Axit béo là một thành phần quan trọng của chất béo, dầu ăn và màng tế bào, giữ vai trò quan trọng trong sự hoạt động của cơ thể. Nguyên liệu này xuất phát từ thực phẩm như dầu thực vật và dầu ăn, đóng vai trò quan trọng trong nhiều ứng dụng từ chất bôi trơn đến mỹ phẩm.

Các loại chất béo như axit béo no, axit béo không no và cholesterol đều ảnh hưởng đến sức khỏe của chúng ta.

• Khám phá cách duy trì cân nặng và sức khỏe với axit béo no. Hạn chế mỡ động vật và ưa chuộng dầu thực vật.
• Thưởng thức các loại axit béo chưa no để đảm bảo cung cấp năng lượng cần thiết. Dầu thực vật và cá mỡ là những nguồn tốt!

a. Sự bí mật của Axit béo no

Chúng ta hãy khám phá về những axit béo no, đặc biệt là những thành phần quan trọng trong mỡ động vật. Các axit béo với trọng lượng phân tử cao như stearic, arachic, palmitic... khiến chúng ở thể rắn, trong khi những axit béo có trọng lượng phân tử thấp như butyric, caprinic... là dạng lỏng. Mức độ nhiệt độ tan chảy tăng theo trọng lượng phân tử.

Giá trị sinh học của axit béo no thường kém hơn so với axit béo chưa no do chúng có tác động không tốt đối với quá trình chuyển hóa mỡ, vai trò gan và thậm chí đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển của bệnh xơ vữa động mạch.

Axit béo no thường có liên quan tích cực đến nồng độ cholesterol máu và tỷ lệ mắc bệnh vành tim. Nhiều nghiên cứu cũng chỉ ra rằng thành phần chất béo và lượng cholesterol từ khẩu phần ăn ảnh hưởng đến biến đổi cholesterol trong máu.

Các bằng chứng dịch tễ học chỉ ra rằng chế độ ăn nhiều chất béo, axit béo no và cholesterol thường liên quan đến các yếu tố như đông máu số VII và fibrinogen, những yếu tố quan trọng trong việc hình thành cục máu đông, được coi là yếu tố nguy cơ cho vấn đề về vữa xơ động mạch.

b. Axit béo chưa no

Các axit béo chưa no là những thành phần phổ biến trong chất béo ăn, đặc biệt là trong dầu thực vật. Những axit béo chưa no có một, hai hoặc ba nối đôi thường xuất hiện nhiều trong thức ăn. Chất béo có hoạt tính sinh học cao thường chứa các axit béo với ít nhất hai nối đôi trong thành phần của chúng.

Mỡ từ cá và động vật sống ở biển thường chứa nhiều axit béo có nhiều nối đôi. Axit béo chưa no thường rất nhạy với phản ứng oxi hóa và phản ứng liên kết, thường không ổn định. Qua những phản ứng này, axit béo chưa no có thể chuyển thành axit béo no và trở nên rắn.

Axit béo chưa no với một nối đôi:

• Axit béo chưa no với một nối đôi có thể linh hoạt trong xây dựng chế độ ăn, có thể thay thế cho axit béo no, glucid hoặc cung cấp năng lượng thay thế cả hai.
• Hiện nay, sự quan tâm tăng lên đối với axit béo chưa no với một nối đôi, có ý nghĩa là khi chế độ ăn chứa nhiều axit béo chưa no với một nối đôi (nghĩa là ít axit béo no và cholesterol), sẽ dẫn đến giảm cholesterol tổng, LDL-cholesterol, triglycerid và giảm tối đa sự giảm HDL-cholesterol.

Axit béo chưa no với nhiều nối đôi:

• Axit béo Omega 3: Axit béo omega 3 (n=3) thường xuất hiện dưới dạng Eicosapentaenoic (EPA) và Docosahexaenoic (DHA) trong thực phẩm từ động vật (như cá và dầu cá). Axit béo omega 3 từ nguồn thực vật (axit alpha linolenic -ALA) cũng có lợi cho tim mạch.

• Axit béo Omega 6: Cũng thuộc dạng axit béo chưa no, bao gồm: Linoleic acid (LA), Gamma linolenic acid (GLA), Dihomo-gamma linolenic acid (DGLA), Arachidonic acid (AA). Đây là chất béo cần thiết cho cơ thể, nhưng cơ thể không tự tổng hợp được mà cần được bổ sung từ thức ăn.
• Axit béo thể Trans (transfat): Axit béo thể trans xuất hiện khi hydro hóa axit béo chưa no, có hai nguồn chủ yếu: tự nhiên xuất hiện trong ruột của một số động vật ăn cỏ, và hình thành trong quá trình chế biến thực phẩm.

Đó là những thông tin về các loại axit béo. Nhờ đó, bạn có cái nhìn tổng quan để phân biệt các loại axit này, giúp xây dựng chế độ ăn uống hợp lý để cung cấp đầy đủ axit béo cần thiết cho cơ thể.