Mainboard là gì?
Trước khi đi vào vai trò và chức năng của mainboard, hãy cùng tìm hiểu khái niệm Mainboard là gì.
Bo mạch chủ (hay còn được gọi là mainboard) là một bản mạch chủ quan trọng và không thể thiếu trong bất kỳ chiếc máy tính nào. Nhiệm vụ chính của bo mạch chủ là kết nối và điều khiển tất cả các thành phần khác nhau trong hệ thống máy tính. Thông thường, bo mạch chủ sẽ được đặt phía sau màn hình hoặc trong thùng máy tính.
Vai trò của Bo mạch chủ là gì?
Sau khi hiểu rõ bo mạch chủ là gì, bạn đã có những hình dung cơ bản về vai trò và chức năng của bộ phận này. Bo mạch chủ ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng vận hành, hoạt động, sự liên kết và tính thống nhất của máy tính. Có thể nói rằng, bo mạch chủ là một trong những yếu tố quan trọng quyết định việc một chiếc máy tính có hoạt động ổn định hay không.
Vậy, chi tiết thì vai trò của bo mạch chủ là gì? Vai trò chính của bo mạch chủ bao gồm:
- Kết nối tất cả các linh kiện và thiết bị ngoại vi của máy tính để hình thành một hệ thống thống nhất.
- Điều khiển tốc độ và chất lượng đường truyền dữ liệu của máy tính.
- Phân phối điện áp đến các linh kiện khác nhau trên bo mạch chủ.
- Làm ảnh hưởng đến cấu trúc, cấu hình, độ bền và tuổi thọ của thiết bị.
Cấu trúc của Bo mạch chủ là gì?
Bo mạch chủ được cấu tạo từ các thành phần cơ bản sau đây:
Bộ vi xử lý
Bộ vi xử lý bao gồm chip cầu nam và chip cầu bắc, hai chip này có nhiệm vụ truyền dữ liệu từ ổ cứng đến bộ nhớ, sau đó đưa qua CPU để các thành phần như card mở rộng hay các thiết bị nội vi khác có thể kết nối với CPU và các thiết bị khác trên hệ thống.
Chân CPU
Chân socket kết nối với CPU, và mỗi loại CPU lại có số lượng chân socket khác nhau. Gần đây, các nhà sản xuất đã tích hợp socket vào card onboard để người dùng tiết kiệm chi phí khi không cần phải gắn thêm card rời như trước đây.
Hệ thống BIOS
Trong máy chủ chính, BIOS chịu trách nhiệm là thiết bị đầu vào/ra và là thành phần chứa tất cả các thông số làm việc của hệ thống máy tính.
Bộ vi xử lý
Bộ vi xử lý trong Bo mạch chủ là gì? Bộ vi xử lý (CPU) là một trong những thành phần cốt lõi quan trọng trong các dòng laptop. CPU là trung tâm xử lý và được coi như bộ não của máy tính. Mọi thông tin dữ liệu, lệnh và thao tác trên thiết bị sẽ được xử lý bởi CPU.
Khe cắm PCI
PCI (Peripheral Component Interconnect) là thành phần dùng để kết nối với các loại card như VGA, CPU, mạng... Trên bo mạch chủ, khe cắm này phản ánh khả năng tương thích của máy tính với các thành phần khác.
Khe nhớ RAM
Khe nhớ RAM là thành phần cơ bản dùng để kết nối hệ thống với RAM.
Cổng kết nối các thiết bị bên ngoài
Thường là vùng kết nối với các thiết bị ngoại vi như USB, tai nghe, kết nối internet, màn hình...
Cách hoạt động của bo mạch chủ là gì?
Cách hoạt động của bo mạch chủ sẽ tuân theo quy trình sau:
- Bus sẽ truyền và nhận thông tin bên trong hệ thống với nhau. Tốc độ bus là các thiết bị truyền tải dữ liệu.
- Các con chip kết nối các thành phần linh kiện trong bo mạch chủ lại với nhau.
