kể cả những phần không hoàn hảo mà trước đây ta thường không thích.

Và, bằng một cách kỳ diệu nào đó, ta cảm thấy như được giải thoát. Ta không còn phải quan tâm đến mọi thứ. Cuộc sống là như vậy. Ta chấp nhận nó, cả những phần tốt lẫn xấu. Ta nhận ra rằng ta sẽ không bao giờ tìm kiếm cách chữa trị ung thư, đặt chân lên mặt trăng, hoặc phải tiếp xúc với Jennifer Aniston. Và điều đó cũng không thành vấn đề. Cuộc sống vẫn tiếp tục. Ta quay về những điều quan trọng nhất: gia đình, người bạn thân, môn thể thao yêu thích. Và, trước sự ngạc nhiên của chính mình, ta cảm thấy hài lòng. Sự đơn giản này thực sự mang lại hạnh phúc mỗi ngày. Và ta bắt đầu nghĩ, có thể gã Bukowski rượu đã hiểu ra điều gì đó. Hãy để mọi thứ tự nhiên.

Mark ơi, cuốn sách này thực sự muốn truyền đạt điều gì?

Cuốn sách này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về những điều quan trọng cần chọn và những thứ không cần thiết cần loại bỏ.

Tôi tin rằng hiện nay con người đang phải đối mặt với một đại dịch tinh thần, khi chúng ta không chấp nhận sự thật rằng cuộc sống có những thăng trầm. Dù có vẻ như là lời rất cũng nhưng, tôi cam đoan đây là một vấn đề sống còn.

Vì khi chúng ta tin rằng cuộc sống phải hoàn hảo, thì chúng ta sẽ bắt đầu tự trách mình vô thức. Chúng ta cảm thấy có điều gì đó không đúng, khiến chúng ta cảm thấy cần phải bù đắp bằng cách mua sắm, uống rượu hoặc thậm chí là hành động khủng khiếp.

Niềm tin rằng cuộc sống phải luôn tốt đẹp có thể tạo ra một vòng lặp tiêu cực, và ảnh hưởng đến văn hóa của chúng ta.

Không quan trọng ý tưởng là gì, nó là một cách đơn giản để điều chỉnh quan điểm về cuộc sống và xác định điều quan trọng và điều không quan trọng. Phát triển khả năng này sẽ đưa bạn đến một hiểu biết thực tế về cuộc sống.

Không, không phải là sự giác ngộ cao siêu, kết thúc mọi nỗi đau khổ, phức tạp đó. Ngược lại, đó là sự thoải mái với ý tưởng rằng một số đau khổ trong cuộc sống không thể tránh khỏi - dù bạn làm gì, cuộc đời vẫn sẽ có thất bại, mất mát, hối tiếc và tất nhiên là cái chết. Vì khi bạn bắt đầu chấp nhận mọi rắc rối cuộc sống gieo xuống (và cuộc sống gieo rắc rối nhiều lắm đấy, tin tôi đi), bạn trở nên mạnh mẽ hơn. Cuối cùng, cách duy nhất để vượt qua nỗi đau là học cách chịu đựng nó trước tiên.

Mytour (Read Station)

Theo Cuốn sách Khôn Ngoan về Việc Không Quan Tâm - Mark Manson