Kẹo mè xửng

Kẹo mè xửng, hay còn gọi là mè xửng, là món đặc sản nổi tiếng của thành phố Huế, thuộc tỉnh Thừa Thiên Huế, Việt Nam. Kẹo này được chế biến từ bột năng và mạch nha, kết hợp với đậu phộng và được bao phủ bởi mè. Kẹo thường được cắt thành từng miếng vuông nhỏ, bọc trong giấy bóng và đóng gói trong hộp.

Ý nghĩa từ và lịch sử

Tên gọi mè xửng thường được giải thích là sự kết hợp của từ mè (vừng) và xửng (cách hoán đường), nhưng đây là một sự hiểu lầm do một số nghiên cứu văn bản đưa ra. Trong thực tế, xửng là một cái vỉ tre dùng để hấp xôi hoặc các loại thực phẩm khác. Khi làm kẹo mè xửng, người ta đổ hỗn hợp kẹo lỏng nóng vào xửng đã được rải mè rang chín. Mè xửng trở thành món quà đặc trưng của Huế, nơi từng là kinh đô của triều đại nhà Nguyễn.

Theo từ điển Tiếng Huế của Bùi Minh Đức (ấn bản lần thứ 3, 2009), kẹo mè xửng có thể đã được bà Từ Dũ mang từ miền Nam ra với tên gọi 'kẹo mè láu'. Một giả thuyết khác trong cùng sách cho rằng 'mè xửng' có thể là biến thể của 'mè thửng', trong đó 'thửng' là cách rang mè để tránh bị cháy.

Đặc điểm

Tên gọi kẹo mè xửng xuất phát từ hai thành phần chính: mè và xửng (quá trình làm đặc hóa chất dẻo). Ngoài mè, còn có bột đậu, mạch nha, và bánh đa. Việc điều chỉnh tỷ lệ nguyên liệu là bước quan trọng, tạo ra những loại mè xửng với hương vị khác nhau.

Mè xửng có độ dẻo cao, cho phép cuộn tròn hoặc gập lại mà khi thả ra, kẹo sẽ trở lại hình dạng ban đầu. Có loại mè xửng giòn với bột đậu nhiều hơn và ít đường, bọc trong lớp bánh đa nướng, tạo cảm giác giòn tan. Loại mè xửng gương có độ trong suốt như gương, còn mè xửng đen làm từ vừng đen, bùi và bổ.

Người dân Huế thường uống trà và thưởng thức mè xửng như một món nhâm nhi trong lúc đọc sách, tạo nên một phần của văn hóa đặc trưng nơi đây. Mè xửng đã trở thành biểu tượng văn hóa của Huế và là món quà phổ biến cho du khách.

• Kẹo gương
• Chè lam

Chú thích