Buzz
1. Tổng quan về tác giả và tác phẩm 'Chiếc thuyền ngoài xa'
1.1. Tổng quan về tác giả
a. Đời sống và sự nghiệp của Nguyễn Minh Châu
Nguyễn Minh Châu (1930 - 1989) sinh ra tại làng Thơi, xã Quỳnh Hải (nay là xã Sơn Hải), huyện Quỳnh Lưu, tỉnh Nghệ An. Vào đầu năm 1950, ông gia nhập quân đội và theo học tại Trường Sĩ quan Lục quân Trần Quốc Tuấn. Từ năm 1952 đến 1958, ông tham gia chiến đấu tại Sư đoàn 320. Năm 1962, ông chuyển sang công tác tại Phòng Văn nghệ quân đội và sau này làm việc cho tạp chí Văn nghệ Quân đội. Năm 2000, ông được Nhà nước trao tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật.
b. Đóng góp của Nguyễn Minh Châu trong lĩnh vực văn học
Các tác phẩm tiểu thuyết và truyện ngắn của Nguyễn Minh Châu trước năm 1975 phản ánh giai đoạn kháng chiến chống Mỹ trong văn học Việt Nam. Ông được coi là một biểu tượng quan trọng của thời kỳ này và là một trong những người tiên phong trong việc mở đường cho sự đổi mới văn học sau năm 1975. Nguyễn Minh Châu được công nhận là một trong những tác giả tiên phong của văn học Việt Nam trong thời kỳ đổi mới.
Ông luôn thể hiện sự đổi mới mạnh mẽ trong quan điểm nghệ thuật và trong sáng tác. Quan điểm của ông về mối liên hệ giữa văn học và cuộc sống được đặt trên nền tảng nhân bản, tập trung vào con người. Tác phẩm nổi tiếng 'Chiếc thuyền ngoài xa' của ông, sáng tác vào tháng 8/1983, lần đầu tiên được xuất bản trong tập 'Bến quê', và sau đó được dùng làm tên cho cả tập truyện ngắn xuất bản năm 1987.
1.2. Tổng quan về tác phẩm
a. Nguyên nhân sáng tác
'Chiếc thuyền ngoài xa' được viết vào năm 1983, sau sáu năm kháng chiến chống Mỹ, khi đất nước đang dần ổn định trở lại. Giai đoạn này chứng kiến sự hồi phục và nổi lên các vấn đề về cuộc sống, văn hóa, và nhân sinh mà trước đây bị che khuất bởi chiến tranh. Tác phẩm phản ánh xu hướng nghệ thuật của thời kỳ đổi mới, chú trọng vào việc phân tích tâm lý cá nhân và con người trong cuộc sống thường nhật.
b. Cấu trúc tác phẩm
Tác phẩm được chia thành ba phần:
Phần 1 (Từ đầu đến 'chiếc thuyền lưới vó đã biến mất'): Tập trung vào hai phát hiện của nghệ sĩ Phùng.
Phần 2 (Từ 'chống chọi với sóng gió giữa phá' trở đi): Kể về cuộc sống của một người phụ nữ làm nghề đánh bắt cá.
Phần 3 (Phần còn lại): Mô tả một bức ảnh được chọn từ một bộ lịch cũ.
c. Giá trị nội dung
'Chiếc thuyền ngoài xa' qua câu chuyện về một bức ảnh nghệ thuật và sự thật ẩn sau nó, mang đến bài học quý giá về cách nhìn nhận cuộc sống và con người. Tác phẩm mở ra cái nhìn đa chiều và sâu sắc, giúp khám phá bản chất thực sự đằng sau vẻ đẹp bề ngoài.
d. Giá trị nghệ thuật
Cốt truyện của 'Chiếc thuyền ngoài xa' được xây dựng qua những tình huống phong phú và đầy ý nghĩa, mở ra cái nhìn sâu sắc về cuộc sống. Với việc sử dụng ngôn ngữ và ngôi kể tinh tế, tác phẩm tạo nên một cách kể chuyện hấp dẫn. Nhân vật trong câu chuyện được khắc họa độc đáo, mỗi người đều có những nét tính cách riêng biệt. Hơn thế nữa, tác phẩm còn chứa đựng nhiều hình ảnh và biểu tượng phong phú, làm nổi bật giá trị nghệ thuật của nó.
2. Bối cảnh sáng tác của 'Chiếc thuyền ngoài xa'
'Chiếc thuyền ngoài xa' của Nguyễn Minh Châu được viết vào tháng 8/1983 và lần đầu tiên xuất hiện trong tập truyện 'Bến quê'. Sau đó, tác phẩm này được chọn làm tên cho toàn bộ tập truyện ngắn và được phát hành vào năm 1987. Năm 1983 là một thời điểm đặc biệt khi chiến tranh chống Mỹ đã kết thúc và đất nước bắt đầu trở lại với cuộc sống bình thường. Giai đoạn này chứng kiến sự đổi mới mạnh mẽ ở Việt Nam, mang đến nhiều điều mới mẻ và thú vị, đặc biệt đối với các nghệ sĩ như Nguyễn Minh Châu.
'Chiếc thuyền ngoài xa' là một trong những tác phẩm tiêu biểu của Nguyễn Minh Châu trong giai đoạn sáng tác thứ hai của ông. Tác phẩm phản ánh sự chuyển mình quan trọng trong phong cách sáng tác của tác giả, từ việc tập trung vào chiến tranh đến việc khám phá cảm hứng từ cuộc sống và con người. Nguyễn Minh Châu đã hướng ngòi bút của mình vào việc tìm kiếm hạnh phúc và bình yên trong con người. 'Chiếc thuyền ngoài xa' không chỉ mang giá trị nhân đạo sâu sắc mà còn truyền tải những thông điệp nghệ thuật quan trọng.
