Khái niệm lý thuyết

Lý thuyết là sự suy nghĩ và lý luận về những khái niệm trừu tượng hoặc tổng quát về một hiện tượng, hoặc kết quả của những suy nghĩ đó. Quá trình này thường liên quan đến nghiên cứu và quan sát. Lý thuyết có thể thuộc lĩnh vực khoa học hoặc không phải khoa học (hoặc chỉ ở mức độ khoa học thấp hơn). Tùy thuộc vào ngữ cảnh, lý thuyết có thể cung cấp các giải thích tổng quát về sự vận hành của tự nhiên.

Trong khoa học hiện đại, 'lý thuyết' chỉ các lý thuyết khoa học, là những giải thích về tự nhiên đã được chứng minh qua phương pháp khoa học và đáp ứng các tiêu chuẩn khoa học hiện đại. Lý thuyết được mô tả để các thử nghiệm khoa học có thể xác nhận hoặc bác bỏ. Lý thuyết khoa học là loại kiến thức khoa học chính xác và toàn diện nhất, khác biệt với cách sử dụng thông thường của từ 'lý thuyết' ngụ ý điều gì đó chưa được chứng minh hoặc chỉ là suy đoán (theo thuật ngữ chính thức, đó là giả thuyết). Lý thuyết khoa học khác với giả thuyết, là những dự đoán có thể kiểm tra thực nghiệm, và định luật khoa học, là những mô tả về cách thức hoạt động của tự nhiên trong các điều kiện nhất định.

Lý thuyết giúp doanh nghiệp xác định các sự kiện thay vì đạt mục tiêu và làm trung lập trong việc lựa chọn giữa các giá trị. Một lý thuyết có thể là tập hợp kiến thức, có thể hoặc không liên quan đến các mô hình giải thích cụ thể. Việc phát triển những kiến thức này được gọi là lý thuyết hóa.

Thuật ngữ lý thuyết hay 'theo lý thuyết' thường bị sử dụng sai để chỉ điều gì đó mà cá nhân chưa từng trải nghiệm hoặc thử nghiệm. Trong những trường hợp này, từ này thường được thay thế cho giả thuyết. Thay vì dùng từ 'giả thuyết', người ta sử dụng cụm từ 'trên lý thuyết'. Đôi khi, độ tin cậy của lý thuyết có thể bị nghi ngờ bằng cách gọi nó là 'chỉ là lý thuyết' (ngụ ý rằng ý tưởng này chưa được kiểm chứng). Do đó, 'lý thuyết' thường trái ngược với 'thực hành'. Một ví dụ điển hình về sự khác biệt giữa 'lý thuyết' và 'thực hành' là trong y học: lý thuyết y học cố gắng hiểu nguyên nhân và bản chất của sức khỏe và bệnh tật, trong khi thực hành y học là nỗ lực giữ cho con người khỏe mạnh. Hai yếu tố này có liên quan nhưng có thể tách biệt, vì có thể nghiên cứu sức khỏe mà không cần điều trị bệnh nhân cụ thể và có thể điều trị bệnh nhân mà không hiểu rõ cách điều trị.

• Khái niệm lý thuyết khoa học

Ghi chú