Với nhiều người, nơi này được so sánh như phiên bản Sa Pa hay Tam Đảo của vùng đất Thanh Hóa. Một thế giới mà tiếng gà gáy vang lên từ cả Hòa Bình đến Thanh Hóa.
Chinh phục Vùng Cao Sơn - Hành trình Du lịch Thanh Hóa

Khi bắt đầu từ trung tâm huyện Bá Thước, Thanh Hóa, hành trình lên chân núi là thách thức với xe tay ga, ôtô phân khối nhỏ vì độ dốc lớn, đường xấu và cua gấp khúc.
Son, Bá, Mười - Vùng đất Cao Sơn hấp dẫn giữa thiên nhiên hoang sơ của Pù Luông.
Chinh phục đỉnh Son, Bá, Mười
Khám Phá Hành Trình Đến Cao Sơn - Mùa Thu Rực Rỡ
Từ Hà Nội, chúng tôi bắt đầu hành trình mùa thu về Thanh Hóa. Hơn 160km từ trung tâm thành phố, qua Xuân Mai, đường Hồ Chí Minh, và tỉnh lộ 217, chúng tôi nghỉ đêm tại thị trấn Cành Nàng – Bá Thước để sẵn sàng cho chuyến đi.
Lên Cao Sơn từ Cành Nàng là hành trình gần 40km. Trước khi bắt đầu, chúng tôi nhận được lời khuyên của bác chủ nhà trọ: ghé Phố Đoàn để bảo dưỡng xe trước khi chinh phục Cao Sơn - đường 10km dốc và khó đi, đặc biệt với xe tay ga và ôtô nhỏ.
Chinh phục Cao Sơn đòi hỏi phải vượt qua quãng đường 10km đầy thách thức với độ dốc lớn, làm cho cả xe tay ga và ôtô phân khối nhỏ phải đối mặt với những khó khăn không nhỏ.
May mắn cho chúng tôi, mặc dù có mưa lớn ở Bá Thước hôm trước, nhưng đoạn đường tới Cao Sơn đã được làm nhựa gần hết. Khi đến xã Lũng Cao, cảm giác hồi hộp bắt đầu khi chúng tôi bước vào cung đường thử thách thực sự.
Đỉnh núi Pa Hé hiện lên vươn cao hơn 1.200m so với mực nước biển, đón chờ các tay lái thích thú với những cung đường mạo hiểm.
Chỉ 10km nhưng hành trình lên Cao Sơn là thách thức đối với người lái và xe. Một thành viên trong đoàn đã thừa nhận rằng việc đi Cao Sơn khó khăn hơn cả việc vượt qua Mã Pí Lèng, Khau Phạ… nhiều.
Và sau gần hai giờ đồng hồ chiến đấu với con đường dốc đứng, chúng tôi cuối cùng cũng đặt chân tới bản Son, điểm đầu tiên trong vùng Cao Sơn.

