1. Những yếu tố cơ bản của chế độ ăn uống lành mạnh
Để duy trì một chế độ ăn uống lành mạnh, việc nắm bắt lượng chất dinh dưỡng cần thiết là rất quan trọng. Dưới đây là những điểm cần lưu ý:
- Lượng calo: Calo đến từ protein, carbohydrate và chất béo trong chế độ ăn. Nhu cầu calo có thể thay đổi tùy thuộc vào tuổi tác, giới tính, trọng lượng cơ thể và mức độ hoạt động. Một số người có thể cần ít calo hơn người khác. Để biết nhu cầu calo cá nhân của bạn, hãy tham khảo ý kiến chuyên gia dinh dưỡng.
- Protein: Protein là yếu tố thiết yếu giúp cơ thể phát triển và phục hồi. Thiếu hoặc thừa protein đều có thể gây hại. Thực phẩm giàu protein bao gồm thịt, gia cầm và cá.
- Carbohydrate: Carbs là nguồn cung cấp năng lượng chính cho cơ thể. Nên ưu tiên chọn carbs từ trái cây và rau củ thay vì đường và đồ uống có đường. Những người có vấn đề về thận hoặc tiểu đường cần kiểm soát lượng carbs cẩn thận.
- Chất béo: Chất béo cần thiết cho một chế độ ăn cân bằng và cung cấp năng lượng. Tuy nhiên, tiêu thụ quá nhiều chất béo có thể dẫn đến tăng cân và nguy cơ bệnh tim. Lựa chọn chất béo lành mạnh như dầu oliu, dầu hạt lạc và dầu ngô, và hạn chế chất béo không bão hòa.
2. Chế độ ăn thân thiện với thận là gì?
Khi thận hoạt động không hiệu quả, chất thải và nước tích tụ trong cơ thể, gây ra các vấn đề về tim mạch, xương và sức khỏe toàn diện. Một chế độ ăn thân thiện với thận rất quan trọng để kiểm soát hàm lượng khoáng chất và nước trong chế độ ăn của bạn.
Chế độ ăn cần được điều chỉnh tùy theo tình trạng thận và mức độ bệnh. Ở giai đoạn đầu, khi thận chưa bị tổn thương nghiêm trọng, bạn có thể hạn chế một số thực phẩm và đồ uống. Tuy nhiên, đối với các trường hợp thận đã tổn thương nặng và bệnh đang ở giai đoạn nặng, việc hạn chế kali, phốt pho và chất lỏng là rất quan trọng.
Kali, dù cần thiết cho chức năng cơ bắp, nhưng sự gia tăng đột ngột có thể gây nguy hiểm. Đối với người có vấn đề về thận, cần hạn chế thực phẩm giàu kali như bơ, chuối, dưa hấu, cam, mận khô, nho khô, actiso, rau mầm, rau bina, khoai tây, cà chua, đậu đen/pinto, gạo lứt hoặc gạo dại.
Phốt pho, cùng với canxi và vitamin D, rất quan trọng cho sức khỏe xương. Tuy nhiên, mức phốt pho cao trong máu có thể dẫn đến xương yếu và dễ gãy. Việc điều chỉnh lượng phốt pho theo chỉ dẫn của bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng là cần thiết, đặc biệt khi thận bị tổn thương.
Khi thận hoạt động kém, cần hạn chế các thực phẩm như bánh mì nguyên hạt, ngũ cốc cám và bột yến mạch, cùng với các loại hạt và hạt hướng dương. Việc điều chỉnh này phụ thuộc vào giai đoạn bệnh và nên được thực hiện dưới sự giám sát của bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng.
Lượng chất lỏng tiêu thụ hàng ngày cũng cần điều chỉnh theo giai đoạn bệnh và mức độ tổn thương thận. Hạn chế natri là quan trọng để giảm cảm giác khát. Bạn có thể sử dụng kẹo cao su, súc miệng, ngậm đá, kẹo bạc hà hoặc kẹo không đường để giảm cảm giác khát.
