Đội ngũ Cosmos vừa phát hành whitepaper mới với nhiều đề xuất thú vị về công nghệ và tokenomics trên Cosmos Hub. Hãy cùng Mytour khám phá những điểm đáng chú ý trong bản whitepaper này!
Hiện tại, Cosmos Hub không tạo ra nhiều giá trị cho token ATOM. ATOM chỉ được sử dụng cho việc: (i) Staking để làm validators trên Cosmos Hub; (ii) Governance (quyết định về Cosmos Hub); và (iii) Stakedrop, nhận airdrop token từ blockchain mới trên Cosmos. Tuy nhiên, điều này thường chỉ là một chiến lược marketing hơn là tạo ra giá trị thực sự cho ATOM.
Ngoài ra, mọi dự án đều có thể sao chép và sử dụng mã nguồn của Cosmos để tạo ra một blockchain mới mà không cần dùng đến token ATOM. Các blockchain mới này sẽ có token riêng và ATOM có ít ảnh hưởng đến chúng.
a. Về hạ tầng
Trong whitepaper 2.0 này, đội ngũ Cosmos đã giới thiệu hai lớp chức năng mới của Cosmos Hub: Lập lịch Liên chuỗi và Phân phối Liên chuỗi.
Lập lịch Liên chuỗi sẽ cung cấp không gian block xuyên chuỗi để giải quyết vấn đề MEV (miner-extractable value).

Tương tự như Ethereum, MEV trên Cosmos cũng có thị trường riêng (ngoài chuỗi blockchain) để gửi giao dịch lên blockchain chính. Thị trường này thu hút những cá nhân có khả năng ngăn chặn giao dịch nội gián, front-running, hoặc tổng hợp các giao dịch để giảm chi phí xử lý. Tuy nhiên, thị trường này đối mặt nguy cơ tập trung hóa và gây thiệt hại cho dự án và hodlers. Vì vậy, Interchain Scheduler ra đời để thay đổi thứ tự giao dịch và tối đa hóa khối lượng tài sản của cá nhân một cách công khai và minh bạch trên blockchain của Cosmos.
Về Interchain Allocator, lớp chức năng này bao gồm hai thành phần chính:
- Covenant (khế ước): Dự án thiết lập khế ước, định ra tham số và sung quỹ theo tham số đó. Nếu có vấn đề, bên khác có thể thiết lập khế ước mới. Quy trình này lặp lại cho đến khi cả hai bên đồng ý với thỏa thuận và không có thay đổi nào thêm
- Rebalancer: Công cụ thực thi chiến lược phân bổ vốn bằng cách tự động mua hoặc bán tài sản dựa trên quy tắc đã đặt ra, giúp điều chỉnh danh mục tài sản theo mong muốn
Covenant và rebalancer là công cụ mạnh mẽ cho các dự án thiết lập quan hệ đối tác thông qua việc nắm giữ token quản trị, từ đó tăng cường sự hấp dẫn và thanh khoản cho dự án mới trên Cosmos, đồng thời củng cố sự gắn bó lâu dài giữa hai bên.

Một số ứng dụng tiềm năng của Interchain Allocator bao gồm:
- Thành lập các DAOs Allocator với mục tiêu hoạt động khác nhau để tối ưu hóa việc sử dụng quỹ của Cosmos Hub
- Liquidity-as-a-Service: Sử dụng ATOM để thu hút thanh khoản cho token của dự án mới
- Cho vay dưới chuẩn giữa các blockchain khác nhau (tuy nhiên, việc in thêm token để bù lại phần lỗ có thể làm tăng nguy cơ vỡ nợ)
- Đầu tư vào các dự án giao dịch để cải thiện thanh khoản và giảm thiểu nguy cơ vỡ nợ, từ đó cải thiện sức khỏe của hệ thống
b. Về tokenomics
Không như dự đoán trước đó, không có cơ chế đốt ATOM nào được áp dụng. Thay vào đó, đội ngũ Cosmos giới thiệu một cơ chế phát hành ATOM mới nhằm cân bằng việc thúc đẩy hợp tác xuyên chuỗi và đảm bảo an ninh cho hệ thống thông qua việc tăng tỉ lệ ATOM được stake bởi các validators. Chính sách tiền tệ mới này sẽ đi qua hai giai đoạn: chuyển đổi và bền vững. Trong 9 tháng đầu của giai đoạn chuyển đổi, lượng ATOM được phát hành sẽ tăng dần (với 10 triệu ATOM được phát hành mỗi tháng) để cung cấp đủ vốn cho ngân quỹ mới của Cosmos Hub và sẽ giảm dần trong 27 tháng tiếp theo cho đến khi chỉ còn 300,000 ATOM được phát hành mỗi tháng.

Sau khi Interchain Security xuất hiện, một phần phí giao dịch từ các chuỗi được xây dựng trên Cosmos (gọi là chuỗi tiêu dùng) sẽ được gửi về Cosmos Hub để trả cho các validators, delegators và Quỹ Cộng đồng vì đã giúp bảo mật hệ thống của các chuỗi tiêu dùng này.

Đáng chú ý, cơ chế mới này sẽ bao gồm một danh sách các token được phê duyệt để sử dụng làm phí giao dịch và đồng thời, một mức phí tối thiểu cũng sẽ được đưa ra bởi ban quản trị của Cosmos Hub. Ban quản trị cũng sẽ quyết định về việc quy đổi các token thu được từ phí giao dịch sang một loại tiền tệ nhất định như ATOM hoặc stablecoins trước khi phân bổ cho validators, delegators và community pool.
Như vậy, có thể thấy, mục tiêu của các thay đổi được giới thiệu trong Cosmos whitepaper 2.0 vẫn là gắn kết các blockchain được xây dựng trên Cosmos hơn là tạo ra giá trị cho token ATOM - điều này đã gây ra nhiều tranh cãi trong cộng đồng Cosmos. Tuy nhiên, một số ứng dụng từ những thay đổi này cần được xem xét và thảo luận kỹ lưỡng hơn để tránh các vấn đề và rủi ro cho nền kinh tế này trong tương lai.
Mytour