Ho ngứa cổ họng là vấn đề thường gặp, đặc biệt là ở trẻ em và người lớn. Bài viết này sẽ hé lộ nguyên nhân và cách giảm ngứa cổ họng hiệu quả.

Ngứa cổ ho kéo dài thường là dấu hiệu của sự kích thích đối với hệ hô hấp, đặc biệt phổ biến ở trẻ em và người già. Cùng tìm hiểu các nguyên nhân chính gây ra tình trạng ho ngứa cổ họng:

1.1. Cảm lạnh, cảm cúm

Đây là một trong những nguyên nhân phổ biến nhất gây ra ho ngứa cổ họng, đặc biệt là khi thời tiết biến đổi. Người bệnh thường phải đối mặt với tình trạng ho, ngứa rát cổ họng, mệt mỏi, và sổ mũi. Mặc dù cảm lạnh, cảm cúm có thể tự khỏi sau vài ngày, nhưng các triệu chứng ho và ngứa rát vẫn kéo dài.

Các cơn ho có thể kéo dài từ 1 - 2 tuần hoặc thậm chí 3 tuần. Đây là cách miễn dịch phản ứng để chống lại bệnh. Tế bào bạch cầu di chuyển đến khu vực viêm nhiễm để chống lại tác nhân gây bệnh, nên ngay cả sau khi khỏi cảm lạnh, cảm cúm, người bệnh vẫn phải đối mặt với tình trạng ho ngứa cổ. Dịch từ xoang mũi chảy xuống họng cũng có thể làm kích thích gây ho.

1.2. Dị ứng

Ho, ngứa rát cổ họng do dị ứng là cơ thể phản ứng để đẩy bụi bẩn, chất tiết và vi khuẩn ra khỏi cơ thể. Bệnh nhân thường gặp tình trạng này khi tiếp xúc với dị nguyên như phấn hoa, lông động vật, thức ăn,...

Ban đầu, người bệnh có các triệu chứng như ho khan, ho thành cơn, ngứa họng,... Sau đó, các cơn ho kéo dài hàng tháng hoặc hàng năm, ngay cả sau khi sử dụng các loại thuốc chống viêm thông thường. Đôi khi, bệnh nhân có biểu hiện cảm giác rát bỏng ở họng, cay họng, phản xạ co thắt họng - thanh quản gây khó thở,... Nếu không ngăn chặn và điều trị đúng cách, bệnh nhân có thể mắc nhiễm đường hô hấp.

1.3. Mất nước

Mất nước cũng là một trong những nguyên nhân gây ra ho ngứa cổ họng. Trong thời tiết nóng của mùa hè, sau khi tập luyện hoặc khi bị bệnh, cơ thể mất nhiều nước hơn so với mức bình thường. Biểu hiện đầu tiên là miệng khô (do không có đủ nước bọt trong miệng và cổ họng), sau đó là cảm giác ngứa rát cổ họng dẫn đến cơn ho. Bệnh nhân còn có cảm giác khát khô, nước tiểu đậm màu,...

1.4. Viêm phổi, viêm phế quản

Các cơn ho ngứa cổ kéo dài có thể là dấu hiệu của bệnh viêm phổi hoặc viêm phế quản. Tình trạng ho sẽ gia tăng nếu các cơ quan này bị nhiễm trùng và trở thành bệnh mãn tính. Bệnh nhân thường có triệu chứng ho khan, ho có đờm, đau ở vùng họng, ngứa cổ, sốt, đau ngực, khó thở, lạnh lẽo,...

Do đó, trong trường hợp này, bệnh nhân cần được kiểm tra và điều trị sớm để tránh những biến chứng nguy hiểm.

1.5. Trào ngược dạ dày - thực quản

Bệnh trào ngược dạ dày - thực quản gây ra hiện tượng ợ hơi khi ngủ, tạo kích thích ở vùng họng, gây cảm giác ngứa họng, ho khan hoặc ho có đờm.

1.6. Hen suyễn

Tình trạng ho ngứa cổ họng cũng có thể là dấu hiệu của bệnh hen suyễn. Ở bệnh nhân hen suyễn, niêm mạc ống phế quản sưng to và thu hẹp lại, gây khó thở, ho khan. Các cơn ho thường xuất hiện vào ban đêm, gây ảnh hưởng lớn đến chất lượng giấc ngủ, làm bệnh nhân mệt mỏi. Nếu tình trạng ho khan gia tăng, bệnh nhân có thể mắc hen suyễn mãn tính.

