Buzz
Facebook đã chuyển tên thành Meta và đưa ra tầm nhìn xây dựng metaverse trong 10 năm tới như một thế giới ảo hoàn toàn mới. Metaverse có ý nghĩa như thế nào đối với chúng ta? Liệu thời của VR đã đến chưa?
Khởi nguồn của Metaverse từ đâu?
Chính xác, ý tưởng về metaverse đã được đề cập từ năm 1992 bởi Neal Stephenson trong tác phẩm tiểu thuyết Snow Crash. Metaverse trong truyện là một thế giới ảo 3D, nơi mỗi người có thể tạo ra một avatar đại diện cho bản thân. Nhiều bộ phim và sách khoa học viễn tưởng khác cũng lấy cảm hứng từ ý tưởng này. Trước Snow Crash, đã có một số sách sử dụng thuật ngữ metaverse, nhưng cuốn này thường được coi là tài liệu tham khảo.
Nếu bạn đã từng xem phim hoặc đọc sách Ready Player One, bạn sẽ hiểu rõ hơn về metaverse.
Snow Crash và Ready Player One đặt trong một tương lai xa, nơi mà thế giới phụ thuộc vào các tập đoàn lớn và tồn tại nhiều vấn đề tiêu cực. Tuy nhiên, không thể phủ nhận rằng những thế giới ảo 3D này rất hấp dẫn, và đó là nơi mà con người có thể trốn chạy khỏi hiện thực không mấy tươi đẹp. Ngoài ra, các tương lai như vậy thường được kiểm soát bởi một tập đoàn khổng lồ nào đó, liệu đó có thể là Facebook chăng? Điều này vẫn còn là một dấu hỏi.
Vậy thế giới metaverse hiện thực như thế nào?
Hiện tại không có định nghĩa chính thức nào về metaverse vì chưa có sản phẩm nào tồn tại ở quy mô đủ lớn để trở thành một thế giới 3D thực sự. Tuy nhiên, theo Matthew Ball, một nhà đầu tư mạo hiểm và tác giả cuốn sách Metaverse Primer, metaverse có thể được hiểu như sau:
“Metaverse là một mạng lưới rộng lớn của các hình ảnh 3D được tạo ra trong thời gian thực, kèm theo việc mô phỏng lại danh tính của con người, các đối tượng, lịch sử, giao dịch thanh toán và tổ chức xã hội. Không gian này có thể được trải nghiệm bởi một số lượng người dùng không giới hạn, mỗi người có ý thức riêng về sự tồn tại của mình”.
Raph Koster, một nhà thiết kế trò chơi, có một định nghĩa khác và phân biệt rõ ràng giữa “thế giới trực tuyến”, “đa vũ trụ” và “metaverse”. Đối với Koster, thế giới trực tuyến là những không gian ảo, từ các môi trường 3D đến văn bản, tập trung vào một chủ đề duy nhất. Đa vũ trụ là nhiều thế giới được kết nối với nhau trong một mạng lưới, có thể chia sẻ hoặc không các chủ đề và quy định. Thế giới ảo OASIS trong Ready Player One có thể coi là đa vũ trụ. Còn metaverse là “một đa vũ trụ hoạt động như một thế giới thực”, tích hợp các công nghệ như AR, VR, và có cả các ứng dụng như Google Maps riêng.
Những định nghĩa trên có thể mâu thuẫn với nhau, ít nhất cho đến thời điểm hiện tại.
Đợi đã, nói về hiện tại đi. Tớ vừa đọc về metaverse và nghe nói chúng ta sẽ sống trong không gian này, vậy nó chính xác là gì?
Hiện tại, cộng đồng công nghệ đang đề cập đến “metaverse” như một nền tảng kỹ thuật số với các đặc điểm sau: 
Vậy Fornite, Roblox, và Facebook Horizon có phải là metaverse không?
Mỗi phần tử trong danh sách trên đều là một phần của metaverse. Theo Facebook, “metaverse không phải là một sản phẩm duy nhất mà một công ty có thể xây dựng. Giống như Internet, metaverse sẽ tồn tại dù có Facebook hay không.”
Tuy nhiên, có thể sử dụng thuật ngữ metaverse để chỉ một nền tảng có đầy đủ các tính năng tương tự. Trước đây, chúng ta đã có Second Life, một ứng dụng mạng xã hội ảo không phải là trò chơi, trong đó bạn có thể tương tác với nhiều người khác nhau, và nó cũng được coi là một phần của metaverse. Epic Games mô tả trải nghiệm chơi Fortnite là metaverse vì nó là không gian 3D kết hợp giữa trò chơi và phi trò chơi. CEO David Baszucki của Roblox nói rằng “nhiều người nói cái mà chúng tôi đang làm là Metaverse”. Minecraft của Microsoft cũng có thể được coi là metaverse.
Vì sao lại thêm từ “metaverse”? Liệu nó không chỉ là một phần của web, app, hay cloud sao?
