1. Các đơn vị và dụng cụ đo khối lượng
Câu hỏi thảo luận 1 trang 22 KHTN lớp 6
Bạn biết những đơn vị đo khối lượng nào?
Hướng dẫn giải đáp câu hỏi
Các đơn vị đo khối lượng gồm: gam (g), kilogam (kg), yến, tạ, tấn
Câu hỏi thảo luận 2 trang 23 sách KHTN lớp 6
Hướng dẫn giải đáp câu hỏi
Các loại cân khác nhau và lợi ích của chúng:
- Cân điện tử, ưu điểm: thiết kế tinh tế, nhỏ gọn, độ chính xác cao, hiển thị kết quả rõ ràng trên màn hình, dễ dàng theo dõi. Ngoài chức năng cân trọng lượng, còn đo chỉ số BMI, lượng nước, mỡ cơ thể, và lưu trữ số liệu.
- Cân đồng hồ, ưu điểm: sử dụng đơn giản, khả năng chịu va đập tốt, GHĐ lớn, bền bỉ lâu dài mà không cần thay pin.
Bài tập 1 trang 23 sách KHTN lớp 6
Đọc tên loại cân dưới đây và cho biết GHĐ và ĐCNN của từng loại.
Hướng dẫn giải đáp câu hỏi
Loại cân: cân đồng hồ với GHĐ 5kg và ĐCNN 2g
2. Thực hành đo khối lượng
Câu hỏi thảo luận 3 trang 23 sách KHTN lớp 6
Dựa vào hình 5.3, để cân khối lượng cơ thể, loại cân nào là phù hợp? Và để cân hộp bút, loại cân nào sẽ được chọn? Giải thích lý do.
Hướng dẫn giải đáp câu hỏi
- Cân a sẽ dùng để cân hộp bút, vì GHĐ của cân a là 5kg, nhỏ hơn trọng lượng hộp bút dự kiến. Do đó, cân a là sự lựa chọn hợp lý.
- Cân b phù hợp để đo khối lượng cơ thể, vì GHĐ của cân b là 130kg, đủ để cân trọng lượng cơ thể mà lớn hơn GHĐ của cân a rất nhiều.
Câu hỏi thảo luận 4 trang 24 sách KHTN lớp 6
Quan sát hình 5.4 và cho biết cách hiệu chỉnh cân nào trong hình giúp việc đo khối lượng vật dễ dàng hơn.
Hướng dẫn giải đáp câu hỏi
Hiệu chỉnh cân theo hình 5.4a là chính xác hơn vì mũi kim đang chỉ đúng vạch số 0, giúp việc đọc kết quả đo khối lượng dễ dàng hơn.
Câu hỏi thảo luận 5 trang 24 sách KHTN lớp 6
Xem xét hình 5.5 và cho biết cách đặt mắt khi đọc khối lượng là chính xác.
Hướng dẫn giải đáp câu hỏi
Cách đặt mắt của bạn gái đứng giữa là chính xác. Để đọc khối lượng đúng, cần đặt mắt nhìn vuông góc với mặt cân.
Bài tập 2 trang 24 sách KHTN lớp 6
Xác định khối lượng của từng thùng hàng trong hình 5.6. (ĐCNN của cân là 1kg)
Hướng dẫn giải đáp câu hỏi
Khối lượng thùng hàng trong hình 5.6a là 39kg, còn thùng hàng trong hình 5.6b là 38,5kg.
Câu hỏi thảo luận 6 trang 25 sách KHTN lớp 6
Tiến hành đo khối lượng của viên bi sắt và cặp sách theo từng bước.
Gợi ý:
Học sinh thực hiện đo khối lượng viên bi sắt và cặp sách. Sau đó, vẽ bảng và điền thông tin theo mẫu bảng 5.2.
Áp dụng trang 25 sách KHTN lớp 6
Mô tả cách đo khối lượng hộp bút của bạn và so sánh kết quả đo với ước lượng ban đầu của bạn.
Hướng dẫn giải đáp câu hỏi
Lưu ý khi thực hiện đo như sau:
Các dụng cụ cần chuẩn bị:
- Một số loại cân có sẵn trong phòng thí nghiệm;
- 1 viên bi sắt;
- cặp sách.
Thực hiện đo như sau:
- Dự đoán khối lượng viên bi sắt;
- Chọn loại cân phù hợp;
- Điều chỉnh cân chính xác;
- Đặt viên bi sắt lên cân và ghi lại kết quả mỗi lần đo.
Lặp lại quy trình đo tương tự với cặp sách.
Để đo khối lượng hộp đựng bút bằng cân, thực hiện các bước sau:
- Bước 1: Dự đoán khối lượng hộp bút.
- Bước 2: Chọn loại cân với GHĐ và ĐCNN phù hợp.
- Bước 3: Điều chỉnh cân chính xác trước khi thực hiện đo.
- Bước 4: Đặt hộp bút lên đĩa cân hoặc treo hộp vào móc của cân.
- Bước 5: Đọc kết quả đo và ghi lại theo vạch chia gần nhất với đầu kim của cân.
Học sinh thực hiện đo khối lượng hộp bút, ghi lại kết quả và so sánh với ước lượng ban đầu.