1.7. Viêm họng

Tình trạng viêm họng thường xảy ra khi môi trường chuyển mùa, thay đổi thời tiết đột ngột. Ngoài ra, viêm họng cũng có thể xuất hiện do các tác nhân khác như: Virus, chất gây dị ứng, trào ngược dạ dày,... Biểu hiện điển hình của bệnh là ho khan, ngứa cổ, đau họng, sưng họng, đau đầu, sổ mũi, sốt, cơ thể mệt mỏi, uể oải,...

1.8. Viêm xoang

Ngứa cổ ho

Ngoài tình trạng ho ngứa cổ, bệnh nhân còn có thể gặp một số triệu chứng khác như: Đau đầu, đau nhức ở vùng mặt - trán, nghẹt mũi, chảy nước mũi, đau rát cổ họng khi nuốt nước bọt,... Bệnh viêm xoang có thể phát sinh do nhiễm virus hoặc vi khuẩn, có khối u trong mũi hoặc xoang, hay do các vấn đề di truyền,...

1.9. Nguyên nhân khác

Một số yếu tố khác cũng có thể gây ra ho ngứa cổ họng như: Môi trường ô nhiễm, tiếp xúc với chất độc hại, thay đổi thời tiết đột ngột, thường xuyên ngủ dưới điều hòa, sử dụng nước đá quá mức, công việc yêu cầu nói nhiều gây áp lực lên cổ họng,...

Nhiều người thường xuyên xem nhẹ ngứa họng và ho khan, coi đó chỉ là những triệu chứng thông thường và chủ quan trong việc điều trị. Tuy nhiên, nếu để tình trạng bệnh kéo dài, có thể gặp phải những biến chứng nặng nề hơn, làm khó khăn quá trình điều trị.

Việc chủ quan có thể dẫn đến nhiều vấn đề nếu bệnh diễn tiến lâu:

• Suy giảm chất lượng cuộc sống, tác động tiêu cực đến sinh hoạt hàng ngày, khả năng ăn uống, giao tiếp, và giấc ngủ;
• Mệt mỏi, uể oải, giảm năng suất làm việc;
• Ảnh hưởng đến khẩu miệng, buồn nôn, ợ hơi, suy nhược cơ thể, mất cân nhanh chóng;
• Tăng rủi ro mắc bệnh ung thư vòm họng do tác động liên tục của các yếu tố gây bệnh lên niêm mạc cổ họng;
• Nhiễm khuẩn phổi qua đường hô hấp, gây viêm phổi và thậm chí có thể dẫn đến ung thư phổi;
• Dây thanh quản bị tổn thương, gây thay đổi giọng nói hoặc đau dây thanh quản;
• Tăng huyết áp, nguy cơ vỡ mạch máu ở kết mạc;
• Nguy cơ loãng xương và gãy xương sườn.

Ho ngứa cổ họng lâu ngày khiến bệnh nhân lo lắng, gặp nhiều bất tiện trong cuộc sống. Để cải thiện tình trạng này, người bệnh có thể áp dụng một số biện pháp sau:

3.1 Súc miệng với nước muối

Khi bị ngứa cổ ho khan, bạn có thể áp dụng ngay cách này. Súc miệng bằng nước muối ấm giúp làm sạch cổ họng, loại bỏ các tác nhân gây bệnh là vi sinh vật hoặc các vật thể lạ gây ngứa cổ họng.

Bạn nên pha khoảng 1/2 thìa cà phê muối tinh trong khoảng 240ml nước ấm. Sau đó, ngậm 1 ngụm nước muối, ngửa cổ họng để nước muối giữ trong họng khoảng 10 giây rồi nhổ ra. Nên súc miệng với nước muối 2 - 3 lần/ngày, đặc biệt là vào buổi sáng để giúp cải thiện triệu chứng ngứa họng và ho khan.

