Dinh dưỡng là gì và vai trò của nó trong cơ thể con người?
Dinh dưỡng bao gồm các hoạt động như ăn uống, vận chuyển, hấp thụ dưỡng chất trong cơ thể và quá trình loại bỏ chất thải. Ngoài ra, nó còn liên quan đến việc tiêu thụ và hấp thụ dưỡng chất vào cơ thể hàng ngày.
Chuyên gia dinh dưỡng là những người được đào tạo trong lĩnh vực y tế, đặc biệt là chuyên ngành dinh dưỡng. Họ giúp người bệnh lập kế hoạch ăn uống khoa học và phù hợp dựa trên tình trạng sức khỏe và yêu cầu cụ thể của từng người. Điều này giúp ngăn ngừa và điều trị các tình trạng thiếu chất dinh dưỡng một cách hiệu quả, thậm chí trước khi cần sử dụng thuốc.
Dinh dưỡng đóng vai trò vô cùng quan trọng đối với sức khỏe của con người
Khi duy trì một chế độ dinh dưỡng khoa học và lành mạnh, cơ thể sẽ trở nên khỏe mạnh và giảm nguy cơ mắc phải các bệnh lý khác nhau. Tuy nhiên, khi ăn uống thiếu chất, hấp thu không đủ hoặc quá mức, cũng như bị béo phì, điều đó có nghĩa là cơ thể đang mất cân bằng dinh dưỡng, dễ gặp phải các vấn đề về sự trao đổi chất và các bệnh như tiểu đường, bệnh tim mạch, loãng xương, suy dinh dưỡng,...
2. Các chất dinh dưỡng bao gồm những gì?
Các chất dinh dưỡng là những hợp chất hóa học có chức năng cung cấp năng lượng và duy trì các hoạt động sống trong cơ thể. Chúng tồn tại trong nhiều loại thực phẩm và được cơ thể hấp thụ thông qua các bữa ăn hàng ngày. Những chất này có thể là:
2.1. Protein - Tổ hợp cấu trúc của cuộc sống
Chất đạm, vốn là nền tảng của tế bào, tồn tại đa dạng trong thực phẩm như thịt, cá, trứng và hạt. Mức tiêu thụ hàng ngày đề nghị cho con người là 118g. Protein đóng vai trò quan trọng trong hoạt động của cơ thể như tim, oxy hóa, hoạt động trí não và tiêu hóa thức ăn.
Đối với trẻ nhỏ, phụ nữ mang thai hoặc đang nuôi con bằng sữa mẹ, nhu cầu protein cao hơn bình thường. Khi tiếp nhận vào cơ thể, protein sẽ chuyển hóa thành axit amin, hỗ trợ hệ thống miễn dịch chống lại các vi khuẩn gây hại. Ngoài ra, protein còn tham gia vào tổng hợp hormone và enzym, thúc đẩy quá trình chuyển hóa của cơ thể.
2.2. Carbohydrates - Nguồn năng lượng cần thiết
Carbohydrates chiếm phần lớn năng lượng cung cấp từ thực phẩm, chủ yếu xuất hiện trong hạt và ngũ cốc, thường kèm theo vitamin nhóm B. Vì vậy, cần chú ý đến việc bổ sung vitamin B1 trong chế độ ăn hàng ngày, đặc biệt khi tiêu thụ các loại gạo và đường r refined.
2.3. Chất béo - Nguồn năng lượng dồi dào
Chất béo, có trong dầu thực vật, mỡ động vật, sữa toàn phần và bơ, là nguồn cung cấp năng lượng lớn.
Chất béo kích thích hấp thụ các loại vitamin, đặc biệt là vitamin tan trong dầu như A, E, D, K, đồng thời tham gia vào quá trình đông máu tự nhiên.
Chất đạm dồi dào trong thịt, cá, trứng, sữa và hạt.
2.4. Chất xơ
Chất xơ có thể được tìm thấy trong rau cải, trái cây và giúp cải thiện quá trình tiêu hóa. Dù không hấp thụ được, việc tiêu thụ thực phẩm giàu chất xơ giúp giảm nguy cơ mắc các bệnh như tim mạch, béo phì, và táo bón.
2.1. Các loại vitamin và khoáng chất
Vitamin và khoáng chất đóng vai trò then chốt đối với sức khỏe của chúng ta. Một số loại quan trọng bao gồm:
-
Vitamin A: Cung cấp đủ vitamin A giúp bảo vệ sức khỏe mắt và tăng cường hệ miễn dịch.
-
Vitamin nhóm B: Thiếu hụt vitamin nhóm B có thể ảnh hưởng đến sức đề kháng của cơ thể.
-
Vitamin C: Chống lại quá trình oxy hóa và giúp hình thành collagen, duy trì độ đàn hồi cho da.
-
Vitamin D3: Hỗ trợ quá trình chuyển hóa chất béo, tăng cường hấp thụ canxi, và tăng cảm giác ngon miệng.
-
Vitamin E: Ngăn chặn oxy hóa và giảm tổn thương từ các gốc tự do.
-
Vi khoáng và khoáng chất: Thiếu hụt các chất này có thể gây ra nhiều vấn đề sức khỏe, như bướu cổ, thiểu sản men răng, thiếu máu, và còi xương.
3. Làm thế nào để có một chế độ ăn uống cân đối dinh dưỡng?
Dinh dưỡng đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển trí não và cơ thể. Một chế độ ăn uống đa dạng và cân bằng sẽ cung cấp đủ năng lượng cho mọi hoạt động hàng ngày.
Thực đơn chuẩn và cân đối sẽ bao gồm:
-
Cân bằng lượng protein (bao gồm cả protein thực vật và động vật);
-
Cân bằng 3 nguồn năng lượng (từ chất béo, protein và carbohydrate);
-
Cân bằng lượng chất béo (từ mỡ động vật và dầu thực vật);
-
Cân bằng lượng chất khoáng và vitamin;
-
Bột cumin (với lượng đường tinh luyện phù hợp).
Cơ thể không thể hoạt động tốt nếu thiếu các loại vitamin cần thiết
Để có một bữa ăn đầy đủ dưỡng chất, cần phải kết hợp đa dạng giữa các nhóm dưỡng chất quan trọng. Việc chế biến món ăn sao cho phù hợp với khẩu vị và đảm bảo cân bằng dinh dưỡng cũng rất quan trọng.