- Thông qua chipset ở cầu nam và cầu bắc, bus sẽ được điều khiển để tạo thành hệ thống thống nhất, đồng bộ.
So sánh bo mạch chủ trên PC và laptop
Sau khi tìm hiểu bo mạch chủ là gì, các vai trò, chức năng và nguyên lý hoạt động của Bo mạch chủ, chúng ta sẽ đến với nội dung dưới đây để biết bo mạch chủ trên PC và trên laptop có những khác biệt gì.
Bo mạch chủ trên máy tính để bàn và trên laptop có một số khác biệt. Trên PC, bo mạch chủ là một bảng mạch chính với các khe kết nối, trong khi trên laptop thường được tích hợp bên trong như một linh kiện. Thông thường, trên bo mạch chủ của laptop sẽ bao gồm cả CPU và GPU để tối ưu không gian bên trong.
Cách lựa chọn bo mạch chủ máy tính cho người mới
Sau khi tìm hiểu bo mạch chủ là gì, hẳn bạn đã hiểu được tầm quan trọng của thành phần này trong máy tính. Có thể nói rằng, bo mạch chủ là một phần không thể thiếu khi bạn chọn mua máy tính. Tuy nhiên, với những người không có nhiều kinh nghiệm, việc chọn bo mạch chủ sẽ trở nên khó khăn hơn rất nhiều.
Khi đó, bạn có thể tham khảo các hướng dẫn dưới đây để có sự lựa chọn tối ưu nhất cho mình.
Lựa chọn bo mạch chủ dựa trên Socket CPU
Socket CPU là vị trí tiếp xúc giữa bo mạch chủ và CPU, vì vậy bạn cần xác định rõ bộ vi xử lý mà bạn sẽ sử dụng để đảm bảo rằng nó tương thích với socket trên bo mạch chủ, chỉ khi đáp ứng điều này mới có thể cắm CPU vào bo mạch chủ của máy tính.
Vì vậy, bạn có thể chọn bo mạch chủ dựa trên socket của CPU hoặc ngược lại. Điều này giúp hai linh kiện này tương thích với nhau và đảm bảo hoạt động đồng bộ.
Ví dụ, nếu bạn sử dụng chip Intel thế hệ thứ 8, bạn nên chọn socket LGA 1151, trong khi socket AM4 phù hợp với các dòng chip chính của AMD.
Lựa chọn bo mạch chủ dựa trên Chipset
Chipset đã được đề cập trong phần cấu tạo của bo mạch chủ. Đây là bộ phận kết nối các thành phần trên bo mạch chủ, với hai loại chính là chipset Nam và chipset Bắc.
Chip cầu Bắc kết nối dữ liệu cho các thành phần như CPU, GPU và RAM, trong khi chip cầu Nam xử lý các thành phần có tốc độ kết nối thấp hơn như bàn phím, chuột, USB và ổ cứng...
Hiện nay, hầu hết các nhà sản xuất CPU như AMD hay Intel đều cung cấp chipset cho các nhà sản xuất bo mạch chủ. Do đó, tên gọi của bo mạch chủ thường đi kèm với chipset.
Mỗi loại chipset được tích hợp các tính năng khác nhau, làm cho giá thành của bo mạch chủ phần nào phụ thuộc vào chipset. Vì vậy, khi chọn bo mạch chủ, bạn có thể dựa vào chipset để có quyết định phù hợp với ngân sách của mình nhất.
Lựa chọn bo mạch chủ có đủ khe cắm mở rộng
Hãy kiểm tra các khe cắm mở rộng như khe cắm RAM hay cổng PCIe khi chọn bo mạch chủ. PCIe là chuẩn kết nối quan trọng, nối liền bo mạch chủ với các thành phần mở rộng như card âm thanh, đồ họa, card mạng... Kích thước PCIe càng lớn thì băng thông càng cao và số lượng chân kết nối càng nhiều.
