Buzz
1. Các phương pháp kiểm tra dị ứng da
Kiểm tra dị ứng da nhằm mục đích xác định cơ thể có phản ứng với những chất/dị nguyên nào. Từ đó, người bệnh có thể tránh tiếp xúc với những chất/dị nguyên đó để ngăn ngừa bệnh tình và tránh tình trạng nghiêm trọng hơn. Đồng thời, bác sĩ sẽ lập kế hoạch điều trị phù hợp để giảm triệu chứng dị ứng, giúp người bệnh cảm thấy thoải mái và thuận tiện hơn trong sinh hoạt hàng ngày.
Kiểm tra dị ứng da giúp phát hiện phản ứng của cơ thể với các chất/dị nguyên
Hiện nay, kiểm tra lẩy da, kiểm tra nội bì và kiểm tra áp bì là 3 phương pháp kiểm tra dị ứng da với kỹ thuật thực hiện cụ thể như sau.
Kiểm tra lẩy da
Đây là phương pháp xét nghiệm dùng để xác định các chất - dị nguyên gây ra phản ứng dị ứng của cơ thể có trong không khí, thực phẩm, phấn hoa, lông thú, nấm mốc, nọc độc côn trùng,… Thường thì các bệnh nhân có triệu chứng dị ứng và bị hen suyễn sẽ được chỉ định thực hiện phương pháp kiểm tra lẩy da này để xem đâu là yếu tố làm bệnh khởi phát và thêm trầm trọng.
Kiểm tra dị ứng da giúp phát hiện bằng phương pháp kiểm tra lẩy da được thực hiện như sau:
- Da vùng, thường là da lưng hoặc da ở mặt trước, trên cánh tay được làm sạch và đánh dấu.
- Áp dụng 10 - 50 dị nguyên có nồng độ phù hợp lên da đã chuẩn bị trước đó.
- Đặt dị nguyên khoảng 3 - 4cm từ vùng da, thêm một giọt nước muối sinh lý (NaCl 0,9%) làm chứng âm.
- Áp dụng một giọt dung dịch histamin có nồng độ phù hợp lên da để làm chứng dương.
- Sử dụng các kim để lấy mẫu da qua dị nguyên, chứng âm và chứng dương.
- Sau 15 - 20 phút kiểm tra kết quả. Nếu da có nốt sần đường kính ≥ 3 mm so với chứng âm và xuất hiện sưng và ngứa thì kết luận da phản ứng với dị nguyên.
Test lẩy da có khả năng xác định phản ứng của cơ thể với 50 dị nguyên khác nhau
Test nội bì
Phương pháp kiểm tra da này giúp phát hiện mức độ phản ứng của cơ thể với các dị nguyên gây dị ứng trong không khí, thuốc và vết cắn côn trùng. Ưu điểm của kiểm tra nội bì là tác dụng phụ thấp và độ chính xác cao. Kỹ thuật thực hiện như sau:
- Làm sạch và đánh dấu vùng da cần kiểm tra, thường là da lưng hoặc da cẳng tay.
- Pha dị nguyên có nồng độ 1/10 hoặc 1/100 so với nồng độ sử dụng cho kiểm tra lẩy da rồi tiêm vào nội bì, tạo nốt sần có kích thước khoảng 2 - 3mm trên da mặt.
- Tiêm vào nội bì dung dịch NaCl 0,9% làm chứng âm và dung dịch histamin làm chứng dương tương tự như kiểm tra lẩy da.
- Sau 15 - 20 phút thì kiểm tra kết quả. Nếu tại vùng da tiêm dị nguyên có nốt sần đường kính ≥ 5 mm so với chứng âm kèm theo mẩn đỏ, sưng ngứa như mề đay thì kết luận da phản ứng với dị nguyên.
Kiểm tra áp bì
Một phương pháp kiểm tra da giúp phát hiện dị ứng khác là kiểm tra áp bì, thường được sử dụng để xác định mức độ phản ứng của cơ thể với các dị nguyên gây viêm da tiếp xúc như nước hoa, mỹ phẩm, trang sức, cao su, kim loại,… Kỹ thuật thực hiện như sau:
- Làm sạch và đánh dấu vùng da lưng cần kiểm tra.
- Tẩm dị nguyên lên miếng băng gạc có kích thước 1x1cm rồi dán lên vùng da lưng, sau đó dùng tấm nilon kích thước 3x3cm dán kín lại và để im trong 48 giờ.
- Gỡ tấm nilon và miếng băng gạc ra, nếu vùng da bị nổi ban đỏ và hơi ngứa thì da bị dị ứng nhẹ; nếu vùng da bị nổi ban đỏ, mụn nước và sưng nề thì da bị dị ứng trung bình; nếu vùng da nổi ban đỏ kèm bọng nước và vết trợt loét thì da bị dị ứng nặng.
Test áp bì thường thực hiện chủ yếu trên vùng da lưng
2. Lưu ý khi tiến hành kiểm tra dị ứng da
Không phải ai cũng có thể tiến hành kiểm tra dị ứng da. Ngoài ra, độ chính xác của kết quả kiểm tra phụ thuộc vào nhiều yếu tố. Cụ thể như sau:
Những người không nên tiến hành kiểm tra dị ứng da
Kiểm tra dị ứng da không nên thực hiện trong các tình huống sau.
- Người đang mắc các bệnh lý như viêm mũi dị ứng, phát ban mề đay, chàm,…
- Người đang mắc các bệnh cấp tính như suy hô hấp, rối loạn nhịp tim,…
- Người bị rối loạn tâm thần đang ở giai đoạn kích phát.
- Người bị hen suyễn và không kiểm soát được cơn hen.
- Người có nguy cơ bị sốc phản vệ và đã trải qua sốc phản vệ gần đây.
- Người đang sử dụng thuốc kháng histamin, thuốc corticoid.
- Trẻ em dưới 2 tuổi và phụ nữ mang thai.
Các yếu tố ảnh hưởng tới kết quả kiểm tra dị ứng da
Mặc dù được đánh giá là có độ chính xác cao nhưng đôi khi kết quả của kiểm tra dị ứng da sẽ bị sai lệch do các yếu tố như:
- Chất lượng và nồng độ của dị nguyên.
- Vùng da sử dụng để kiểm tra.
- Kỹ thuật thực hiện.
- Tuổi của bệnh nhân.
- Các loại thuốc mà bệnh nhân đang hoặc đã sử dụng trước đó.
Kết quả của kiểm tra dị ứng da phụ thuộc vào nhiều yếu tố
Nếu kết quả dương tính sau khi kiểm tra dị ứng da
Kết quả dương tính sau khi kiểm tra dị ứng da cho thấy bạn bị dị ứng với chất/dị nguyên được xét nghiệm. Lúc này, bác sĩ sẽ có các tư vấn, hướng dẫn phù hợp. Đặc biệt là các biện pháp phòng ngừa, tránh tiếp xúc với chất/dị nguyên đó trong cuộc sống hàng ngày để mọi sinh hoạt của bạn trở nên 'dễ chịu' hơn.
Dưới đây là tổng hợp các phương pháp kiểm tra dị ứng da. Nếu gặp vấn đề về da và nghi ngờ bị dị ứng, bạn có thể đến Chuyên khoa Da liễu của Hệ thống Y tế Mytour để kiểm tra.
