Buzz
1. Chuẩn bị cho việc đọc bài
Câu hỏi: Bài thơ ngắn nhất mà bạn đã đọc là bài nào? Điều gì đã khiến bạn nhớ đến nó?
Trả lời:
Bài thơ 'Tụng giá hoàn kinh sư' của Trần Quang Khải là một tuyệt phẩm độc đáo cả về ngôn ngữ lẫn tư tưởng. Sự vĩ đại của nó không chỉ nằm ở cách tác giả truyền tải một thông điệp sâu sắc qua một ngôn ngữ cực kỳ cô đọng.
Chỉ với 20 từ, bài thơ tạo ra một không gian tĩnh lặng nhưng đầy sức nặng. Từng từ, từng chữ đều được chọn lọc cẩn thận, không thừa thãi mà vẫn đầy đủ để gợi mở cảm xúc sâu xa. Sự tinh tế trong ngôn từ mở ra không gian cho trí tưởng tượng và suy tư.
Bài thơ không chỉ là một tác phẩm văn hóa mà còn là một biểu hiện tinh tế của nghệ thuật, chứng minh sức mạnh của ngôn từ và sự sáng tạo của tác giả. Đây là một trong những bài thơ ngắn nhưng thể hiện vẻ đẹp và chiều sâu mê hoặc nhất mà tôi từng đọc.
2. Trả lời câu hỏi
1. Hãy tưởng tượng về màu sắc và không khí của khung cảnh được mô tả trong bài thơ
Bức tranh mang một vẻ đẹp u tối và ảm đạm, với sắc nâu của cành cây khô và màu đen của con quạ tạo nên một hình ảnh mờ ảo. Dù không gian có vẻ lạnh lẽo, nó vẫn chứa đựng một nét đẹp đặc biệt.
Cành cây khô, dù có màu nâu, lại toát lên vẻ cứng cáp và mạnh mẽ. Sự chết chóc của cây được thể hiện qua màu nâu, làm tăng thêm sự u ám cho bức tranh. Con quạ đen giữa không gian càng làm nổi bật sự bí ẩn và ảm đạm.
Khung cảnh trong tranh dường như lạnh lẽo và u tối, tạo nên một hình ảnh đặc biệt. Sự ảm đạm của màu sắc và không khí chết chóc khiến người xem không khỏi ngạc nhiên và suy nghĩ về những ý nghĩa sâu sắc mà tác giả muốn gửi gắm.
2. Bạn cảm nhận gì từ hình ảnh “hoa triêu nhan” và “dây gàu”?
Bức tranh với hình ảnh hoa triêu nhan quấn quanh dây gàu không chỉ miêu tả vẻ đẹp tinh khiết của hoa mà còn kể một câu chuyện sống động về sự nở rộ và sự hùng vĩ của thiên nhiên.
Những cánh hoa triêu nhan được khắc họa như những tác phẩm nghệ thuật sống động, quấn quanh dây gàu như những đường nét thanh mảnh trong bức tranh tự nhiên. Bức tranh nở rộ như một mảnh ghép tuyệt vời trong bức tranh thiên nhiên rực rỡ.
Hình ảnh này không chỉ thể hiện sự tinh tế và tươi mới của hoa triêu nhan mà còn chứa đựng sức sống và sự phong phú của thiên nhiên. Nó gợi lên trong tâm trí người xem một khung cảnh thiên nhiên tràn đầy sức sống, làm bùng nổ mọi cảm xúc về vẻ đẹp và sự sống động trong tự nhiên.
3. Khi nghĩ đến “con ốc” và “núi Fuji”, người ta thường liên tưởng đến những đặc điểm gì?
Khi nghĩ đến 'con ốc', chúng ta thường hình dung sự chậm chạp và quá trình di chuyển từ từ của nó. Ngược lại, núi 'Fuji' gợi lên hình ảnh cao lớn, hùng vĩ và bao la vô tận.
'Con ốc' biểu trưng cho sự nhỏ bé, nhẹ nhàng, có thể liên kết với sự yếu đuối và sự chậm rãi trong cuộc sống. Trong khi đó, núi 'Fuji' thường gợi đến vẻ đẹp hùng vĩ, uy nghiêm của một ngọn núi vững chãi và rộng lớn. Mỗi hình ảnh đại diện cho những khía cạnh khác nhau của thiên nhiên và cuộc sống.
Sự kết hợp giữa 'con ốc' và núi 'Fuji' mang đến một cái nhìn mới về sự độc đáo và quyến rũ của sự chậm chạp, nhẹ nhàng, cũng như sức mạnh và sự vĩ đại của sự cao lớn. Điều này làm phong phú thêm vẻ đẹp đa dạng và sâu sắc của cuộc sống và thiên nhiên.
