Khám phá căn bệnh trĩ

1. Tìm hiểu về bệnh trĩ

1.1. Bệnh trĩ là gì?

Bệnh trĩ không chỉ là một tình trạng về tĩnh mạch mà còn là một vấn đề về sự thay đổi cấu trúc bình thường ở ống hậu môn. Nguyên nhân của bệnh trĩ thường xuất phát từ áp lực tăng lên ở các tĩnh mạch ở hậu môn hoặc trực tràng, gây ra sự chèn ép nội tại và có thể dẫn đến chảy máu và viêm nội tạng.

Búi trĩ có thể nằm ở trên hoặc dưới ranh giới của đường lược hậu môn, chia thành 2 loại chính là trĩ nội và trĩ ngoại tùy vào vị trí xuất hiện.

Một số nguyên nhân gây ra bệnh trĩ bao gồm rặn quá mức khi đi vệ sinh do táo bón hoặc tiêu chảy, ngồi lâu, tăng cân, nâng vật nặng, hoặc làm việc quá sức.

Có nhiều nguyên nhân khác nhau gây ra căn bệnh này.

1.2. Trĩ nội là gì?

Trĩ nội là loại bệnh khi búi trĩ xuất hiện phía trên đường lược. Búi trĩ này nằm trong ống hậu môn (nơi không có dây thần kinh cảm giác) và có 4 mức độ như sau:

• Trĩ nội mức độ 1: Tĩnh mạch trĩ bị giãn nhẹ, lồi lên thành trực tràng nhưng chưa bị sa ra bên ngoài hậu môn.

• Trĩ nội mức độ 2: Tĩnh mạch trĩ giãn nhiều hơn tạo thành búi trĩ lớn, có thể tự co lại sau khi sa ra ngoài hậu môn.

• Trĩ nội mức độ 3: Búi trĩ lớn hơn và không thể tự co lại mà cần sự giúp đỡ của tay để co vào.

• Trĩ nội mức độ 4: Búi trĩ to ra bên ngoài và không thể tự co lại, có thể gây nghẹt và hoại tử.

1.3. Trĩ ngoại là gì?

Trĩ ngoại là tình trạng búi trĩ xuất hiện ở khoang cạnh hậu môn dưới da, chân của búi trĩ nằm dưới đường lực.

Trĩ ngoại là búi trĩ phồng to, màu sẫm, cứng do tĩnh mạch bị căng giãn và gấp khúc, thường lòi ra ngoài hậu môn. Nó gây cảm giác khó chịu khi di chuyển, xuất tiết và ẩm ướt. Viêm nhiễm thường xuyên xảy ra do ẩm ướt, đặc biệt là ở vị trí cửa hậu môn gây phù nề và đau khi đi vệ sinh.

Một điều quan trọng mà bệnh nhân trĩ ngoại cần chú ý là cảm giác đau khi đi tiêu kèm theo máu. Sự kéo giãn của tĩnh mạch ở hậu môn tạo ra búi trĩ bên ngoài khiến bệnh nhân cảm thấy khó chịu và đau khi di chuyển hoặc đi tiêu. Việc giữ trĩ ngoại trong thời gian dài có thể dẫn đến viêm nhiễm, đặc biệt là nguy cơ nhiễm trùng máu.

Trĩ nội và trĩ ngoại có các triệu chứng riêng biệt.

2. Những yếu tố tăng nguy cơ mắc bệnh trĩ

• Táo bón hoặc tiêu chảy có thể làm tăng khả năng mắc bệnh trĩ. Khi người bệnh thực hiện sức ép đi tiêu, nó có thể tạo áp lực lên tĩnh mạch, gây ra sự giãn nở và ứ máu.

• Chế độ dinh dưỡng thiếu chất xơ có thể tăng nguy cơ mắc bệnh.

• Thừa cân và béo phì có thể làm tăng khả năng mắc bệnh trĩ.

• Áp lực lên ổ bụng tăng lên, thường xuất hiện ở những người tham gia công việc nặng nhọc như nâng vật nặng, các vận động viên tập thể dục,... Những người thường xuyên đứng lâu hoặc ngồi nhiều,... tạo ra áp lực cao trên ổ bụng, gây cản trở quá trình trở về tim của máu và làm tĩnh mạch hậu môn giãn ra.

• U vùng tiểu khung bao gồm u đại trực tràng, khối u ở tử cung và thai nhi nhiều tháng có thể gây cản trở cho sự trở về của máu.

3. Biểu hiện của bệnh trĩ

Bệnh nhân thường xuất hiện các triệu chứng đặc trưng như chảy máu và sưng búi trĩ. Cụ thể như sau:

3.1. Chảy máu

• Búi trĩ hình thành, sưng và bị xung huyết, khi phân đi qua có thể làm chảy máu. Tình trạng này thường không được phát hiện một cách rõ ràng trừ khi lau chùi bằng giấy vệ sinh.

