![]()
Chắc chắn bạn đã nghe đến thuật ngữ 'Lưu vực sông' ít nhất một lần. Bài viết này từ Mytour sẽ giải thích chi tiết về khái niệm này để bạn đọc hiểu rõ hơn.1. Khái niệm lưu vực sông
Lưu vực sông là khu vực nơi nước từ các sông và nước ngầm được thu thập và dẫn ra biển. Các sông và nước ngầm trong lưu vực di chuyển theo quy luật tự nhiên, và mực nước cũng như dòng chảy của chúng được điều chỉnh tự nhiên. Một lưu vực có thể có nhiều sông với những đặc điểm riêng biệt.
Lưu vực sông là vùng đất được bao quanh bởi các đường phân thủy, nơi toàn bộ nước chảy ra qua một cửa duy nhất. Các con sông có thể bị chia cắt bởi địa hình, nhưng vẫn có các dòng nước tự nhiên lưu thông trên mặt đất và trong lòng đất.
Lưu vực sông, hay còn gọi là diện tích lưu vực, được xác định dựa trên chiều dài và bề rộng của khu vực này. Các cạnh của lưu vực sông, được gọi là đầu nguồn, phân tách các lưu vực sông khác nhau qua đường phân thủy. Đây là yếu tố quan trọng trong việc phân chia các con sông và ranh giới giữa sông với biển.
2. Các lưu vực sông nổi bật
Việt Nam sở hữu hai lưu vực sông lớn với vai trò quan trọng trong đời sống và công việc. Một lưu vực nằm ở sông Mê Kông và một lưu vực khác ở đồng bằng sông Cửu Long.
- Lưu vực sông Mê Kông nằm tại Tây Nguyên, là một khu vực rộng lớn bao phủ 5 tỉnh, với diện tích 3920 km² và chiều dài 156 km. Khu vực này chứa nhiều tài nguyên quý giá như đất đai màu mỡ, nguồn nước và khoáng sản, cung cấp các nhu yếu phẩm thiết yếu như thực phẩm, nước và năng lượng cho người dân địa phương.
Đồng bằng sông Cửu Long là một vùng rộng lớn tại Việt Nam, nổi bật với nhiều loại sông và nguồn nước phong phú.
Lưu vực đồng bằng sông Cửu Long: Vùng đất này nổi bật với 9 cửa sông, mang lại sự đa dạng và nguồn nước phong phú. Chia thành hai nhánh chính là sông Tiền và sông Bát Sắc, lưu vực có diện tích rộng lớn tới 40.000 km², chiếm 12% tổng diện tích quốc gia. Với khí hậu ôn hòa và hai mùa rõ rệt, đây là vùng nông – ngư nghiệp lớn nhất Việt Nam, mở ra nhiều cơ hội kinh tế to lớn.
3. Tầm quan trọng của việc xác định lưu vực sông
Việc xác định lưu vực sông là cách để quản lý tài nguyên nước hiệu quả, giúp kiểm soát và tối ưu hóa dòng chảy nước thông qua các cửa nước tự nhiên.
Nước có vai trò thiết yếu trong nhiều lĩnh vực như thủy điện và các hoạt động kinh tế khác, cung cấp lợi ích to lớn trong việc khai thác và quản lý.
4. Danh sách các lưu vực sông
Danh sách các lưu vực sông được quy định tại Điều 7 của Luật Tài nguyên nước 2012 như sau:
“1. Danh sách các lưu vực sông […] là cơ sở để triển khai các hoạt động quản lý tài nguyên nước theo từng lưu vực sông […]
2. Danh sách lưu vực sông bao gồm:
a) Lưu vực sông xuyên tỉnh;
b) Lưu vực sông nội tỉnh.
