Buzz
1. Định nghĩa đúng nhất về môi trường
Môi trường bao gồm tất cả các yếu tố tự nhiên, xã hội mà chúng ta tương tác như đất, nước, không khí, thực vật, động vật, và cả yếu tố nhân văn như xã hội, kinh tế, văn hóa. Nó bao trùm không gian xung quanh chúng ta và ảnh hưởng trực tiếp đến cuộc sống của chúng ta.
Môi trường giữ vai trò thiết yếu cho sự sống và phát triển của mọi loài trên hành tinh. Nó cung cấp các tài nguyên quan trọng như nước, thực phẩm, không khí, và năng lượng, đồng thời ảnh hưởng đến tâm trạng, sức khỏe và chất lượng cuộc sống của con người.
Môi trường bao gồm tất cả các yếu tố xung quanh chúng ta, từ tự nhiên đến xã hội. Dưới đây là các thành phần chính cấu thành môi trường:
- Môi trường tự nhiên bao gồm các yếu tố vật lý như bề mặt Trái Đất, địa hình, núi, biển, sông, hồ, và đại dương; không khí với các thành phần khí quyển như oxy, nitơ, carbon dioxide, cùng các chất ô nhiễm; thực vật như cây cối, bụi cây, cỏ, và các loài thực vật khác; động vật, bao gồm động vật hoang dã và các loài sinh sống; và đất đai, gồm mặt đất, đất trồng, đất rừng, và các loại đất khác.
- Môi trường xã hội bao gồm dân cư (với dân số, tỷ lệ độ tuổi, v.v.); văn hóa (như phong tục, tập quán, ngôn ngữ, tôn giáo và các giá trị văn hóa của cộng đồng); kinh tế (bao gồm hoạt động kinh doanh, công nghiệp, thương mại và tài chính); và chính trị (cơ cấu chính trị, hệ thống chính phủ, quy tắc, quyền lực và chính sách).
Môi trường không chỉ là khái niệm về tự nhiên mà còn là tổng hòa của mọi yếu tố liên quan đến cuộc sống và sự tương tác giữa con người với môi trường. Những tương tác này có thể tạo ra cả những ảnh hưởng tích cực lẫn tiêu cực đối với sự phát triển của con người và tự nhiên.
Hiện nay, môi trường đối mặt với nhiều thách thức như biến đổi khí hậu, ô nhiễm, mất rừng, suy thoái đất đai và cạn kiệt tài nguyên. Để bảo vệ môi trường và đảm bảo sự phát triển bền vững cho thế hệ tương lai, chúng ta cần nỗ lực duy trì cân bằng hệ sinh thái và thúc đẩy các biện pháp bảo vệ môi trường.
2. Các khái niệm quan trọng liên quan đến môi trường
2.1 Tiêu chuẩn môi trường là gì?
Theo điều 3, khoản 11 của Luật Bảo vệ Môi trường năm 2020
Tiêu chuẩn môi trường đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo sự phát triển bền vững của quốc gia. Hệ thống tiêu chuẩn môi trường là một lĩnh vực nghiên cứu liên ngành, phản ánh trình độ khoa học, công nghệ, quản lý và tiềm lực kinh tế - xã hội, đồng thời dự báo xu hướng phát triển. Hệ thống này bao gồm các nhóm tiêu chuẩn chính như sau:
- Tiêu chuẩn nước: bao gồm nước mặt nội địa, nước ngầm, nước biển, nước ven biển và nước thải.
- Tiêu chuẩn không khí: bao gồm các yếu tố như khói bụi, khí thải và các chất ô nhiễm khác.
- Tiêu chuẩn liên quan đến việc bảo vệ đất nông nghiệp và quy định về việc sử dụng phân bón trong sản xuất.
- Tiêu chuẩn về bảo vệ thực vật, bao gồm việc quản lý thuốc trừ sâu và các biện pháp diệt cỏ.
- Tiêu chuẩn nhằm bảo tồn nguồn gen, động thực vật và bảo vệ đa dạng sinh học.
- Tiêu chuẩn về bảo vệ cảnh quan tự nhiên, các di tích lịch sử và văn hóa.
- Tiêu chuẩn môi trường liên quan đến các hoạt động khai thác khoáng sản, bao gồm khai thác dưới lòng đất và trên biển.
