Khái niệm chất dinh dưỡng vi lượng
Có khoảng 90 loại vi chất dinh dưỡng, bao gồm các loại vitamin tan trong nước, vitamin tan trong chất béo và một số khoáng chất. Chúng tham gia vào hầu hết các hoạt động của cơ thể.
Chất dinh dưỡng vi lượng đóng vai trò quan trọng trong nhiều hoạt động của cơ thể.
Đây bao gồm:
- Tham gia vào quá trình xây dựng cấu trúc các tế bào và hỗ trợ việc hình thành các mô trong cơ thể.
- Đóng vai trò quan trọng trong quá trình hoạt động hô hấp của cơ thể.
- Góp phần quan trọng trong việc hỗ trợ chuyển hóa và bài tiết của các tế bào.
- Tham gia vào quá trình hoạt động của hệ thống miễn dịch của cơ thể, ...
- Những chất dinh dưỡng vi lượng cũng là thành phần chủ yếu của các loại nội tiết tố và dịch tiêu hóa trong cơ thể, ...
- Những vi chất này cũng rất quan trọng cho sự phát triển toàn diện của trẻ em, bao gồm cả sức khỏe thể chất và trí tuệ, ...
2. Các nguyên tố vi lượng được phân loại như thế nào?
Các nguyên tố vi lượng được phân loại thành các nhóm sau:
Các nhóm vitamin tan trong nước bao gồm các vitamin nhóm B và các vitamin nhóm C
+ Vitamin B1: Chức năng của vitamin B1 là chuyển hóa dinh dưỡng thành năng lượng
+ Vitamin B2: Đây là loại vitamin quan trọng trong quá trình sản xuất năng lượng và chuyển hóa chất béo
+ Vitamin B3: Bổ sung vitamin B3 giúp kích thích sản xuất năng lượng từ thực phẩm
+ Vitamin B5: Vai trò của vitamin B5 là tổng hợp axit béo
+ Vitamin B6: Vitamin B6 giải phóng năng lượng từ carbohydrate và tham gia tạo hồng cầu
+ Vitamin B7: Chuyển hóa axit béo, axit amin và glucose
+ Vitamin B9: Quan trọng cho việc phân chia tế bào
+ Vitamin B12: Hỗ trợ hình thành hồng cầu, hệ thống thần kinh, và chức năng não
+ Vitamin C: Tạo dẫn truyền thần kinh, collagen, và hỗ trợ vững bền thành mạch cũng như vận chuyển sắt trong cơ thể
Rau củ quả chứa đầy vitamin quý giá
Các nhóm vitamin tan trong dầu: Bao gồm vitamin nhóm A, D, E, K:
+ Vitamin A: Vitamin A hỗ trợ thị giác và sức khỏe mắt
+ Vitamin D: Vitamin D cần thiết cho sự hấp thụ canxi và phát triển xương
+ Vitamin E: Vitamin E quan trọng cho sức khỏe sinh dục và hệ thống miễn dịch
+ Vitamin K: Vitamin K hỗ trợ đông máu và phát triển xương
Khoáng chất đa lượng: Bao gồm canxi, photpho, magiê, natri, clorua, kali, lưu huỳnh. Trong đó:
+ Canxi: Canxi làm cho xương và răng chắc khỏe, hỗ trợ chức năng cơ và co thắt mạch máu
+ Photpho: Photpho làm nên màng xương và tế bào
+ Magiê: Magiê đóng vai trò quan trọng trong các phản ứng enzyme và kiểm soát huyết áp
+ Natri: Natri giúp cân bằng chất điện giải và duy trì huyết áp ổn định
+ Clorua: Clorua kết hợp với natri để duy trì cân bằng dịch cơ thể và tạo ra dịch vị dạ dày
+ Kali: Kali duy trì chất lỏng trong tế bào, truyền chất thần kinh và hỗ trợ chức năng cơ bắp
+ Lưu huỳnh: Lưu huỳnh làm phần của mô sống tế bào
Đau đầu là triệu chứng của thiếu máu do thiếu sắt
Khoáng chất vi lượng: Bao gồm sắt, mangan, đồng, kẽm, iốt, selen. Trong đó:
+ Sắt: Sắt cung cấp oxy cho cơ bắp và tham gia vào sản xuất nội tiết tố.
+ Mangan: Mangan hỗ trợ chuyển hóa carbohydrate, axit amin và cholesterol.
+ Chất chuyển hóa: Nhiệm vụ của chất này là thúc đẩy quá trình liên kết tế bào, đồng thời duy trì sự ổn định của não và hệ thần kinh.
+ Kẽm: Được biết đến như một khoáng chất vi lượng cần thiết cho hệ miễn dịch, giúp làm lành vết thương và hỗ trợ sự phát triển của trẻ em.
+ Iốt: Là chất cần thiết để tổng hợp hormone cho tuyến giáp.
+ Selen: Cần thiết cho sự hoạt động của tuyến giáp, hệ sinh dục và hệ miễn dịch.
Có một số trường hợp dễ gặp thiếu chất dinh dưỡng vi lượng như: Sống ở nơi thiếu ánh sáng mặt trời có thể gây ra tình trạng thiếu vitamin D, người ăn chay dễ bị thiếu vitamin B12 do nguồn gốc động vật của nó, khả năng hấp thụ kém cũng khiến người cao tuổi dễ bị thiếu vitamin B12, phụ nữ và trẻ em thường bị thiếu sắt, tình trạng thiếu canxi thường xuyên xảy ra ở phụ nữ cao tuổi,...
Thiếu vitamin A có thể dẫn đến tình trạng khô mắt
Dinh dưỡng vi lượng cũng được coi là một trong bốn nhóm dinh dưỡng thiết yếu cho cơ thể cùng với carbohydrate, chất béo, protein. Thiếu hụt những dinh dưỡng vi lượng này, dù chỉ với lượng rất ít cũng có thể gây ra những vấn đề nghiêm trọng về sức khỏe. Chẳng hạn, thiếu vitamin A có thể gây ra tình trạng khô mắt, quáng gà, thiếu vitamin B12 dẫn đến bệnh thiếu máu Biermer, thiếu vitamin D gây còi xương,...
Tuy nhiên, việc bổ sung quá nhiều cũng có thể mang lại hậu quả không mong muốn. Ví dụ, thừa lượng vitamin A có thể dẫn đến tăng huyết áp nội nào, thừa đồng có thể gây hại cho gan và não, thừa iodine có thể gây ra các vấn đề với tuyến giáp,... Do đó, cách tốt nhất là chỉ nên bổ sung đúng lượng cần thiết.