3.2 Uống trà gừng mật ong

Niêm mạc họng khô nứt hoặc tổn thương là nguyên nhân gây ngứa cổ họng, ho khan. Mật ong và gừng là những thảo dược có tính ấm, kháng khuẩn và chống viêm tốt, phù hợp sử dụng cho bệnh nhân bị tổn thương niêm mạc họng. Bạn có thể pha trà gừng với mật ong và chanh để giảm ngứa họng, ho như sau:

• Rót 1 cốc nước ấm, pha với 1 thìa mật ong nguyên chất;
• Cắt 2 lát chanh, vắt lấy nước cốt vào cốc nước mật ong;
• Rửa sạch, bào mỏng gừng, cho vào cốc nước mật ong;
• Khuấy đều các nguyên liệu, uống khi còn ấm. Pha dùng 2 - 3 lần/ngày.

Lưu ý: Không nên sử dụng mật ong cho các bé dưới 1 tuổi. Vì trẻ dưới 1 tuổi có hệ tiêu hóa chưa hoàn thiện, dễ bị ngộ độc.

3.3 Uống trà thảo mộc

Có một số loại trà thảo mộc uống ấm giúp làm dịu triệu chứng ho ngứa cổ họng. Bạn có thể uống trà bạch quả, đương quy, cỏ ba lá đỏ, cam thảo, trà cải ngựa,... để cải thiện triệu chứng trên.

Nếu nguyên nhân gây ngứa họng và ho khan là do trào ngược dạ dày - thực quản thì bạn có thể pha sữa nghệ để uống, giúp làm dịu cổ họng và giảm tiết acid dạ dày. Nên uống sữa nghệ vào buổi tối để mang lại hiệu quả tốt nhất.

Để làm giảm tình trạng ho khan, ngứa họng kéo dài, bệnh nhân nên thực hiện theo những lời khuyên sau đây:

• Thay đổi tư thế ngủ:
  • Kê cao gối đầu khi ngủ: Khi bạn kê gối cao từ 15 - 20cm thì đường hô hấp sẽ mở, thông thoáng hơn, có thể ngăn ngừa các chất kích thích lọt xuống cổ họng, giảm các cơn ho khan khó chịu;
  • Nằm nghiêng khi ngủ: Tư thế nằm nghiêng giúp bạn dễ thở, cổ họng thông thoáng hơn, không bị chắn bởi dịch và chất nhầy, giảm tình trạng ho khan;
• Ngăn ngừa bệnh trào ngược dạ dày:
  • Ăn ít vào buổi tối;
  • Nên ăn tối vào khung giờ sớm, không ăn lúc quá sát với giờ ngủ, duy trì giờ ăn tối muộn nhất là 2 giờ trước khi đi ngủ;
  • Hạn chế ăn đồ cay nóng, thức ăn quá lạnh hoặc nhiều dầu mỡ
• Tạo độ ẩm trong phòng ngủ:
  • Trồng nhiều cây xanh như húng quế, hương thảo, oải hương, bạc hà cay,... Cây xanh giúp cân bằng độ ẩm, lọc không khí và tránh hiện tượng nấm mốc;
  • Sử dụng máy tạo độ ẩm trong phòng ngủ để tránh trường hợp người bệnh bị khô đường thở, gây ho khan, ngứa họng;
• Thay đổi lối sống:
  • Không hút thuốc, tránh xa khói thuốc lá để ngăn ngừa nguy cơ kích thích niêm mạc đường hô hấp;
  • Tránh xa các tác nhân gây kích ứng, dị ứng như lông chó mèo, bụi bẩn, không khí ẩm mốc, rượu bia, đồ ăn quá nóng;
  • Luyện tập thể dục thể thao đều đặn để cải thiện sức khỏe;
  • Cung cấp đầy đủ chất dinh dưỡng để nâng cao sức đề kháng cho cơ thể;
  • Dọn dẹp nhà cửa thường xuyên, giữ cho môi trường sống sạch sẽ và khô thoáng;
  • Tránh hét to, nói lớn để hạn chế gây kích thích vùng họng.

Nếu đã áp dụng các biện pháp trị ho ngứa cổ họng kéo dài kể trên mà triệu chứng không thuyên giảm hoặc đi kèm với các biểu hiện bất thường khác như sốt, ho nhiều hơn, khó nuốt, khó thở, thở khò khè, sưng mặt,... thì bệnh nhân nên đi khám sớm. Nguyên nhân gây ra triệu chứng trên có thể do các bệnh lý khác, cần được chẩn đoán và điều trị sớm.

• Cách sử dụng nước muối để súc miệng đúng cách
• Chảy máu sau khi nhổ răng: Những thông tin quan trọng
• Nguy cơ và tác hại của răng cao (vôi răng)