2.2 Kinh tế môi trường là gì?
Kinh tế môi trường là một công cụ kinh tế nhằm nghiên cứu mối quan hệ giữa môi trường và kinh tế. Điều này có nghĩa là trong các phân tích kinh tế, cần phải tính đến các vấn đề về môi trường. Vì các vấn đề này liên quan đến cả kinh tế và hệ sinh thái, nên kinh tế môi trường thường được coi là một lĩnh vực giao thoa giữa khoa học tự nhiên và khoa học xã hội.
Những điểm quan trọng cần lưu ý khi nghiên cứu kinh tế môi trường:
- Các nguồn tài nguyên không tái tạo như dầu mỏ, than đá, khí đốt có thể cạn kiệt. Vì vậy, cần phải tìm kiếm nguồn tài nguyên thay thế hoặc phát triển công nghệ sử dụng năng lượng tái tạo như năng lượng gió, mặt trời, và thủy triều.
- Con người có khả năng điều chỉnh mức độ phục hồi của tài nguyên tái tạo và khả năng hấp thụ của môi trường.
- Tăng cường trách nhiệm trong việc bảo vệ thiên nhiên (vai trò quản lý môi trường).
- Tìm giải pháp để kiểm soát tăng trưởng dân số.
2.3 An ninh môi trường là gì?
An ninh môi trường là trạng thái mà hệ thống môi trường có khả năng duy trì điều kiện sống an toàn và bền vững cho con người trong hệ thống đó.
Một hệ thống môi trường có thể mất an ninh do các nguyên nhân tự nhiên như thiên tai hoặc do hoạt động của con người như khai thác tài nguyên quá mức, xả thải chất độc gây ô nhiễm, suy thoái môi trường, giảm đa dạng sinh học, hoặc kết hợp của cả hai yếu tố. An ninh sinh thái, một khía cạnh của an ninh môi trường, chỉ trạng thái an ninh của các phân hệ sinh thái tự nhiên.
Khi xét đến mối quan hệ giữa an ninh môi trường, xã hội và phát triển bền vững, việc đảm bảo an ninh môi trường đồng nghĩa với việc bảo vệ môi trường trong quá trình phát triển. Điều này giúp bảo vệ môi trường sinh thái, sức khỏe cộng đồng, sinh kế của người dân và trật tự xã hội, từ đó đạt được sự phát triển bền vững.
3. Các biện pháp xử phạt đối với hành vi gây ô nhiễm môi trường
Những cá nhân hoặc tổ chức vi phạm quy định về ô nhiễm môi trường có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo Điều 235 Bộ luật Hình sự năm 2015 sửa đổi, bổ sung năm 2017 hoặc bị xử phạt hành chính theo Nghị định số 45/2022/NĐ-CP ngày 7-7-2022 quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bảo vệ môi trường.
Cụ thể, các hành vi vi phạm có thể bị phạt cảnh cáo hoặc phạt tiền lên đến 1.000.000.000 đồng đối với cá nhân và 2.000.000.000 đồng đối với tổ chức.
Ngoài các hình thức phạt chính, cá nhân và tổ chức vi phạm còn có thể bị áp dụng các hình thức xử phạt bổ sung như:
- Tạm ngừng quyền sử dụng giấy phép môi trường hoặc giấy chứng nhận đủ điều kiện hoạt động dịch vụ quan trắc môi trường trong một thời gian nhất định.
- Tịch thu tang vật vi phạm, phương tiện sử dụng trong hành vi vi phạm, cũng như sản phẩm thu được sau khi tiêu hủy và xử lý theo quy định.
- Đình chỉ hoạt động tạm thời hoặc tước quyền sử dụng giấy phép môi trường của cơ sở được giao nhiệm vụ cung ứng sản phẩm, dịch vụ công qua đấu thầu hoặc đặt hàng.
Ngoài các hình thức xử phạt, các cá nhân và tổ chức vi phạm còn có thể bị yêu cầu thực hiện các biện pháp khắc phục hậu quả như: phục hồi môi trường về trạng thái ban đầu hoặc khôi phục theo quy định, hoặc phá dỡ công trình, thiết bị xây dựng trái phép theo quy định bảo vệ môi trường.
Ngoài các hình thức xử phạt hành chính, các hành vi vi phạm nghiêm trọng liên quan đến bảo vệ môi trường cũng có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự. Theo Điều 235 của Bộ luật Hình sự 2015 sửa đổi, bổ sung năm 2017, các hành vi gây ô nhiễm môi trường sẽ bị xử lý hình sự.
