Buzz
Chính sách tài khóa là một trong những công cụ quan trọng để điều chỉnh nền kinh tế vĩ mô, có ảnh hưởng lớn đến hoạt động kinh tế tổng thể, hãy khám phá với Mytour ngay nhé
Chính sách tài khóa là gì?
Bên cạnh chính sách tiền tệ, chính sách tài khóa cũng là một trong hai công cụ quan trọng được sử dụng để điều chỉnh hoạt động của nền kinh tế thông qua việc chi tiêu của chính phủ và thay đổi thuế, với mục tiêu tăng tốc độ tăng trưởng kinh tế khi kinh tế chậm lại hoặc kiểm soát tốc độ tăng trưởng khi kinh tế đang phát triển quá nóng, đảm bảo ổn định và phát triển bền vững
Vai trò của chính sách tài khóa
Là công cụ quan trọng để chính phủ điều tiết nền kinh tế
Chính sách tài khóa ảnh hưởng đến tổng cầu và qua đó ảnh hưởng đến các hoạt động kinh tế.
- Trong điều kiện hoạt động bình thường, chính sách tài khóa tác động đến tăng trưởng kinh tế
- Trong điều kiện kinh tế suy thoái, chính sách tài khóa giúp điều chỉnh nền kinh tế trở lại trạng thái cân bằng
Giải quyết vấn đề thị trường
- Chính sách tài khóa đóng vai trò quan trọng trong việc phân phối thu nhập và của cải giữa các phân khúc dân cư
- Hiệu quả phân bổ nguồn lực trong kinh tế được thực hiện thông qua việc thực thi chính sách chi tiêu và thu ngân sách của chính phủ
Là công cụ để phân phối và tái phân phối sản phẩm quốc dân tổng thể
Mục tiêu của chính sách tài khóa là điều chỉnh phân phối thu nhập, cơ hội, thu nhập... do đó, nó giúp phân bổ nguồn lực giữa các lĩnh vực và các tác nhân kinh tế
Các công cụ của chính sách tài khóa
1. Công cụ chi tiêu
Các khoản thanh toán chuyển nhượng
Là các khoản thanh toán phúc lợi được thực hiện qua hệ thống an sinh xã hội bao gồm: lương hưu, trợ cấp xã hội, hỗ trợ thu nhập cho hộ nghèo, chu cấp cho trẻ em, trợ cấp thất nghiệp, trợ cấp tìm kiếm việc làm
- Đây là công cụ mà chính phủ có thể sử dụng để điều chỉnh phân phối thu nhập tổng thể trong xã hội
Chi tiêu thường niên của chính phủ
Bao gồm chi cho y tế, giáo dục, quốc phòng, các khoản chi này ảnh hưởng lớn đến trình độ, kỹ năng và năng suất lao động của một quốc gia
Chi đầu tư công: bao gồm đầu tư vào hạ tầng giao thông, giáo dục, và y tế. Việc này giúp nâng cao khả năng sản xuất của một quốc gia
2. Công cụ thuế
Thuế trực thu
Là các loại thuế được đánh trực tiếp từ thu nhập, lợi ích trực tiếp từ các doanh nghiệp. Ví dụ như: thuế thu nhập cá nhân, thuế thu nhập doanh nghiệp...
Thuế gián thu
Không trực tiếp đánh thuế vào thu nhập của tổ chức kinh tế hoặc cá nhân mà thực hiện gián tiếp thông qua giá cả hàng hóa và dịch vụ: thuế tiêu thụ đặc biệt, thuế giá trị gia tăng (VAT). Thuế gián thu thường không áp dụng cho các sản phẩm trong lĩnh vực y tế và giáo dục
Chính sách tài khóa mở rộng và thắt chặt
Có 3 trạng thái của nền kinh tế là: đang phát triển bình thường, đang phát triển quá mức và trạng thái suy thoái kinh tế. Chính phủ áp dụng chính sách tài khóa mở rộng và thắt chặt tùy thuộc vào tình hình kinh tế hiện tại
1. Chính sách tài khóa mở rộng
Thường được áp dụng trong điều kiện kinh tế suy thoái. Chính phủ tăng chi tiêu và giảm thuế suất để thúc đẩy tổng cầu, từ đó tăng tổng thu nhập quốc dân và phát triển kinh tế. Tuy nhiên, nếu không kiểm soát chặt chẽ có thể dẫn đến lạm phát
2. Chính sách tài khóa nghiêm ngặt
Chính sách tài khóa nghiêm ngặt thường được áp dụng khi nền kinh tế phát triển quá mức, khi đó chính phủ cắt giảm chi tiêu công và tăng thuế. Điều này dẫn đến giảm tổng cầu, thu nhập quốc dân giảm, kinh tế phát triển chậm lại và giảm lạm phát
Khó khăn trong thực thi chính sách tài khóa
Độ trễ thời gian
Để nhận biết sự thay đổi của tổng cầu, chính phủ cần một thời gian nhất định để thu thập dữ liệu kinh tế đáng tin cậy. Sau đó, họ cần thêm thời gian để đưa ra quyết định về chính sách. Thực thi chính sách cũng mất một thời gian để có hiệu lực
Khi đưa ra quyết định về chính sách tài khóa, thường gặp phải 2 vấn đề cơ bản
- Không đo lường được quy mô cụ thể của việc điều chỉnh chi tiêu đối với các biến số kinh tế dự kiến. Nếu có thể ước tính được tác động cụ thể lên các biến số kinh tế thì dữ liệu này thường dựa trên quá khứ, dẫn đến việc chính sách tài khóa không đạt hiệu quả như mong đợi
- Trong tình trạng kinh tế suy thoái, khi sản lượng thực tế thấp hơn nhiều so với tiềm năng và tỷ lệ thất nghiệp cao, thâm hụt ngân sách thường tăng. Tăng chi tiêu của chính phủ trong tình hình này có thể dẫn đến nguy cơ lạm phát cao hơn và tăng nợ công, gây ra những tác động tiêu cực đến ổn định kinh tế tổng thể
Ảnh hưởng đến lợi ích của các tầng lớp dân cư
Tổng kết
Trên đây đã trình bày những vai trò quan trọng và tác động lớn của chính sách tài khóa đối với nền kinh tế. Chính sách tài khóa là một trong những công cụ quan trọng của chính phủ trong việc điều tiết vĩ mô của nền kinh tế. Còn nhiều thông tin hữu ích khác sẽ được chia sẻ trong các bài viết tiếp theo. Hãy tiếp tục theo dõi kênh thông tin của Mytour để không bỏ lỡ những kiến thức bổ ích nhé.