• Máu chảy ra dưới dạng nhỏ giọt hoặc tia.

• Trong trường hợp nghiêm trọng, khi bệnh nhân di chuyển, ngồi hoặc vận động mạnh cũng có thể gây ra chảy máu.

• Một số bệnh nhân có thể thấy máu chảy ra và còn đọng lại trong ruột non, làm cho máu trở thành vón cục sau khi đi tiêu.

Khi đi đại tiện, người mắc bệnh có thể cảm thấy có máu chảy từ hậu môn.

3.2. Sưng búi trĩ

• Hiện tượng này thường xuất hiện sau khi máu chảy trong quá trình đi đại tiện. Theo thời gian, búi trĩ sẽ phát triển và lòi ra bên ngoài.

• Ban đầu khi búi trĩ lòi ra ngoài, chúng có thể tự co lại nhưng sau khi lòi ra nhiều hơn, chúng không thể tự co lại mà phải sử dụng tay để đẩy vào. Trường hợp nghiêm trọng hơn là búi trĩ lòi ra ngoài nhưng không thể đẩy vào bằng tay, gây ra tình trạng sưng vù trĩ.

• Nếu không vệ sinh sạch sẽ, có thể gây nhiễm trùng và gây tổn thương cho búi trĩ, khiến người bệnh đau đớn.

Ngoài hai dấu hiệu đặc trưng trên, còn nhiều triệu chứng khác đi kèm như khó khăn khi đi tiêu, đau rát, ngứa ngáy ở hậu môn.

3.3. Đau rát ở hậu môn

Khi đi đại tiện và có máu, hậu môn sẽ cảm thấy đau rát vì hệ thống thần kinh ở đó rất nhạy cảm và sẽ phản ứng với cảm giác đau. Ngoài ra, khi phân cứng va chạm vào búi trĩ đã bị xung huyết, người bệnh cũng có thể cảm thấy nóng rát ở vùng hậu môn.

3.4. Tiết dịch

Khi đi đại tiện, hậu môn thường tiết ra dịch để giúp việc đi vệ sinh trở nên dễ dàng hơn. Khi búi trĩ bị sa ra, dịch từ hậu môn cũng sẽ chảy ra kèm theo phân, tạo ra tình trạng ẩm ướt khó chịu ở vùng hậu môn.

3.5. Cảm giác ngứa ngáy

Cảm giác ngứa ngáy và khó chịu thường xuất phát từ việc dịch tiết từ hậu môn và búi trĩ bên ngoài hậu môn làm cho người bệnh cảm thấy khó chịu và ngứa ngáy.

Chữa trị sớm là điều hết sức cần thiết

4. Phòng tránh bệnh trĩ

Cách tốt nhất để ngăn ngừa bệnh trĩ là duy trì sự mềm mại của phân giúp chúng di chuyển dễ dàng qua hậu môn. Một số phương pháp giúp ngăn ngừa bệnh trĩ và giảm các triệu chứng như sau:

• Bổ sung thực phẩm giàu chất xơ: trái cây, rau củ, ngũ cốc,… Những thực phẩm này có khả năng làm mềm phân và tăng khối lượng của chúng. Ngoài ra, bổ sung chất xơ vào khẩu phần ăn hàng ngày giúp hạn chế hiện tượng táo bón.

• Uống đủ nước mỗi ngày. Uống ít nhất 2 lít nước mỗi ngày giúp phân trở nên mềm mại hơn.

• Tránh việc rặn mạnh khi đi tiêu. Việc rặn quá mức sẽ tạo áp lực lớn lên tĩnh mạch hậu môn dưới, làm tăng kích thước búi trĩ và làm nghiêm trọng hơn tình trạng táo bón.

• Không nên giữ lại cảm giác đi tiêu và nên đi ngay khi cần. Nếu bỏ lỡ cơ hội này, niêm mạc đường ruột sẽ hấp thụ nước trong phân, gây ra phân khô cứng, khiến việc đi tiêu trở nên khó khăn.

• Tập thể dục và vận động hàng ngày giúp ngăn ngừa táo bón và giảm áp lực cho tĩnh mạch, đặc biệt khi phải đứng hoặc ngồi lâu. Thêm vào đó, tập thể dục cũng giúp giảm cân và hạn chế béo phì – một trong những nguy cơ của bệnh trĩ.

Luyện tập thể dục giúp giảm nguy cơ mắc bệnh

Bệnh trĩ không đe dọa tính mạng nhưng nếu không được điều trị kịp thời sẽ gây ra rắc rối trong sinh hoạt hàng ngày. Quan trọng hơn, mọi người cần chủ động phòng ngừa căn bệnh này một cách hiệu quả.