Khám phá bí ẩn của tập tục HUYỀN TÁNG – treo quan tài trên vách đá từ thời xa xưa

(Mytour.com) Việc treo quan tài trên vách núi đã từng là một phong tục độc đáo từ thời cổ đại và đặc biệt phổ biến ở Trung Quốc. Các quan tài có tuổi đời hàng nghìn năm được treo trên những dốc núi hiểm trở vẫn là một ẩn số đầy thu hút đối với các nhà nghiên cứu cổ học...

Trong các nghi lễ này, nghi thức mai táng con người là một điều rất phức tạp và thiêng liêng. Mỗi văn hóa dân tộc lại có những quan niệm và cách tiến hành mai táng khác nhau.

Ngoài các phương thức mai táng thông thường như chôn dưới đất, chôn dưới nước, thiêu xác hoặc cho chim ăn xác, còn có một phương thức rất đặc biệt từ thời cổ đại gây sự chú ý của giới nghiên cứu cổ học, đó chính là tập tục HUYỀN TÁNG – treo quan tài trên vách núi.

Huyền táng đơn giản là phương thức an táng bằng cách treo quan tài của người đã khuất lên trên vách đá. Từ “huyền” ở đây có nghĩa là treo, tức là đặt quan tài của người đã chết trên các vách đá đứng đắn rất nguy hiểm.

“Huyền quan” chỉ đơn giản là những quan tài treo trên vách đá trong phương pháp an táng cổ xưa này.

Tham khảo: Rợn người với tập tục CẢN THI của Trung Quốc

Tục huyền táng được cho là bắt nguồn từ một hình thức mai táng đặc biệt của các dân tộc thiểu số ở Tây Nam, Tứ Xuyên, Vân Nam (Trung Quốc), đặc biệt phổ biến ở dân tộc Bo. 

Ngày nay, quan tài treo trên vách đá thường được tìm thấy nhiều ở các tỉnh Tứ Xuyên, Quảng Tây, Hồ Nam, Phúc Kiến. Trong số đó, nổi tiếng nhất là những quan tài treo trên vách núi của dân tộc Miêu gần sông Cách Đột (Tứ Xuyên, Trung Quốc).

Người Miêu thường sử dụng 3 loại quan tài treo: loại thứ nhất dựa vào những vách đá kín gió, bên dưới có sông suối chảy quanh. Người dân tận dụng khéo léo các khe hở trên vách đá để cắm các cây cọc gỗ làm giá đỡ cho quan tài. Vì vậy, các quan tài ở đây thậm chí có lịch sử hàng trăm năm. 

Loại huyền quan thứ 2 là quan tài gỗ được đặt trong động do người Miêu tạo ra trên các ngọn núi đá vôi bằng cách đục đá.

Loại thứ 3 là quan tài được đặt trong các hang động tự nhiên.

Người Miêu ở Tứ Xuyên kể rằng, cách đây vài chục năm, trên các vách đá xung quanh nơi họ sinh sống có đến vài trăm chiếc huyền quan. Tuy nhiên, một cơn bão lớn đã cuốn trôi gần hết di tích quý này.

Hiện chỉ còn vài chục chiếc huyền quan vẫn kiên cường trên vách đá, đối đầu với các nhà khoa học về câu chuyện huyền bí của dân tộc xưa.

Huyền táng cũng là một nghi lễ chôn cất truyền thống đã tồn tại hàng nghìn năm ở vùng Sagada (Philippines). Sau khi có người qua đời, gia đình sẽ đặt xác của người đã khuất vào một chiếc quan tài và mang đến hang động để an táng.

Thay vì chôn cất dưới lòng đất như truyền thống, quan tài được treo lên vách đá trong hang động.

Người dân ở địa phương tin rằng, việc treo quan tài trên vách núi giúp người đã khuất gần gũi hơn với Thượng đế và tổ tiên.

Theo thời gian, quan tài cũ bị tổn thương do tác động của thiên nhiên và phải được đặt xuống các vị trí thấp hơn. Quan tài mới thường lớn hơn và màu sắc rực rỡ hơn.

Không chỉ ở Philippines, phong tục treo quan tài trên vách núi cũng được phát hiện ở bộ tộc Toraja ở Indonesia. 

Ở đó, quan tài được treo bằng sợi dây, dưới đất có nhiều mảnh xương và mảnh vỡ từ quan tài cũ bị hỏng.

Ở Việt Nam, một số di tích còn tồn tại đã tiết lộ phong tục huyền táng có vẻ như cũng đã từng hiện hữu ở đất nước chúng ta.

Vào năm 2007, cư dân phát hiện nhiều quan tài cổ nằm cao trên những đỉnh núi hiểm trở tại huyện Quan Sơn, tỉnh Thanh Hóa.

Trên chân núi Pha Dờn là hang Pha Dờn rộng lớn, sâu gần 20m và có nhiều hang nhỏ. Trong hang có hơn 30 bộ quan tài nằm lộn xộn, không còn nguyên vẹn do thời gian và sự can thiệp của con người.