[…]
4. Bộ Tài nguyên và Môi trường có trách nhiệm lập danh sách lưu vực sông liên tỉnh và trình Thủ tướng Chính phủ để phê duyệt; đồng thời cũng lập và công bố danh sách lưu vực sông nội tỉnh […]”
5. Phương pháp xác định lưu vực sông
Để quản lý hiệu quả các con sông, việc xác định lưu vực là cần thiết. Điều này có thể thực hiện bằng cách phân tích các đặc điểm như nguồn gốc, dòng chảy và khu vực thoát nước của sông. Một số phương pháp xác định lưu vực được nêu dưới đây.
5.1. Xác định lưu vực qua bản đồ địa hình:
Đây là phương pháp xác định lưu vực sông truyền thống. Dựa vào các đặc điểm của dòng sông và điều kiện địa hình, người ta thường dùng bản đồ địa hình để xác định chính xác vị trí, độ cao và khoanh vùng khu vực. Phương pháp này giúp nhận diện các vị trí có khả năng dòng chảy tự nhiên.
Các bước xác định bao gồm:
Bước 1: Quan sát cẩn thận bản đồ để xác định khu vực nghiên cứu và khoanh vùng địa điểm. Chú trọng đến các đặc điểm địa hình để phân tích. Bản đồ giúp nghiên cứu lý thuyết về dòng chảy.
Bước 2: Xác định đường chia nước của lưu vực thông qua các tính toán chuyên môn về dòng chảy. Đây là công việc đòi hỏi kinh nghiệm và kiến thức sâu rộng để xác định chính xác khu vực chia nước và các đặc tính chảy của nước.
Giai đoạn này cũng tốn nhiều thời gian, chi phí và công sức. Việc xác định chính xác dòng chảy một chiều hay hai chiều để phản ánh đúng bản chất của lưu vực sông là rất khó khăn.
Bước 3: Cuối cùng, sau khi hoàn thành hai bước trước, bạn cần xác định diện tích của lưu vực. Đánh giá các đặc điểm liên quan và ghi nhận các thông số quan trọng khác để cập nhật dữ liệu. Bằng cách này, bạn sẽ xác định thành công các đặc điểm của lưu vực sông như đã mô tả.
5.2. Xác định lưu vực bằng bản đồ GIS:
Khác với phương pháp truyền thống sử dụng bản đồ địa hình, xác định lưu vực bằng GIS cung cấp hiệu quả rõ rệt hơn. Hiện nay, công nghệ và các công cụ khoa học hỗ trợ quá trình này, cho phép đo lường chính xác và nhanh chóng hơn.
GIS được áp dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực để phân tích và tính toán các đặc trưng của lưu vực sông. Công cụ này kết hợp với các ứng dụng cụ thể để xử lý dữ liệu hiệu quả.
Với sự phát triển của Internet, việc nghiên cứu và xác định lưu vực sông trở nên thuận tiện hơn nhờ tích hợp công nghệ và phương pháp mới.
Công cụ GIS giúp đưa ra quyết định dựa trên dữ liệu, với sự hỗ trợ của các chuyên gia trong các lĩnh vực liên quan.
Bước 1: Chuẩn bị dữ liệu cao độ bằng các thiết bị đo đạc chính xác để khảo sát địa hình.
Bước 2: Xử lý dữ liệu cao độ từ bước 1 để có kết quả chính xác.
Bước 3: Quan sát và xác định hướng dòng chảy theo mô hình 8 hướng, đánh giá toàn diện các hướng tiếp cận khác nhau.
Bước 4: Xác định các liên kết nước theo hướng dòng chảy, đánh giá đặc trưng của lưu vực sông với dòng chảy tự nhiên theo hai hướng ra và vào.
Bước 5: Xác định vị trí tổng thể của lưu vực sông và các đặc điểm riêng của nó để phục vụ quản lý hiệu quả.
Chúng tôi vừa trình bày về Lưu vực sông là gì? Các lưu vực sông ở Việt Nam kèm danh mục. Hy vọng thông tin này sẽ hữu ích cho bạn đọc. Xin cảm ơn!
Buzz
