Khái niệm Bonus là gì? Có bao nhiêu loại Bonus?

Bước vào thị trường lao động hoặc đã trở thành nhân viên chính thức, bạn đã nắm vững định nghĩa về lương và thưởng chưa? Đặc biệt, bạn đã hiểu rõ về bonus là gì và tại sao lại có bonus? Như một nhân viên, bạn có thể được nhận những loại bonus nào?

Nếu bạn vẫn còn mơ hồ về khái niệm thưởng thứ hai sau lương này, hãy đọc ngay phần tiếp theo.

Theo từ điển Cambridge, Bonus là tiền thưởng, phần thưởng, hoặc tiền tặng kèm khi hoàn thành tốt một công việc nào đó.

Khi bắt đầu công việc, bạn sẽ dần quen với khái niệm này hơn, bởi bonus là khoản tiền thưởng được trả cho nhân viên bổ sung vào lương hàng tháng. Được dành cho nhân viên có thành tích xuất sắc trong tháng hoặc tại một dự án cụ thể. Tiền bonus có ý nghĩa khích lệ, động viên nhân viên và thể hiện sự công nhận từ công ty đối với sự đóng góp tích cực của họ.

Tiền này không được xem là phần của lương của người lao động, tuy nhiên có thể được thỏa thuận trong hợp đồng lao động.

Ngoài lương, bonus là một trong những điểm quan trọng mà mỗi ứng viên quan tâm khi xin việc. Điều này có thể là yếu tố quyết định ứng viên chọn công ty nào khi có nhiều cơ hội cùng lúc.

Tiền thưởng xuất phát từ đâu? Pháp luật Việt Nam có quy định gì về tiền thưởng?

Vấn đề về tiền thưởng vẫn linh hoạt tại từng công ty vì không có quy định bắt buộc về việc chi trả khoản này cho người lao động.

Tuy nhiên, các doanh nghiệp có thể tham khảo Điều 104 trong Bộ Luật lao động năm 2019 để có quyết định hợp lý về tiền thưởng.

Cụ thể:

“Thưởng là số tiền hoặc tài sản hoặc bằng các hình thức khác mà người sử dụng lao động thưởng cho người lao động căn cứ vào kết quả sản xuất, kinh doanh, hoàn thành công việc của họ.”

Quyền quyết định việc thưởng và mức độ thưởng là do người sử dụng lao động quyết định. Các quy định về mức tiền thưởng, điều kiện áp dụng và thời gian được xác định trong quy định của từng doanh nghiệp.

Ngày càng nhiều công ty tích hợp bonus vào chính sách nhằm tạo một môi trường làm việc tích cực hơn cho nhân viên, khiến bonus trở thành một phần không thể thiếu.

Lý do chính mà các doanh nghiệp trao bonus là để kích thích nhân viên, động viên họ làm việc chăm chỉ và hiệu quả hơn. Bonus không chỉ là một phần thưởng mà còn là sự công nhận của sự đóng góp.

Sau khi hiểu được ý nghĩa của bonus, hãy cùng tìm hiểu về những loại tiền thưởng phổ biến mà các doanh nghiệp thường áp dụng ngày nay nhé.

Tiền thưởng hàng năm, hay còn được gọi là lương tháng 13, thường được trả dựa vào kết quả kinh doanh của công ty và đóng góp của nhân viên. Pháp luật không bắt buộc doanh nghiệp trả lương tháng 13, nhưng đây thường là một chế độ đãi ngộ phổ biến để thu hút và giữ chân nhân tài.

Mức tiền thưởng hàng năm không có quy định cụ thể. Nó phụ thuộc vào thời gian làm việc của nhân viên và hiệu suất kinh doanh của công ty trong năm. Mỗi công ty sẽ quyết định mức thưởng tùy theo điều kiện cụ thể của họ.

Thậm chí, những nhân viên ở cùng một công ty, nhưng ở các vị trí khác nhau, có thể nhận mức thưởng hàng năm khác nhau. Thường thì nhân viên phải làm việc đến cuối năm mới được nhận tiền thưởng này.

2. Tiền thưởng tại chỗ (Spot bonus)

Spot bonus là khoản tiền thưởng được trao ngay tại chỗ cho cá nhân hoặc nhóm nhân viên, theo ý nghĩa là 'trên chỗ'. Loại tiền thưởng này được trao cho những đóng góp ngoài mong đợi vào thành công của một dự án hoặc nhiệm vụ cụ thể.

Spot bonus là một khoản thưởng ngẫu hứng, thường không dựa trên kế hoạch trước.

Sign on bonus là gì?

