Buzz
'Ta quan sát thế giới không theo cách chúng vốn có mà theo cách của riêng mình.'
Eric Butterworth
Câu chuyện về Nhan Hồi và Khổng Tử
Khổng Tử đã thốt lên rằng: “Thực sự có những điều mà ta thấy rõ ràng mắt mình mà vẫn không hiểu được! Chao ôi! Gần như làm cho ta trở thành một kẻ ngốc!”
Thậm chí cả những người tài giỏi như Khổng Tử cũng có thời điểm gần như sắp mắc sai lầm vì bị ảnh hưởng bởi những gì mà mắt nhìn và tai nghe nhưng trí óc vẫn chưa thấu hiểu, vậy chúng ta những người bình thường đã bao lần gặp phải tình huống tương tự và cảm thấy tiếc nuối khi đối mặt với chúng?
Hầu hết chúng ta đều đã bị cuốn vào cảm giác phấn khích với những thành công của đội tuyển Việt Nam trong thời gian qua. Trong một lần khi bạn đang trên đường đi vì một việc quan trọng nào đó mà bạn phải bỏ lỡ một trận đấu của đội tuyển, bạn nghe thấy tiếng hò vang từ một quán ăn ven đường và nhìn thấy những cảm xúc sôi nổi của đồng bào trước màn hình lớn. Bạn cũng không kiềm chế được việc hò hét 'Việt Nam vô địch! Việt Nam vô địch!' giữa đám đông. Nhưng khi bạn về nhà xem lại trận đấu, bạn nhận ra rằng bàn thắng mà bạn vui mừng đã chụp là sau khi trọng tài đã cắm cờ việt vị. Bạn cảm thấy tiếc nuối và tự hỏi liệu có ai nhìn thấy bạn ở khoảnh khắc đó không.
Một lần tôi đã nhìn thấy người chồng của người chị họ đi cùng một cô gái trẻ trên đường phố. Cảnh tượng này khiến tôi cảm thấy buồn bã và tức giận, và tôi đã suy nghĩ sẽ báo cho người chị họ biết. Nhưng sau đó, tôi biết được rằng cô gái trẻ ấy thực ra là em gái của người đàn ông. Tôi tự nhủ rằng từ bây giờ, tôi sẽ kiềm chế hơn trong việc nói qua môi miệng.
Cả Khổng Tử, bạn, và tôi trong những trường hợp trên đều được điều khiển bởi một hệ thống được Daniel Kahneman (nhà tâm lý học giành giải Nobel) gọi là hệ thống tư duy nhanh của não.
Trong cuốn sách mang tựa đề Tư Duy Nhanh và Chậm, Daniel Kahneman phát biểu rằng bộ não của chúng ta sử dụng hai hệ thống chính để xử lý thông tin và đưa ra quyết định. Ông gọi chúng là hệ thống tự động (cảm xúc) và hệ thống kiểm soát (nhận thức). Hai hệ thống này kết hợp lại với nhau để tạo nên nền tảng quyết định. Bằng cách hiểu rõ cách mà mỗi hệ thống hoạt động, chúng ta có thể sử dụng kiến thức này để đưa ra các quyết định sáng suốt hơn và ảnh hưởng đến môi trường xung quanh.
Hệ thống tư duy nhanh, hay còn gọi là hệ thống 1, hoạt động dựa trên trực giác và tự động. Nó thường hoạt động ẩn dưới tầng ý thức của chúng ta và có thể dẫn đến các kết luận vội vã. Tuy nhiên, nó cũng có thể rất hiệu quả khi được rèn luyện đúng cách.
Hệ thống tư duy chậm, hay còn gọi là hệ thống 2, là phản ứng phân tích và lý trí hơn. Nó đòi hỏi nhiều công sức hơn để hoạt động và thường xuất hiện khi hệ thống 1 gặp trục trặc. Hai hệ thống này liên tục tương tác và hỗ trợ lẫn nhau.
Mặc dù chúng ta thường tin rằng mình lý trí, nhưng thực tế là hệ thống tư duy nhanh thường chiếm ưu thế. Hệ thống 1 sử dụng kinh nghiệm để giảm bớt độ phức tạp của thông tin và ra quyết định nhanh chóng.
Cuốn sách Tư Duy Nhanh và Chậm là một hướng dẫn giúp chúng ta thấu hiểu về hai hệ thống tư duy và cách sử dụng chúng một cách hiệu quả. Đọc sách này, bạn sẽ nhận ra nhiều ví dụ thú vị về cách mà hệ thống 1 và 2 hoạt động.
Chúc bạn có một hành trình thú vị và ý nghĩa.