3. Luyện tập bài
Nội dung bài đọc:
Thơ hai-cư Nhật Bản nổi bật với sự ngắn gọn và giản dị, nhưng chứa đựng những ý nghĩa sâu sắc và nhân văn của văn hóa Nhật Bản. Tác giả khéo léo sử dụng hình ảnh từ thiên nhiên để truyền tải những cảm xúc, suy tư và triết lý sống. Mỗi câu thơ được lựa chọn tỉ mỉ, từ ngữ được chọn lọc cẩn thận để gửi gắm một thông điệp sâu sắc. Sự tinh tế trong ngôn ngữ và hình ảnh khiến thơ hai-cư trở nên đặc biệt và gần gũi với người đọc. Với cách diễn đạt súc tích nhưng ý nghĩa phong phú, thể thơ này không chỉ giúp độc giả cảm nhận vẻ đẹp của thiên nhiên mà còn mở ra những góc nhìn mới về cuộc sống và tâm hồn. Tổng thể, các chùm thơ hai-cư Nhật Bản mang đến một trải nghiệm đọc đầy thú vị và sâu sắc, khám phá vẻ đẹp tiềm ẩn trong sự đơn giản và tĩnh lặng của từng câu thơ.
Câu 1 (trang 46 SGK Ngữ Văn 10 Tập 1)
Trong bài thơ thứ nhất, hình ảnh con quạ gợi ra sự nhẹ nhàng, thoáng đãng, và đôi khi là sự bí ẩn trong bản chất tự nhiên của nó.
Bài thơ thứ hai miêu tả hoa triêu nhan với vẻ đẹp mê hoặc và quyến rũ, biểu hiện sự tinh tế, tươi mới và nữ tính.
Bài thơ thứ ba giới thiệu hình ảnh con ốc nhỏ, thường biểu trưng cho sự chậm rãi nhưng cũng phản ánh sự kiên nhẫn, linh hoạt và kỳ diệu trong cách cuộc sống phát triển.
Điểm chung giữa các hình ảnh trung tâm trong ba bài thơ là chúng đều thuộc về thế giới tự nhiên, tạo cảm giác gần gũi và nhỏ bé. Điều này làm nổi bật vẻ đẹp đặc biệt của những vật thể nhỏ nhắn nhưng mang ý nghĩa sâu sắc và cảm xúc.
Câu 2 (trang 46 SGK Ngữ Văn 10 Tập 1)
Bức tranh chiều thu u tịch trong chùm thơ hai-cư này là một tác phẩm nghệ thuật tự nhiên và sâu lắng. Hình ảnh con quạ trên cành cây khô mang đến một tâm trạng buồn bã, tĩnh lặng và hơi hướng u sầu của mùa thu. Sự kết hợp giữa 'con quạ' và 'cành cây khô' tạo nên một bức tranh màu nâu đen, phản ánh sự hòa hợp về thời gian và không gian.
Mối liên kết giữa con quạ và cành cây khô không chỉ tạo nên một hình ảnh chân thực về tự nhiên mà còn làm nổi bật tâm trạng u ám và chút lạc quan, mang đến cho người đọc cái nhìn sâu sắc về sự giao thoa giữa sự sống và cái chết, sự tươi mới và sự tàn úa. Bài thơ diễn ra vào 'chiều thu,' thời điểm trong năm khi mọi thứ dần lắng lại và trầm tĩnh. Sự kết hợp này tạo ra một không khí trầm lắng và ảm đạm, làm nổi bật sự tĩnh lặng của chiều thu và cảm xúc buồn bã của hình ảnh chính.
Tất cả các yếu tố trên góp phần tạo nên một bức tranh hai-cư tuyệt vời, đậm chất nghệ thuật, khiến người đọc cảm nhận không chỉ vẻ đẹp của thiên nhiên mà còn tâm trạng và tư tưởng sâu lắng của tác giả.
Câu 3 (trang 46 SGK Ngữ Văn 10 Tập 1)
Bài thơ của Chi-y-ô thấm đẫm vẻ đẹp của những bông hoa triêu nhan quấn quanh dây gàu bên bờ giếng. Trước sự tươi mới và quyến rũ của hoa, nhà thơ không chỉ nâng niu mà còn thể hiện sự lo lắng, không muốn phá vỡ hình ảnh tuyệt đẹp đó. Chính vì vậy, ông chọn 'xin nước nhà bên' như một biểu tượng của việc gìn giữ và bảo tồn vẻ đẹp độc đáo ấy, để nó mãi mãi tồn tại trong ký ức của mình.
Cảm xúc trong bài thơ không chỉ thể hiện sự ngưỡng mộ vẻ đẹp của thiên nhiên mà còn bộc lộ sự tôn kính sâu sắc, lòng yêu quê hương và sự trân trọng đối với giá trị văn hóa và tự nhiên. Điều này nhấn mạnh tâm huyết và sự hiểu biết sâu rộng của nhà thơ về thế giới xung quanh.
Câu 4 (trang 46 SGK Ngữ Văn 10 Tập 1)
Hình ảnh “con ốc” và “núi Fuji” trong thơ hai-cư này trái ngược nhau về kích thước, đặc điểm và trạng thái. 'Con ốc' được miêu tả là một sinh vật nhỏ bé và chậm chạp, di chuyển nhẹ nhàng qua không gian. Trong khi đó, 'núi Fuji' là biểu tượng của sự vĩ đại, cao lớn và trạng thái tĩnh lặng.
