Đọc và hiểu bài Lai Tân trang 85, 86 trong sách Ngữ văn lớp 8 Kết nối tri thức sẽ giúp học sinh dễ dàng trả lời các câu hỏi và soạn văn 8.
Khai phá bài học Lai Tân - Liên kết tri thức
* Trước khi tiến hành đọc
Câu trả lời:
Bác đã từng đặt chân tới nhiều quốc gia thuộc các lục địa khác nhau như châu Âu, châu Á, châu Phi và châu Mỹ. Đặc biệt, Bác đã có khoảng thời gian dài để thăm dò tại ba quốc gia đế quốc lớn nhất thế giới vào thời điểm đó là Mỹ, Anh và Pháp. Sau đó, Bác đến với Liên Xô.
Câu trả lời:
* Đọc văn kiện
Đề xuất phương án trả lời các câu hỏi trong bài đọc
1. Theo dõi: Địa vị xã hội của các nhân vật.
Địa vị xã hội của các nhân vật: ban trưởng, cảnh trưởng, huyện trưởng đều là những quan chức hàng đầu của chính quyền.
2. Theo dõi: Hành động của các nhân vật.
- Ban trưởng nhà tù thường xuyên tham gia cờ bạc và vi phạm luật pháp
- Cảnh trưởng nhận hối lộ từ phạm nhân đã được tha tội
- Huyện trưởng lơ là – đốt đèn bàn không chú ý tới công việc
* Sau khi hoàn thành việc đọc
Nội dung chính: Bài thơ Lai Tân đã ghi lại những điều mắt thấy tai nghe trong những ngày Bác bị giam trong nhà tù của bọn Tưởng Giới Thạch. Bức tranh hiện thực của nhà tù và một phần của xã hội Trung Quốc đã được thu nhỏ trong bốn câu thơ bảy chữ kèm theo thái độ.
Gợi ý trả lời câu hỏi sau khi đọc
Câu 1 (trang 86 sách giáo khoa Ngữ văn lớp 8 Tập 1): Bài thơ Lai Tân thuộc thể thơ nào? Hãy nêu ra những đặc điểm giúp em nhận biết được điều đó.
Câu trả lời:
- Bài thơ Lai Tân thuộc thể loại thơ thất ngôn tứ tuyệt.
- Dựa vào bài thơ gồm 4 câu, mỗi câu 7 chữ. Câu thứ hai kết hợp vần với câu thứ tư “tiền – thiên”, theo thứ tự, bốn câu thơ là câu mở - biểu - chuyển - kết. Bài thơ tuân theo luật bằng trắc.
Câu 2 (trang 86 sách giáo khoa Ngữ văn lớp 8 Tập 1): Em hãy nêu mục đích của các hành động thường làm của ban trưởng nhà lao và cảnh trưởng. Em dựa vào điều gì để khẳng định điều đó?
Câu trả lời:
Mục đích của các hành động thường làm của ban trưởng nhà lao và cảnh trưởng:
- Ban trưởng nhà lao thường xuyên tham gia cờ bạc và vi phạm luật pháp.
- Cảnh trưởng nhận hối lộ từ phạm nhân đã được tha tội.
Dựa vào các câu 1 và 2, có thể thấy tình trạng của những người đứng đầu chính quyền nhưng không chịu trách nhiệm, không thực hiện đúng nhiệm vụ.
Câu 3 (trang 86 sách giáo khoa Ngữ văn lớp 8 Tập 1): Sau khi chỉ trích những thói xấu của ban trưởng và cảnh trưởng, tác giả có ý muốn tôn vinh huyện trưởng vì sự làm việc chăm chỉ? Em suy đoán xem huyện trưởng “chong đèn” đốt đèn bàn để làm gì?
Câu trả lời:
- Tác giả muốn lên án những thói hư tật xấu của huyện trưởng.
- Thuật ngữ “chong đèn” có thể hiểu là huyện trưởng đốt đèn bàn, hút thuốc phiện mà không tập trung vào công việc.