Hình ảnh minh họa (nguồn sưu tầm)
3. Khám phá 20 thực phẩm hàng đầu dành cho người mắc bệnh thận
(1) Súp lơ trắng
Súp lơ trắng là thực phẩm giàu chất xơ và các vitamin như C, K, B9 và B. Nó còn chứa các hợp chất chống viêm như indol và thường được dùng thay thế khoai tây nhờ hàm lượng kali thấp. Một cốc (124g) súp lơ chín cung cấp:
- Natri: 19 mg
- Kali: 176 mg
- Phốt pho: 40 mg
(2) Quả việt quất
Quả việt quất là một nguồn dinh dưỡng phong phú và nổi bật với hàm lượng chất chống oxy hóa cao nhờ anthocyanins, giúp bảo vệ tim mạch, giảm nguy cơ ung thư và tiểu đường. Một cốc (148g) quả việt quất tươi cung cấp:
- Natri: 1,5 mg
- Kali: 114 mg
- Phốt pho: 18 mg
(3) Cá vược
Cá vược cung cấp protein chất lượng cao và omega-3, giúp giảm viêm và nâng cao tâm trạng. Mỗi phần 85g cá vược nấu chín chứa:
- Natri: 74 mg
- Kali: 279 mg
- Phốt pho: 211 mg
(4) Nho đỏ
Nho đỏ chứa nhiều vitamin C, flavonoid chống oxy hóa và resveratrol, hỗ trợ sức khỏe tim mạch và duy trì mức đường huyết ổn định. Nửa cốc (75g) nho đỏ cung cấp:
- Natri: 1,5 mg
- Kali: 144 mg
- Phốt pho: 15 mg
Lòng trắng trứng là nguồn protein tinh khiết, không làm tăng phốt pho, lý tưởng cho những ai chú trọng đến sức khỏe thận. Một quả trứng lớn (66g) chứa:
- Natri: 110 mg
- Kali: 108 mg
- Phốt pho: 10 mg
(6) Tỏi
Tỏi không chỉ làm gia vị thêm hấp dẫn cho món ăn mà còn mang lại nhiều lợi ích sức khỏe. Tỏi chứa mangan, vitamin C, B6 và các hợp chất lưu huỳnh với đặc tính chống viêm. Ba tép tỏi (9g) cung cấp:
- Natri: 1,5 mg
- Kali: 36 mg
- Phốt pho: 14 mg
(7) Kiều mạch
Kiều mạch là loại ngũ cốc nguyên hạt đầy dinh dưỡng và phù hợp cho người có vấn đề về thận nhờ hàm lượng phốt pho thấp. Nửa chén (84g) kiều mạch nấu chín cung cấp:
- Natri: 3,5 mg
- Kali: 74 mg
- Phốt pho: 59 mg
(8) Dầu ô liu
Dầu ô liu cung cấp chất béo tốt cho sức khỏe mà không chứa phốt pho, rất phù hợp cho người gặp vấn đề về thận. Đặc biệt trong giai đoạn cuối của bệnh thận, việc duy trì cân nặng có thể khó khăn, và dầu ô liu là nguồn calo dồi dào và lành mạnh. Một thìa canh (13,5 g) dầu ô liu không chứa:
- Natri: 0,3 mg
- Kali: 0,1 mg
- Phốt pho: 0 mg
(9) Bulgur
Bulgur là sản phẩm từ lúa mì nguyên hạt, lý tưởng cho những người gặp vấn đề về thận vì chứa ít phốt pho và kali hơn so với nhiều loại ngũ cốc khác. Nó cung cấp vitamin B, magie, sắt và mangan. Nửa chén (91g) bulgur có:
- Natri: 4,5 mg
- Kali: 62 mg
- Phốt pho: 36 mg
(10) Bắp cải
Bắp cải, thuộc họ rau cải, chứa nhiều vitamin K, vitamin C và các vitamin B. Nó cũng cung cấp chất xơ không hòa tan tốt cho hệ tiêu hóa, và có mức kali, phốt pho, và natri thấp. Một chén (70g) bắp cải thái nhỏ có chứa:
- Natri: 13 mg
- Kali: 119 mg
- Phốt pho: 18 mg
(11) Ức gà (không da)
