“Sợ hãi khi người khác tham lam và tham lam khi người khác sợ hãi” – Warren Buffett. Thuật ngữ tâm lý đám đông là rất phổ biến trong cộng đồng nhà đầu tư. Việc nhận thức và tránh được tâm lý đám đông sẽ giúp nhà đầu tư đạt được lợi nhuận cao hơn trên thị trường chứng khoán. Trong bài viết này, Mytour sẽ phân tích chi tiết về tâm lý đám đông và các cách để né tránh.
Tâm lý đám đông là gì?
Thuật ngữ tâm lý đám đông chỉ sự ảnh hưởng của một nhóm người bởi hành động chung mà không có kế hoạch cụ thể từ trước. Có nhiều ví dụ thực tế cho tâm lý đám đông như học sinh theo đám đông chọn đáp án A dù nghĩ nó sai. Trong thị trường chứng khoán, nhà đầu tư mới thường dễ mắc tâm lý đám đông khi đưa ra quyết định đầu tư, gây thiệt hại hoặc thua lỗ.
Tại sao nhà đầu tư thường rơi vào bẫy hiệu ứng tâm lý đám đông?
Do tâm lý “tham lam giàu nhanh”, đa số nhà đầu tư mới thường chỉ quan tâm đến lợi nhuận ngay lập tức mà bỏ qua việc đánh giá rủi ro một cách cẩn thận. Thậm chí có những người biết rõ những rủi ro đó nhưng vẫn bỏ qua, chỉ vì nghĩ rằng sẽ có người ngu ngốc hơn mua lại cổ phiếu này. Ví dụ về tâm lý đám đông có thể kể đến là việc mua/bán cổ phiếu FLC. Mặc dù trong quá khứ, ông Trịnh Văn Quyết - chủ tịch FLC - gặp nhiều tranh cãi về thao túng cổ phiếu, nhưng nhiều người vẫn mua vì 'đáy quá thấp' hoặc 'nhiều người mua vậy chắc không có vấn đề gì.
Bởi thiếu hiểu biết và kinh nghiệm, nhiều nhà đầu tư chọn copy-trade (sao chép giao dịch của người khác). Nhưng điều này có thể gây thiệt hại lớn vì họ luôn phụ thuộc vào người khác. Có khi giá cổ phiếu đã giảm sâu mà họ không kịp nhận ra và copy. Hơn nữa, họ đối mặt với nguy cơ khi người họ copy lại đưa ra các quyết định sai lầm.
Cách tránh bẫy tâm lý đám đông
Tâm lý đám đông có đặc điểm là mất đi quan điểm cá nhân và theo đuổi ý kiến của đám đông. Để tránh bị cuốn theo tâm lý này, nhà đầu tư cần nâng cao kiến thức để tự đánh giá doanh nghiệp và cổ phiếu. Sau đó, họ cần có luận điểm rõ ràng về việc mua/bán cổ phiếu, từ đó có thể tự mình ra quyết định mà không bị ảnh hưởng bởi ý kiến của những người khác trên thị trường.
Thị trường chứng khoán là nơi dễ mắc bẫy tâm lý đám đông, dẫn đến các khoản đầu tư không hiệu quả và thua lỗ. Để đối phó, ngoài việc hiểu và chuẩn bị phương pháp tránh từ trước, nhà đầu tư cũng nên bắt đầu với vốn nhỏ và tích lũy kinh nghiệm để giữ vững tâm lý trước những cám dỗ của thị trường.