Khái niệm rủi ro và cách thức đánh giá rủi ro trong lĩnh vực tài chính

Khái niệm rủi ro là gì? Làm thế nào để quản lý và đánh giá rủi ro trong lĩnh vực tài chính?

Đơn giản, rủi ro là những sự kiện xảy ra mà con người không mong muốn, gây thiệt hại không thể dự đoán được về mức độ và hậu quả.

Rủi ro thị trường là những biến động bất lợi do lãi suất, tỷ giá hối đoái, giá vàng, giá cổ phiếu và giá hàng hóa trên thị trường gây ra.

Ví dụ, rủi ro tỷ giá là những rủi ro liên quan đến sự biến động của tỷ giá của các đồng tiền nước ngoài; rủi ro lãi suất là những rủi ro liên quan đến việc điều chỉnh lãi suất tăng hoặc giảm của ngân hàng trung ương;...

Các loại rủi ro trên thị trường tài chính

Rủi ro thị trường bao gồm:

• Rủi ro lãi suất là sự biến động của lãi suất đối với các loại giấy tờ có giá trị, các công cụ tài chính có yếu tố lãi suất…

• Rủi ro ngoại hối là những rủi ro liên quan đến sự biến động bất lợi của tỷ giá, giá vàng trên thị trường khi các ngân hàng thương mại, chi nhánh nước ngoài tham gia giao dịch ngoại hối hoặc vàng.

• Rủi ro giá cổ phiếu là những rủi ro ảnh hưởng trực tiếp đến giá trị thị trường của cổ phiếu, thường liên quan đến những biến động bất lợi, thông tin không đồng đều xuất hiện trên thị trường.

• Rủi ro giá hàng hóa là những rủi ro do sự biến động bất lợi của giá hàng hóa trên thị trường đối với giá trị của sản phẩm phái sinh hàng hóa, giá trị của sản phẩm trong giao dịch giao ngay chịu rủi ro giá hàng hóa của các ngân hàng thương mại, chi nhánh nước ngoài.

Đặc điểm của các loại rủi ro trên thị trường

Một số đặc điểm cơ bản của rủi ro trên thị trường:

• Là loại rủi ro bắt buộc trong trụ cột 1 (yêu cầu vốn tối thiểu) của Basel.

• Rủi ro thị trường ảnh hưởng đến hiệu suất hoạt động của toàn bộ thị trường.

• Rủi ro thị trường không thể ngăn ngừa bằng cách đa dạng hóa

• Rủi ro thị trường bao gồm:

  • Rủi ro toàn diện: Rủi ro áp dụng cho tất cả các công cụ khi có sự thay đổi bất lợi trong giá thị trường.

  • Rủi ro cụ thể: Rủi ro chỉ áp dụng cho cổ phiếu hoặc tổ chức phát hành cụ thể khi có sự thay đổi bất lợi trong giá cổ phiếu.

Chiến lược quản lý và cách đo lường rủi ro trên thị trường

Theo Điều 38, Thông tư 13/2018/TT-NHNN đã được sửa đổi và bổ sung tại Thông tư 40/2018/TT-NHNN, quy định chiến lược quản lý rủi ro thị trường tối thiểu bao gồm các điều sau đây:

• Mức độ rủi ro thị trường của hoạt động kinh doanh phải thực hiện các biện pháp phòng ngừa rủi ro thị trường

• Nguyên tắc quản lý rủi ro thị trường trong điều kiện bình thường và trong điều kiện biến động mạnh về giá cổ phiếu, giá hàng hóa, tỷ giá, giá vàng, lãi suất theo quy định nội bộ của ngân hàng thương mại và chi nhánh ngân hàng nước ngoài

• Nguyên tắc áp dụng các biện pháp phòng ngừa rủi ro thị trường (bao gồm các công cụ phòng ngừa rủi ro thị trường, thẩm quyền phê duyệt các biện pháp phòng ngừa rủi ro thị trường).

Để đánh giá rủi ro thị trường, các tổ chức tài chính có thể sử dụng các phương pháp sau đây:

• Phương pháp phân tích tiêu chuẩn (Standard analysis)

• Phương pháp mô hình nội bộ (Internal model analysis)

• Phương pháp phân phối tổn thất (Loss distribution)

Trong đó, phương pháp phân phối tổn thất được sử dụng rộng rãi vì có thể áp dụng cho mọi loại rủi ro trong rủi ro thị trường.