Buzz
Khoảng 66 triệu năm trước, Chicxulub - một tiểu hành tinh to lớn hơn núi Everest - đã va chạm vào Trái Đất, xoá sạch tới 3/4 sự sống trên hành tinh này, trong đó có cả loài khủng long. Điều này là điều mà chúng ta thường nghe về nguyên nhân gây tuyệt chủng cho khủng long. Tuy nhiên, mức độ tác động cụ thể của vụ va chạm này vẫn là một vấn đề gây tranh cãi.
Một giả thuyết hàng đầu gần đây là lưu huỳnh từ vụ va chạm hoặc tro từ các đám cháy rừng toàn cầu đã gây ra mùa đông đen kéo dài, khiến thế giới chìm trong bóng tối và chỉ có một số ít loài vật may mắn sống sót.
Tuy nhiên, một nghiên cứu mới được công bố trên tạp chí Nature Geoscience vào ngày 30/10 đã củng cố giả thuyết trước đó rằng: Mùa đông bất thường hình thành do bụi bốc lên từ vụ va chạm của tiểu hành tinh. Theo các nhà khoa học, bụi silicate nhỏ từ đá bị nghiền có thể lưu lại trong khí quyển đến 15 năm, làm cho nhiệt độ toàn cầu giảm đến 15 độ C.
Mẫu hóa thạch khủng long T-Rex đang được công ty Christie's đấu giá tại New York (Mỹ), ngày 6/10/2020. Ảnh: AFP/TTXVN
Vào năm 1980, hai cha con nhà khoa học Luis và Walter Alvarez đã đưa ra giả thuyết rằng khủng long tuyệt chủng sau vụ va chạm của tiểu hành tinh, khiến bụi phủ khắp thế giới. Ý kiến này đã gặp nhiều sự nghi ngờ, cho đến khi phát hiện miệng núi lửa Chicxulub khổng lồ trên bán đảo Yucatan ở vịnh Mexico một thập kỷ sau đó. Hiện nay, phần lớn cộng đồng khoa học đồng ý rằng 'thủ phạm' chính gây tuyệt chủng cho khủng long là tiểu hành tinh Chicxulub.
Tuy nhiên, nhà nghiên cứu Ozgur Karatekin từ Đài quan sát Hoàng gia Bỉ cho biết gần đây có nhiều ý kiến cho rằng không phải bụi mà là lưu huỳnh mới là yếu tố chính gây ra mùa đông đen. Các nhà khoa học lập luận rằng bụi từ vụ va chạm có kích thước không phù hợp để lưu lại trong khí quyển đủ lâu để dẫn đến hiện tượng này.
Trong nghiên cứu này, một nhóm các chuyên gia quốc tế đã có thể đo lường được hạt bụi xuất hiện ngay sau vụ va chạm của tiểu hành tinh. Các hạt bụi này được phát hiện tại di chỉ hóa thạch Tanis ở bang Bắc Dakota, Mỹ. Mặc dù cách miệng núi lửa Chicxulub 3.000 km, nhưng di tích này vẫn giữ lại một số dấu vết và mẫu vật đáng chú ý, được cho là có niên đại từ sau vụ va chạm của tiểu hành tinh, trong lớp trầm tích của hồ nước cổ đại. Theo các nhà nghiên cứu, các hạt bụi có kích thước từ 0,8 đến 8 micromet - đủ nhỏ để tồn tại trong khí quyển tới 15 năm.
Khi nhập dữ liệu vào mô hình khí hậu dành cho Trái Đất hiện nay, nhóm nghiên cứu đã xác định rằng bụi có thể đã đóng vai trò quan trọng hơn trong sự kiện tuyệt chủng lớn hơn so với dự kiến trước đây. Trong số tất cả các vật liệu được tiểu hành tinh đẩy vào khí quyển, họ ước tính rằng có 75% là bụi, 24% là lưu huỳnh và 1% là muội than. Theo nhà khoa học Karatekin, các hạt bụi đã ngăn chặn hoàn toàn quá trình quang hợp của thực vật trong ít nhất một năm, dẫn đến sự sụp đổ của sự sống.