Hãy tưởng tượng bạn được nhận vào làm một vị trí mới tại một công ty và ngay sau khi bắt đầu làm việc, bạn nhận được một khoản tiền thưởng. Đó chính là sign on bonus (tiền thưởng ký hợp đồng).

Sign on bonus

Đây là loại tiền thưởng giúp công ty giữ chân nhân viên, đặc biệt là những nhân tố quan trọng, có đóng góp lớn. Tiền thưởng duy trì nhằm thuyết phục nhân viên ở lại khi họ có ý định rời đi vì nhiều lý do khác nhau. Một trong số đó có thể là do họ nhận được một offer hấp dẫn hơn từ một công ty khác.

Referral bonus là loại tiền thưởng dành cho nhân viên nếu họ giới thiệu được ứng viên phù hợp cho vị trí đang tuyển dụng tại công ty. Một số công ty sẽ trả tiền thưởng này ngay sau khi ứng viên nhận việc hoặc khi kết thúc thời gian thử việc.

Tiền thưởng thâm niên, còn được gọi là phụ cấp thâm niên, được trao cho nhân viên đã gắn bó với công ty trong một khoảng thời gian nhất định. Loại tiền thưởng này thường được trao nhằm tri ân những nhân viên đã đồng hành lâu dài với công ty, giúp duy trì và củng cố lòng trung thành của họ với công ty.

Tiền thưởng dài hạn có đủ loại, phụ thuộc vào quy định của từng công ty.

7. Cổ phiếu thưởng (Phần thưởng cổ phiếu)

Cổ phiếu thưởng là số cổ phiếu mà công ty tặng thêm cho mỗi cổ đông. Thực chất, đây là phần thu nhập của công ty được chuyển đổi thành cổ phiếu miễn phí. Số lượng cổ phiếu thưởng mà cổ đông nhận được sẽ tùy thuộc vào tình hình kinh doanh của công ty.

Trong trường hợp công ty ghi nhận lỗ, có thể sẽ không có cổ phiếu thưởng.

Thường thì có hai trường hợp được thực hiện: 

• Quyết định phát cổ phiếu thưởng cho những nhân viên có đóng góp lớn đối với công ty 
• Quyết định phát cổ phiếu thưởng cho tất cả cổ đông (nhân viên có nắm giữ cổ phần). Hình thức này đang được các công ty cổ phần ở Việt Nam áp dụng phổ biến. 

Dịch nghĩa hai từ này, ta có thể nhận ra phần nào sự khác biệt rõ ràng của chúng. 

Thưởng có nghĩa là tiền thưởng, còn hoa hồng có nghĩa là commission.

Về điểm tương đồng, đều là các khoản tiền mà người lao động thanh toán cho nhân viên ngoài lương cơ bản hàng tháng và “không được đảm bảo trước”. 

Một số doanh nghiệp có thể tính hoa hồng và gọi chung là thưởng. Tuy nhiên, không có trường hợp nào ngược lại. Hoa hồng liên quan đến hiệu suất lao động của mỗi nhân viên. Trái lại, thưởng lại liên quan đến kết quả kinh doanh của công ty.

Lĩnh vực nghề nghiệp phải chịu ảnh hưởng của tiền hoa hồng nhiều nhất là bán hàng.

Dưới đây là bảng tóm tắt sự khác biệt cơ bản giữa thưởng và hoa hồng:

Nếu bạn cảm thấy xứng đáng, bạn có thể hoàn toàn thương lượng với nhà tuyển dụng hoặc cấp trên của mình về cả thưởng và lương.

Thỉnh thoảng, việc thương lượng lương chính là việc đưa ra yêu cầu về việc có thêm các khoản thưởng trong tương lai.

Để đảm bảo cuộc đàm phán của bạn thành công, hãy nghiên cứu kỹ về các khoản thưởng cũng như mức lương cho vị trí của bạn. Đề nghị của bạn sẽ thuyết phục hơn nếu có chứng cứ về năng lực và kết quả của bạn.

Việc quan trọng là phải tin vào bản thân. Ví dụ, nếu bạn đang có nhiều lời mời từ các công ty khác nhau, hãy thử đề xuất về tiền thưởng ký hợp đồng với nhà tuyển dụng.

Để đảm bảo bạn nhận được các khoản thưởng hợp lý và công bằng kèm theo lương, hãy đặt câu hỏi cho nhà tuyển dụng trong cuộc phỏng vấn và làm rõ về quy định về lương và thưởng trước khi ký hợp đồng làm việc chính thức.

Kết

Trên đây là những thông tin cần thiết về khái niệm thưởng là gì. Mong rằng bài viết này sẽ hữu ích và giúp bạn hiểu rõ hơn về các loại thưởng. Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc hoặc đề xuất nào cho bài viết này, hãy để lại bình luận phía dưới nhé!