Câu 4 (trang 86 sách giáo khoa Ngữ văn lớp 8 Tập 1): Giọng điệu phê phán trong câu thơ thứ ba khác biệt như thế nào so với hai câu thơ đầu tiên?
Câu trả lời:
Nếu hai câu thơ đầu nói về sự tham nhũng của quan nhỏ thì câu thơ thứ ba nhấn mạnh vào thói quen xa hoa của quan lớn.
→ Bức tranh về hệ thống quyền lực của chính quyền Tưởng Giới Thạch được mô tả như là một cơ quan bị hủy hoại, bị bỏ rơi.
Câu 5 (trang 86 sách giáo khoa Ngữ văn lớp 8 Tập 1): Các nhân vật trong bài thơ Lai Tân thuộc tầng lớp nào trong xã hội? Tác giả nhấn mạnh vào nhóm người này như thế nào?
Câu trả lời:
Các nhân vật trong bài thơ Lai Tân là phần tử cấp cao trong chính quyền thời Tưởng Giới Thạch:
+ Ban trưởng nhà lao thường xuyên tham gia cờ bạc và phạm tội. Người chơi bạc bên ngoài bị bắt vào tù nhưng ban trưởng nhà lao lại nghiện cái này hơn cả.
+ Cảnh trưởng nhận hối lộ từ phạm nhân đã được tha tội.
+ Huyện trưởng chong đèn – đốt đèn bàn mà không tập trung vào công việc.
=> Bức tranh về hệ thống quyền lực của chính quyền Tưởng Giới Thạch đều thối nát, mục ruỗng. Quan trên thì hưởng lạc, quan dưới thì tham nhũng, ăn chơi.
Câu 6 (trang 86 sách giáo khoa Ngữ văn lớp 8 Tập 1): Theo em, nội dung của câu kết có trái với nội dung của các câu thơ trước không? Tại sao?
Câu trả lời:
Nội dung của câu kết không trái ngược với 3 câu thơ trước, bài thơ kết thúc một cách nhẹ nhàng.
- Dù bộ máy chính quyền thối nát, hoang phí, nhưng “Trời đất Lai Tân vẫn yên bình”.
- “Yên bình” là một biểu tượng, là điểm nhấn của sự châm biếm trong toàn bộ bài thơ.
+ Tình hình đó là điều thường thấy, bản chất của hệ thống cai trị. Chỉ một từ đặt ra làm nổi bật sự giả dối, sự lố lăng bên trong.
- Lối châm biếm nhẹ nhàng nhưng sắc bén, mang lại hiệu ứng phơi bày bản chất của bộ máy chính quyền Lai Tân
→ Đòn đánh kích độc đáo, bất ngờ, sâu sắc
* Liên kết với đọc
Bài tập (trang 86 sách giáo khoa Ngữ văn lớp 8 Tập 1): Viết đoạn văn (khoảng 7 – 9 câu) để làm rõ chất trào phúng nhẹ nhàng nhưng sâu sắc của bài thơ Lai Tân qua việc nhận xét: “Trời đất Lai Tân vẫn thái bình”.
Đoạn văn tham khảo
Câu thơ cuối cùng của bài thơ Lai Tân đã phản ánh chất trào phúng nhẹ nhàng nhưng sắc bén: “Trời đất Lai Tân vẫn thái bình”. Dù thực tế thì thế nào, nhưng “thái bình” đâu có tồn tại khi mọi thứ đều hỗn loạn. “Y cựu” đối với “Lai Tân”. Lai Tân vẫn là Lai Tân của xưa. Ý là tình trạng bất ổn đã trở thành điều bình thường. Sự chế giễu mỉa mai trỗi dậy qua việc đảo ngữ và sự tài nghệ trong sử dụng từ ngữ. Dù tiêu cực có tồn tại nhưng cuộc sống vẫn tĩnh lặng, đất nước vẫn “thái bình, thịnh trị”. Những lời biện hộ vô căn cứ này thực sự là một tội ác lớn. Bề ngoài có vẻ yên bình nhưng bên trong thì mọi thứ đã bị rỗng không trống rồi. Có vẻ như trời đất Lai Tân đang sắp sụp đổ.