Sự so sánh giữa 'con ốc' và 'núi Fuji' không chỉ là đối lập về kích thước mà còn về tính chất và trạng thái của chúng. 'Con ốc' thường liên quan đến sự chậm chạp và nhẹ nhàng, đôi khi phản ánh sự nhỏ bé của con người trong không gian rộng lớn. Ngược lại, 'núi Fuji' biểu trưng cho sự hùng vĩ, vững chãi và sự tĩnh lặng vĩ đại của thiên nhiên.
Sự đối lập giữa hai hình ảnh này không chỉ tạo ra một động tĩnh đặc sắc mà còn làm nổi bật ý nghĩa của bài thơ về sự thay đổi và mối quan hệ giữa con người và thiên nhiên.
Câu 5 (trang 46 SGK Ngữ Văn 10 Tập 1)
Khoảnh khắc chiều thu với hình ảnh cành cây khô và con quạ tạo nên một bức tranh tĩnh mịch, hòa quyện vào không khí của buổi chiều. Cây khô tượng trưng cho sự lụi tàn, trong khi con quạ bay lượn trên cao gợi cảm giác cô đơn và nhỏ bé. Trong không gian tĩnh lặng, người đọc cảm nhận sự hòa quyện vào không khí buổi chiều với tâm trạng trầm lắng, yên ả và chút nỗi buồn.
Câu 6 (trang 46 SGK Ngữ Văn 10 Tập 1)
Bài thơ của Chi-y-ô khắc họa một hình ảnh tuyệt đẹp về thiên nhiên qua mô tả những bông hoa triêu nhan bên giếng và sợi dây gầu. Hình ảnh này mang đến một bức tranh sống động và tràn đầy sức sống, phản ánh vẻ đẹp tinh tế và tự nhiên của thế giới xung quanh.
Hơn thế nữa, việc tác giả không làm xáo trộn sợi dây, để cảnh đẹp tự nhiên còn nguyên vẹn mà 'xin nước nhà bên' đã tạo ra, chứng tỏ sự tôn trọng và hiểu biết về vẻ đẹp tự nhiên. Ý nghĩa triết lý về việc giữ gìn và bảo vệ môi trường, không can thiệp quá mức vào thiên nhiên, được thể hiện qua sự duy trì và tôn vinh vẻ đẹp tự nhiên.
Bài thơ này không chỉ là một tác phẩm nghệ thuật với hình ảnh sinh động mà còn truyền tải một thông điệp sâu sắc về mối liên hệ giữa con người và thiên nhiên.
Câu 7 (trang 46 SGK Ngữ Văn 10 Tập 1)
Hành trình “chậm rãi” của con ốc không chỉ là quá trình di chuyển của nó mà còn phản ánh hành trình cuộc đời con người, với sự nỗ lực không ngừng để đạt được thành công. Trong cuộc sống, không có con đường nào dẫn đến thành công một cách nhanh chóng; mỗi bước đi đều yêu cầu sự cẩn trọng, kiên trì và cố gắng. Hành trình chậm rãi giúp chúng ta tích lũy kinh nghiệm quý giá, làm giàu tâm hồn và trở nên mạnh mẽ hơn trước những thử thách.
4. Kết nối đọc và viết
Câu hỏi (trang 46 SGK Ngữ Văn 10 Tập 1):
Sau khi đọc ba bài thơ trong tuyển tập hai-cư, hãy viết một đoạn văn khoảng 150 chữ chia sẻ điều gì khiến bạn ấn tượng nhất về thể thơ Hai-cư.
Trả lời:
Thơ Hai-cư, biểu tượng của văn hóa Nhật Bản, nổi bật nhờ sự ngắn gọn và tinh tế trong từng câu chữ. Được viết với số lượng từ hạn chế, nhưng thể thơ này vẫn chuyển tải được những ý nghĩa sâu sắc và phức tạp.
Mặc dù mỗi bài thơ Hai-cư chỉ gồm ba câu ngắn gọn, nhưng bên trong chứa đựng một thế giới rộng lớn với những suy tư sâu sắc về cuộc sống và con người. Các từ ngữ không chỉ đơn thuần là ngôn từ, mà còn mở ra cánh cửa tới vô vàn cảm xúc và ý nghĩ. Để hiểu thấu đáo thơ Hai-cư, người đọc cần kết nối các hình ảnh rời rạc và khám phá sự phong phú trong chúng.
Sự tinh giản không làm giảm đi sức sống của thơ, mà ngược lại, nó tạo ra một sự cuốn hút đặc biệt. Mỗi từ được lựa chọn và sắp xếp cẩn thận, nhưng vẫn chứa đựng cảm xúc và suy nghĩ sâu sắc. Chính sự cô đọng này là yếu tố làm nên giá trị đặc biệt của thể thơ Hai-cư trong văn hóa thơ ca toàn cầu.
- Soạn bài về lũ lụt: Định nghĩa, nguyên nhân và tác động một cách ngắn gọn và đầy đủ
- Soạn bài phân tích yếu tố tự sự và miêu tả trong văn nghị luận một cách chi tiết