Chọn bo mạch chủ theo nhu cầu ép xung
Nếu bạn muốn tăng hiệu suất hoạt động của máy tính, việc nâng tần số xử lý CPU là một giải pháp tối ưu. Vì vậy, hãy kiểm tra xem bo mạch chủ mà bạn định mua có hỗ trợ ép xung hay không trước khi quyết định mua sản phẩm.
Chọn bo mạch chủ dựa trên cổng kết nối, I/O
Các cổng kết nối và I/O trên bo mạch chủ là gì. Cụ thể, các cổng này bao gồm: SATA, khe M.2, USB, Audio, cổng kết nối mạng và các cổng xuất hình ảnh. Khi chọn mua bo mạch chủ, hãy chắc chắn kiểm tra thông số này để có quyết định tối ưu nhất.
Lựa chọn bo mạch chủ từ nhà sản xuất uy tín
Mặc dù không thể xếp hạng tất cả những sản phẩm này vào một hạng mục, nhưng thường thì những bo mạch chủ từ các nhà sản xuất uy tín sẽ đảm bảo chất lượng cao hơn so với các thương hiệu khác trên thị trường. Điều này cũng phụ thuộc vào chế độ bảo hành mà những sản phẩm này mang lại, giúp bạn cảm thấy yên tâm hơn khi chọn mua.
Một số thương hiệu uy tín bạn có thể tham khảo là:
- Gigabyte
- Asus
- MSI
- ASRock
- Colorful
Lựa chọn bo mạch chủ có kích thước phù hợp với case
Khi chọn mua mainboard, đừng quên kiểm tra thông số kích thước để đảm bảo phù hợp với vỏ case của máy. Thường thì, bo mạch chủ được thiết kế với kích thước chuẩn để tương thích với các loại case khác nhau. Việc lựa chọn đúng kích thước sẽ đảm bảo tính tương thích với các linh kiện khác của máy tính.
Kích thước của mainboard càng lớn thì càng có nhiều khe cắm mở rộng hơn. Trên thị trường hiện nay, có 3 loại kích thước chính là:
- ATX: Đây là kích thước lớn nhất, cung cấp không gian rộng rãi hơn cho các khe cắm và cổng kết nối.
- Micro-ATX: Kích thước này thường nhỏ hơn khoảng 2.4 inch và hỗ trợ ít khe cắm mở rộng hơn so với ATX.
- Mini-ITX: Đây là loại kích thước nhỏ nhất trong ba loại. Với kích thước này, mainboard thường chỉ hỗ trợ 1 khe cắm card đồ họa và một vài cổng kết nối với RAM, ổ cứng...
Lựa chọn bo mạch chủ dựa trên ngân sách
Giá của mainboard có thể dao động từ vài triệu đồng đến vài chục triệu đồng tùy thuộc vào chất lượng, hiệu suất, tính năng và thương hiệu. Nếu bạn có ngân sách hạn chế và chỉ cần mainboard để sử dụng các tính năng cơ bản, bạn có thể lựa chọn những dòng mainboard dưới 2 triệu đồng. Đối với những người muốn ép xung, chỉ có những dòng mainboard trên 2 triệu đồng mới có tính năng này.
Nếu có ngân sách cao hơn, bạn nên xem xét các dòng mainboard có giá từ 2 đến 5 triệu đồng. Với khoảng giá này, bạn có thể sở hữu bo mạch chủ được trang bị hệ thống tản nhiệt, đèn RGB và VRM... Đồng thời, mainboard này sẽ đáp ứng được các nhu cầu cao hơn như chơi game, làm việc đồ họa một cách mượt mà.
Nếu ngân sách không phải là vấn đề đối với bạn, hãy chọn mua bất kỳ mainboard có giá cao nào mà bạn thích.
Vậy là bạn đã biết mainboard là gì và cách lựa chọn mainboard phù hợp với người mới. Hy vọng bài viết mang lại thông tin hữu ích giúp bạn đưa ra quyết định lựa chọn phù hợp nhất với nhu cầu của mình!