Đơn giản thôi, từ này có vẻ hiện đại và tương lai hơn nhiều so với từ “Internet”, điều này khiến cho giới truyền thông quan tâm nhiều hơn, cũng như kích thích sự hứng thú và dễ thu hút vốn đầu tư hơn.Đúng, Second Life đã từng là hiện tượng vào những năm 2000. Nhưng giờ có điều gì khác biệt?
Trước cả Second Life, thế giới đã chứng kiến sự xuất hiện của CyberTown, tạo ra những không gian 3D ảo. Thậm chí, từ những năm 1970, đã có những không gian ảo mà không có yếu tố 3D, chỉ toàn là văn bản.
Một trong những lý do mà metaverse trở nên phổ biến là do sự thay đổi lớn của công nghệ. Vào năm 2003, Internet chỉ mới bắt đầu phát triển mạnh mẽ, máy tính còn yếu, và chúng ta chưa có các công nghệ như AR, VR với mức độ tiếp cận rộng rãi như hiện nay. Nhưng giờ đây, mọi thứ đã thay đổi, chúng ta có thể tạo ra những hình ảnh 3D phức tạp, chi tiết, rất giống thực tế. Thiết bị VR, AR đã trở nên rẻ hơn, phổ biến hơn, và Internet đã lan tỏa khắp mọi nơi để kết nối mọi người.
Metaverse có thể sẽ được sở hữu bởi một công ty duy nhất, nhưng nếu bạn lo ngại điều đó, thì cũng có các công nghệ cho phép xây dựng metaverse để tạo ra các mạng lưới phân tán. Blockchain, NFT, tiền mã hóa... là một số trong những công nghệ giúp điều đó trở thành hiện thực.
Cũng có thể đại dịch COVID-19 đã làm gia tăng nhu cầu kết nối, khi mọi người phải cách xa nhau suốt hơn một năm.
Nhiều người cho rằng NFT là một phần của metaverse, điều này cũng không sai. Đơn giản, NFT cho phép xác định một vật phẩm ảo nào đó, từ đó có thể chuyển từ một nền tảng metaverse A sang một metaverse B. Có nhiều nhà thiết kế NFT đang bán các tác phẩm như hình ảnh 2D, nhưng không khó để tưởng tượng rằng một ngày nào đó, NFT sẽ được sử dụng trong metaverse, như dự án CryptoAvatar của công ty Polygonal Mind đưa ra, cho phép người dùng mua các avatar 3D để sử dụng trong nhiều thế giới ảo khác nhau.
Việc định danh người dùng là một phần quan trọng trong thế giới metaverse, và việc có một avatar duy nhất giữa nhiều thế giới không phải là chuyện đơn giản. Từ góc nhìn của người dùng thì không vấn đề gì, nhưng để các nhà phát triển có thể triển khai nó là một thách thức. Mặc dù có các dịch vụ avatar trung gian, nhưng mỗi công ty đều có xu hướng muốn sử dụng công nghệ của riêng mình. Liệu có thể sao chép avatar giữa các metaverse không? Và khi một nơi cập nhật, những nơi khác sẽ thế nào? Đây sẽ là một câu hỏi đáng quan tâm khi metaverse trở nên phổ biến.Metaverse có thể thay thế Internet không? Hay nó chỉ là một biến thể?
Không, ngược lại, metaverse hoạt động dựa trên nền tảng của Internet. Trước đây, chúng ta chỉ có thể trải nghiệm thế giới 2D qua màn hình. Nhưng bây giờ, bạn có thể adải vào một thế giới 3D. Metaverse có thể được coi như một không gian ảo, một căn nhà ảo, nơi bạn có thể xem Netflix, tham gia vào trò chơi Fortnite cùng bạn bè, hoặc thậm chí là ngồi xuống đọc một quyển sách ảo thông qua kính VR. Bạn cũng có thể làm việc tại một công ty ảo, tổ chức cuộc họp với đồng nghiệp giống như trong thế giới thực. Mặc dù thực tế chúng ta đang cách xa nhau.
Một điều quan trọng trong metaverse là bạn có thể cảm nhận sự tồn tại của mình trong thế giới ảo đó, và bạn có thể tương tác với mọi người cũng như với các vật phẩm, thay vì chỉ nhìn vào một màn hình. Bạn sẽ cảm nhận được sự tồn tại của các vật thể và của những người khác. Rõ ràng, điều này mang lại trải nghiệm thú vị và hấp dẫn hơn việc chỉ nhìn vào một loạt hình thu nhỏ trong cuộc họp Zoom.
Có thể metaverse sẽ trở thành một nơi lý tưởng để quảng cáo. Bởi vì quảng cáo luôn tồn tại ở mọi thời đại, dưới nhiều hình thức khác nhau. Mọi nơi có người dùng, đều là cơ hội cho quảng cáo. Dù các công ty nói gì đi nữa, họ sẽ phải thúc đẩy quảng cáo trong metaverse. Đó là một nhu cầu thị trường không thể phủ nhận.