3. Giải bài tập Khoa học tự nhiên lớp 6 bài 5
Bài 1 trang 26 KHTN 6 Chân trời sáng tạo
Liệt kê các đơn vị đo khối lượng trong hệ thống đo lường của nước ta cùng các ước số và bội số phổ biến của chúng.
Hướng dẫn giải bài tập
Trong hệ thống đo lường của nước ta, đơn vị khối lượng chính là kilogam (kg), với các ước số và bội số thường gặp như:
- Miligram (mg) - 1mg = 0,000 001kg
- Gam (g) - 1 gam = 0,001 kilogam
- Hectogam (hg) - 1 hectogam = 0,1 kilogam
- Yến - 1 yến tương đương với 10 kilogam
- Tạ - 1 tạ bằng 100 kilogam
- Tấn (t) - 1 tấn = 1.000 kilogam
Bài tập 2 trang 26 KHTN 6 Chân trời sáng tạo
Khi mua trái cây tại chợ, loại cân phù hợp nhất là
A. cân tạ
B. cân Roberval
C. cân đồng hồ
D. cân tiểu li.
Hướng dẫn giải bài tập
Chọn đáp án C
Khi mua trái cây tại chợ, loại cân phù hợp nhất là cân đồng hồ vì nó chính xác và tiện lợi.
Cân tạ: được sử dụng cho vật nặng với GHĐ và ĐCNN lớn.
Hoa quả có trọng lượng nhẹ nên cân tạ không chính xác khi đo chúng.
Cân Roberval: Có hai đĩa và mặt cân nhỏ, phương pháp cân phức tạp hơn, thích hợp cho các thí nghiệm hơn là đo lường hàng ngày.
Cân tiểu li: Với mặt cân nhỏ, việc cân các loại hoa quả cồng kềnh sẽ khó khăn và không chính xác.
Bài 3 trang 26 KHTN 6 Chân trời sáng tạo
Loại cân phù hợp để đo vàng, bạc tại các tiệm vàng là
A. cân tạ.
B. cân đòn.
C. cân đồng hồ.
D. cân tiểu li.
Hướng dẫn giải bài tập
Chọn D
Cân tiểu li là lựa chọn tốt nhất để cân vàng, bạc tại các tiệm vàng nhờ vào độ chính xác cao của nó với GHĐ và ĐCNN nhỏ.
Bài 4 trang 26 KHTN 6 Chân trời sáng tạo
Người bán hàng đang sử dụng cân đồng hồ để cân hoa quả. Xác định GHĐ, ĐCNN của cân và đọc giá trị khối lượng hoa quả trên đĩa cân.
Hướng dẫn giải bài tập
GHĐ của cân (là giá trị lớn nhất có thể đo được) là: 3 kg.
ĐCNN của cân (là độ chia nhỏ nhất của cân) là: 20 g.
Khối lượng của số hoa quả là: 240 g.
4. Bài tập ứng dụng liên quan
Câu 1. Điền từ phù hợp vào chỗ trống trong câu sau:
“Mọi vật đều có ...”.
A. cảm xúc
B. lý trí
C. khối lượng
D. Tất cả các ý trên
Đáp án
Mọi vật đều có
Chọn đáp án C
Câu 2. Đơn vị nào dưới đây không phải là đơn vị đo khối lượng?
A. milimet
B. miligam
C. kilogam
D. hectogam
Đáp án
- Các đơn vị đo khối lượng bao gồm miligam, kilogam và hectogam.
- Milimét là đơn vị dùng để đo chiều dài.
Lựa chọn đáp án A
Câu 3. Đối với việc cân mẫu vật trong phòng thí nghiệm, loại cân phù hợp là
A. cân Roberval
B. cân tạ
C. cân đồng hồ
D. cân y tế
Giải thích
Trong phòng thí nghiệm, cân Roberval là loại cân lý tưởng để cân mẫu vật.
Chọn đáp án A
Câu 4. Loại cân phù hợp để đo cả chiều cao và trọng lượng là
A. cân điện tử
B. cân y tế
C. cân tiểu li
D. cân đồng hồ
Lời giải
Cân y tế là loại cân phù hợp để đo cả chiều cao và trọng lượng.
Chọn đáp án B
Câu 5. Bước nào dưới đây không phải là một phần của quy trình đo khối lượng?
A. Ước lượng trọng lượng của vật cần đo.
B. Đặt vật lên đĩa cân hoặc treo vật vào móc cân.
C. Đảm bảo tầm nhìn ngang với vật đang đo.
D. Đọc kết quả và ghi lại theo vạch chia gần nhất với đầu kim của cân.
Lời giải
Các bước cần thực hiện khi đo khối lượng bao gồm:
- Ước lượng khối lượng của vật cần cân.
- Đặt vật lên đĩa cân hoặc treo vật vào móc cân.
- Đọc và ghi lại kết quả theo vạch chia gần nhất với đầu kim của cân.
Chọn đáp án C
Câu 6. Dụng cụ nào dưới đây không được dùng để đo khối lượng?
A. Cân bằng
B. Cân điện tử
C. Cân đồng hồ
D. Cân y tế
Lời giải
Các công cụ đo khối lượng bao gồm cân điện tử, cân đồng hồ và cân y tế.
Cân bằng là trạng thái cân bằng của một vật thể.
Chọn đáp án A