Mặc dù cần hạn chế protein cho người có vấn đề về thận, việc cung cấp protein chất lượng cao vẫn rất quan trọng. Ức gà không da là một nguồn protein lý tưởng với hàm lượng phốt pho, kali và natri thấp hơn so với các phần khác của gà. Trong 84g ức gà không da chứa:
- Natri: 63 mg
- Kali: 216 mg
- Phốt pho: 192 mg
(12) Ớt chuông
Ớt chuông là một nguồn dinh dưỡng phong phú với hàm lượng kali thấp. Nó cung cấp nhiều vitamin C và các chất chống oxy hóa. Một quả ớt chuông đỏ nhỏ (74g) cung cấp:
- Natri: 3 mg
- Kali: 156 mg
- Phốt pho: 19 mg
(13) Hành tây
Hành tây không chứa natri và là một cách tuyệt vời để gia tăng hương vị cho món ăn thay thế muối. Nó cung cấp vitamin C, mangan, vitamin B và chất xơ hỗ trợ tiêu hóa. Một củ hành tây nhỏ (70g) có chứa:
- Natri: 3 mg
- Kali: 102 mg
- Phốt pho: 20 mg
(14) Arugula
Arugula là loại rau xanh chứa ít kali nhưng rất giàu dinh dưỡng. Nó cung cấp nhiều vitamin K, mangan và canxi, hỗ trợ sức khỏe xương và giúp giảm huyết áp. Một cốc (20g) arugula chứa:
- Natri: 6 mg
- Kali: 74 mg
- Phốt pho: 10 mg
(15) Hạt mắc ca
Hạt mắc ca được khuyến nghị cho người bệnh thận vì hàm lượng phốt pho thấp. Chúng cung cấp nhiều chất béo tốt, vitamin B, và khoáng chất quan trọng khác. Trong 28g hạt mắc ca:
- Natri: 1,4 mg
- Kali: 103 mg
- Phốt pho: 53 mg
(16) Củ cải
Củ cải là một loại rau giòn và bổ dưỡng, rất phù hợp cho người có vấn đề về thận. Chúng chứa nhiều vitamin C, giúp chống oxy hóa và bảo vệ sức khỏe tim mạch cũng như thị lực. Trong nửa cốc (58g) củ cải cắt lát có:
- Natri: 23 mg
- Kali: 135 mg
- Phốt pho: 12 mg
(17) Củ cải đường
Củ cải đường là loại củ giàu chất xơ và vitamin C, hỗ trợ hệ miễn dịch hiệu quả. Nó có thể được chế biến thành nhiều món ăn khác nhau và rất phù hợp cho chế độ ăn tốt cho thận. Trong nửa cốc (78g) củ cải đường nấu chín có:
- Natri: 12,5 mg
- Kali: 138 mg
- Phốt pho: 20 mg
(18) Dứa
Dứa là một loại trái cây nhiệt đới với hàm lượng kali thấp, rất phù hợp cho người có vấn đề về thận. Nó cũng cung cấp nhiều vitamin và chất xơ, hỗ trợ cơ thể hoạt động hiệu quả. Trong một cốc (165g) dứa có:
- Natri: 2 mg
- Kali: 180 mg
- Phốt pho: 13 mg
(19) Nam việt quất
Nam việt quất chứa proanthocyanidins loại A, có tác dụng ngăn ngừa nhiễm trùng đường tiết niệu và giảm nguy cơ biến chứng. Loại quả này có thể được tiêu thụ theo nhiều cách khác nhau. Trong một cốc (100g) nam việt quất có chứa:
- Natri: 2 mg
- Kali: 80 mg
- Phốt pho: 11 mg
(20) Nấm hương
Nấm hương cung cấp protein và chất xơ dồi dào, lý tưởng cho chế độ ăn kiêng hoặc ăn chay. Chúng có hàm lượng kali thấp, là sự lựa chọn phù hợp cho những người bị bệnh thận. Trong 145g nấm hương đã nấu chín:
- Natri: 6 mg
- Kali: 170 mg
- Phốt pho: 42 mg
Chúng tôi đã hoàn tất bài viết của Mytour về 20 loại thực phẩm tốt nhất cho người bị bệnh thận. Cảm ơn quý bạn đọc đã theo dõi!