3. Ý nghĩa của nhan đề 'Chiếc thuyền ngoài xa'
Nhan đề 'Chiếc thuyền ngoài xa' mang ý nghĩa biểu tượng sâu sắc, mở ra cơ hội để khám phá tình huống và chủ đề chính của tác phẩm. Ba yếu tố quan trọng trong nhan đề là: 'Chiếc thuyền' đại diện cho đối tượng quan sát, 'ngoài xa' chỉ khoảng cách quan sát, và nghệ sĩ nhiếp ảnh Phùng là người thực hiện quan sát. Một điểm quan trọng là dù cùng đối tượng và người quan sát, nhưng từ các khoảng cách khác nhau sẽ dẫn đến nhận thức và hiểu biết khác nhau.
Ban đầu, 'Chiếc thuyền ngoài xa' hiện lên như một hình ảnh tuyệt đẹp, với con thuyền thu lưới giữa biển sớm mờ sương, như một 'bức tranh mực tàu của danh họa cổ xưa'. Vẻ đẹp này khiến nghệ sĩ nhiếp ảnh Phùng cảm thấy xúc động và bối rối, cảm nhận được 'chân lý của cái toàn thiện' và 'khoảnh khắc tinh khiết của tâm hồn'. Tuy nhiên, khi con thuyền lại gần, vẻ đẹp bề ngoài dần lộ ra sự đau khổ, bất hạnh, và bạo lực gia đình của những ngư dân bị áp bức bởi đói nghèo và khốn khó.
Qua việc giải quyết mâu thuẫn giữa vẻ đẹp ngoại cảnh và thực tế nghiệt ngã của cuộc sống, tác giả truyền tải bài học quan trọng về cách nhìn nhận cuộc sống và con người. Ông nhấn mạnh rằng cần có cái nhìn đa chiều và tránh sự đơn giản để khám phá bản chất thực sự của sự vật và hiện tượng, từ đó hiểu sâu hơn về cuộc sống con người.
Nhan đề 'Chiếc thuyền ngoài xa' gợi ý một cách đơn giản về mối quan hệ giữa nghệ thuật và cuộc sống. Nghệ thuật thực sự cần sự kết nối sâu sắc với đời sống hàng ngày, và người nghệ sĩ phải trung thực trong việc khám phá thực tại, dù đó có thể là khía cạnh khắc nghiệt của cuộc sống con người. Nguyễn Minh Châu đã thể hiện trách nhiệm của nghệ sĩ trong việc nhìn nhận cuộc sống và truyền tải 'giá trị nhân đạo' qua tác phẩm của mình.
4. Tóm tắt nội dung 'Chiếc thuyền ngoài xa'
Nghệ sĩ nhiếp ảnh Phùng nhận được nhiệm vụ đến vùng biển miền Trung, nơi anh từng trải qua những trận chiến ác liệt, để chụp một bộ ảnh nghệ thuật về biển và thuyền cho bộ lịch năm sau. Sau nhiều ngày tìm kiếm và thay đổi quyết định, anh cuối cùng đã phát hiện ra một cảnh tượng tuyệt đẹp: một chiếc thuyền chài đang từ xa tiến vào bờ, ẩn sau màn sương mờ ảo của buổi sáng. Cảnh tượng này đẹp đến mức như một bức tranh mực tàu. Phùng vội vàng cầm máy ảnh để chụp, nhưng đột nhiên anh phát hiện ra một cảnh tượng kinh hoàng: một người đàn ông đang dã man đánh đập vợ mình trước mặt những đứa con. Trong số đó, thằng Phác, con trai lớn, bất ngờ lao vào đánh trả cha mình để bảo vệ mẹ. Phùng bị sốc và không thể đứng yên chứng kiến cảnh tượng này mà không can thiệp. Anh tiến lại và cố gắng ngăn chặn người đàn ông, nhưng kết quả là anh bị đánh và bị thương.
Sau đó, người vợ bị người hàng xóm tên Đẩu mời đến tòa án huyện. Tại đây, Phùng và Đẩu cố gắng thuyết phục người phụ nữ nên ly dị người chồng vũ phu để ngăn chặn cảnh tượng đau lòng này tái diễn. Nhưng khi người phụ nữ đưa ra lý lẽ bảo vệ quan điểm của mình, Phùng và Đẩu chỉ có thể im lặng và cúi đầu. Người phụ nữ sau đó trở lại cuộc sống hàng ngày, tiếp tục đối mặt với những khó khăn và sự đau khổ từ những trận đòn roi.
Nghệ sĩ Phùng trở về thành phố với những bức ảnh trong tay và những ký ức khó quên về những sự kiện kinh hoàng trên biển. Bức ảnh được chọn cho bộ lịch năm đó không chỉ nổi bật vẻ đẹp hùng vĩ của biển cả mà còn phản ánh cuộc sống khó khăn của con người, tạo ấn tượng mạnh mẽ không chỉ với Phùng mà còn với nhiều độc giả khác.
Trên đây là toàn bộ nội dung bài viết của Mytour về hoàn cảnh ra đời và ý nghĩa của nhan đề Chiếc thuyền ngoài xa. Cảm ơn quý độc giả đã quan tâm và theo dõi!