Các quan tài ở đây được làm từ cây gỗ to, được chia thành hai phần và ghép lại. Mỗi cặp ghép tạo thành một bộ quan tài, bên trong được khoét để đặt thi thể người đã khuất.

Người dân nơi đây cho biết trên đỉnh Pha Dờn còn nhiều hang động khác cũng có quan tài cổ, nhưng hầu hết đã bị hư hỏng, rải rác từ cửa hang vào sâu bên trong.

Sự việc đã thu hút sự chú ý và tò mò của dư luận. Các nhà khoa học, nhà nghiên cứu và cơ quan chức năng cho đến nay vẫn chưa thể giải mã được người sở hữu những bộ quan tài này và cách họ đã mang người đã khuất lên đến đây để an táng.

Giải thích hợp lý nhất là: Các dân tộc Miêu (Trung Quốc) xưa tin rằng vách núi hay hang động cao là nơi yên bình và cách biệt, phù hợp để linh hồn ngủ yên.

Từ trên cao, người chết có thể ngắm trời xanh, sông núi một cách thoải mái, cách xa sự ồn ào của thế giới dưới đất. Nơi này thường được gọi là “tiên thất”, “thiên hàm”, “tiên đài”…

Người ta tin rằng, huyền táng ở những nơi hiểm trở sẽ bảo vệ quan tài khỏi phá hoại, tấn công của thú dữ, nước ngấm, thối rữa, đảm bảo sự bảo toàn của thi thể.

Vị trí cao hơn của quan tài biểu thị sự tôn trọng với người đã khuất. Các vị lãnh đạo, trưởng bối thường được đặt ở những quan tài tốt nhất và ở độ cao nhất.

Ngược lại, những người bình thường hoặc tội phạm thường chỉ được chôn ở những vị trí thấp hơn.

Một lý do khác cho huyền táng là do người xưa thiếu đất đai, nên họ treo quan tài lên vách đá thay vì chôn.

Vì đất đai ít, dân làng đưa quan tài lên núi. Xem thêm: Làm thế nào khi chết?

Các ông bà già chỉ ra 4 lợi ích của huyền táng: ngăn kẻ thù phá hủy quan tài, tránh dã thú ăn xác, bảo quản quan tài trong nhiệt độ thấp trên núi và tiết kiệm đất canh tác.

Tuy tập tục này đã biến mất, nhưng tang lễ vẫn giữ nghi lễ cổ xưa của dân tộc Miêu.

Trong tang lễ, có 4 con ngựa bị giết để chôn cùng với người chết, cùng với các dụng cụ chiến đấu như đao, cung tên và mũ bằng tre.

Người Miêu coi trọng chiến đấu vì lịch sử giao tranh gay gắt với các bộ lạc khác.

Người Miêu chiến đấu dựa vào ngựa, tuy nhiên ngựa của họ không nhanh. Bởi vậy, việc bồi táng 4 con ngựa trong tang lễ giúp người đã khuất mạnh mẽ hơn khi đi vào thế giới bên kia.

Vách núi nơi có huyền quan thường cao hàng trăm mét, dưới có sông suối chảy quanh. Vậy làm sao người xưa treo quan tài lên đó?

Sau nhiều năm nghiên cứu, các chuyên gia chỉ có thể phỏng đoán về cách làm của người Miêu:

- Người Miêu khoét đường vào núi, sau khi đặt quan tài lên thì phá hủy con đường, làm cho người ngoài không thể tiếp cận được.

- Ban đầu đặt quan tài vào vách núi, sau đó khoét dần đất xung quanh cho đến khi quan tài đạt độ cao mong muốn.

- Thứ ba, người xưa dùng thang gỗ hoặc “xa lâu” để di chuyển quan tài tới vị trí cần treo.

Gần đây nhất, có một cách giải thích khác cũng hợp lý: Người Miêu xưa có kỹ thuật leo trèo trên các vách núi cao siêu do cuộc sống thường ngày cần phải leo núi để hái thuốc, tìm tổ yến…

Kĩ thuật leo núi được truyền từ đời này sang đời khác. Khi có tang lễ, người có kỹ thuật leo giỏi nhất – được gọi là “người nhện” – sẽ treo quan tài lên vách núi.

“Người nhện” leo lên gắn mảnh gỗ, ván quan tài vào vách núi sau khi đã chuẩn bị các điều kiện cần thiết như đóng sẵn các cọc gỗ làm giá đỡ.

Sau khi mang mảnh quan tài lên, người Miêu ghép chúng lại và đặt xác người chết vào bên trong rồi đóng nắp áo quan.

Tuy nhiên, “người nhện” chỉ leo được vách núi cao khoảng 30 mét. Vậy những quan tài ở độ cao cả trăm mét thì sao?

Ngày nay, các nhà nghiên cứu chỉ có thể giải thích rằng, do sự biến đổi của địa chất làm núi cao hơn, khiến các cỗ quan tài cũng được đặt cao hơn so với ban đầu.

Tóm lại, việc các cỗ quan tài treo trên vách núi cao vẫn là một điều bí ẩn với các nhà khảo cổ trên toàn thế giới.