Khám Phá Vẻ Đẹp Hùng Vĩ
Khi chúng tôi vượt qua đỉnh núi, người ngồi phía sau xe đã không kìm nổi ấn tượng: “Wow! Đẹp quá, hùng vĩ quá!”. Dừng xe ở sườn núi, nơi vẫn chưa có lan can bảo vệ, chúng tôi bắt đầu hướng tầm mắt về phía xa xôi. Cảnh sắc hiện ra trong ánh nắng sớm của mùa thu thật tuyệt vời.
Những đám mây trắng bồng bềnh bay dưới thung lũng Phố Đoàn, Cổ Lũng thuộc khu bảo tồn thiên nhiên Pù Luông hút mắt. Vẻ đẹp bên đường trở nên hùng vĩ như một bức tranh phong cảnh to lớn. Dưới chân núi là bản làng nhỏ, giản dị và thanh bình.
Lúc gần 10g sáng, trong đợt nắng nóng đầu thu, nhiệt độ dưới xuôi vẫn giữ ở mức 37-38°C, nhưng khi đến bản Son, không khí bỗng trở nên mát mẻ. Bầu trời trong xanh, nắng vàng rực rỡ khiến mọi người quên hết mệt mỏi, tất cả đều tràn đầy hứng khởi.
Chúng tôi như bị thổi bay trước diện mạo hùng vĩ: vùng không gian bao la, mênh mông, mảnh đất thơ mộng với sắc xanh cây cỏ hòa quyện cùng những mái nhà sàn của người Thái, sơn thủy hài hòa như một tác phẩm nghệ thuật.
Các du khách phiêu linh đầu tiên đặt chân tới Cao Sơn đánh giá nơi này như phiên bản của Tam Đảo, Sa Pa hay Đà Lạt tại xứ Thanh. Nhiệt độ ở Cao Sơn mùa hạ chỉ khoảng 20°C, trong khi mùa đông khắc nghiệt, có khi lạnh đến -1, -2°C.
Thế nhưng, sau khi đặt chân đến bản Son, chúng tôi phát hiện rằng vẻ đẹp ẩn sau đó còn tuyệt vời hơn những mô tả trước đó. Vùng đất này giữ nguyên vẻ đẹp hoang sơ, tinh khôi, không bị ảnh hưởng bởi sự thương mại hóa hay sự ồn ào của các tour du lịch đông đúc.
Con đường qua các bản vùng Cao Sơn thẳng tắp, độ dốc nhẹ nhàng. Chiếc xe của chúng tôi bình dị lướt qua những cánh đồng ngô, mướp đắng xanh tươi, bên trong là làn gió nhẹ nhàng làm mát cơ thể, tạo nên cảm giác thoải mái, hạnh phúc.
Những căn nhà sàn với vách gỗ, mái lợp bằng tấm fibro xi măng bám chặt trên đất cát đã lạc lõng giữa cánh đồng lúa xen kẽ với những cây ngô, giàn mướp đắng quen thuộc.
Vùng Cao Sơn bắt đầu bằng bản Son, tiếp đến là bản Mười và bản Bá, cuối cùng tiếp giáp với vùng đất Lũng Vân, Tân Lạc, Hòa Bình. Đỉnh núi cao nhất tại Cao Sơn cũng là trái tim của khu bảo tồn thiên nhiên Pù Luông, vươn lên hơn 1.500m so với mực nước biển.
Nghèo khó về vật chất, nhưng giàu có về tình thương
Dạo chơi quanh thôn, chúng tôi dừng bước trước một căn nhà tranh đậm chất dân dụ của ông bà Ngân Văn May – Vi Thị Len. Ngôi nhà nằm sát dọc theo con đường của thôn Son, đơn sơ với vách bằng tre, nứa và mái lợp bằng tấm fibro xi măng. Ông bà mở cửa đón chúng tôi với sự hồn nhiên, chào mời vào nhà với lời “lâu lắm rồi mới thấy có khách từ thành phố đến thăm”.
Trò chuyện với ông May – bà Len, chúng tôi được nghe nhiều câu chuyện thú vị về vùng đất và con người ở đây. Người Thái ở các bản Son, Bá, Mười chủ yếu làm nông, canh tác lúa nếp và nhiều gia đình ở đây sống chủ yếu nhờ vào lúa nếp. Ngoài ra, mướp đắng cũng là một mặt hàng quan trọng, được trồng nhiều để ăn và bán cho vùng dưới.
“Ở vùng Cao Sơn của chúng tôi, chỉ có khoảng 30% số hộ gia đình có điện. Hệ thống thủy điện nhỏ được lắp đặt ở các suối để cung cấp điện cho bản. Tuy nhiên, điện rất yếu, không đủ cung cấp cho nhu cầu sử dụng hàng ngày và nguồn nước cũng khan hiếm. Điều này khiến cho cư dân Cao Sơn từng phải xin cắt đứt đường truyền điện để kết nối với Lũng Vân, Tân Lạc, Hòa Bình vì ở đó đã có điện lâu năm và đường đi thuận lợi hơn nhiều” – ông May chia sẻ.
Vì đường đi vô cùng khó khăn và tình trạng thiếu hụt về điện nước, ngôi trường ở Cao Sơn (thôn Mười) chỉ có giáo viên nam. Mọi người từ già đến trẻ đều nói đùa rằng nếu có cô giáo từ phía Thanh Hóa lên dạy ở đây, cô chỉ có nước ế chồng và cũng khó khăn trong việc về thăm nhà.
Mặc dù gặp phải nhiều khó khăn, tinh thần đoàn kết và tình cảm yêu thương giữa cộng đồng ở đây vẫn rất mạnh mẽ. Anh Ngân Văn Đức, trưởng thôn Son, chia sẻ về địa giới hành chính Cao Sơn có ba thôn nhưng mọi người coi nhau như một gia đình. Mặc dù cảnh đẹp ở đây hoang sơ, hùng vĩ, nhưng Cao Sơn vẫn chưa thu hút nhiều du khách ghé thăm.
Mỗi khi có người mới xuất hiện, làng tôi như một gia đình lớn, từ cụ già đến những đứa trẻ đều hồn nhiên hòa mình trong sự chào đón nồng hậu. Chúng tôi thích thú với đám trẻ, họ vui vẻ khi chúng tôi chụp ảnh, rồi cười toe toét khi xem lại. Người lớn mời mọc khách vào nhà, chia sẻ chén nước và những câu chuyện đời thường.
Dù chưa quen biết, nhưng chị Vi Thị Mai, người chúng tôi gặp trên đường, đã mời chúng tôi ghé thăm nhà với sự nhiệt tình không ngờ. Sau cuộc trò chuyện, chị Mai hướng dẫn chúng tôi bẻ ngô, và chúng tôi không ngần ngại thực hiện nhiệm vụ này.
“Ngô trong vườn nhà chị mới bẻ, vừa tới độ, chẳng già chẳng non. Những bắp ngô này khi luộc chín sẽ ngon tuyệt, hãy mang về thưởng thức!” - Chị Mai nói với sự hứng thú.
Bữa trưa đặc biệt tại nhà một dân làng, cơm nếp, thịt gà núi tươi ngon, kèm theo canh mướp đắng, măng ngâm ớt, và chén rượu đậm đà. Tất cả thưởng thức trên căn nhà sàn, không cần quạt mà vẫn thoải mái trong làn gió dịu dàng - trải nghiệm tuyệt vời không thể nào quên.

Trên đường đi, chúng tôi gặp anh Ngân Mạnh Hùng, trưởng thôn Mười, đang trên đường xuống Phố Đoàn để tham gia cuộc họp quan trọng. Anh Hùng chia sẻ với chúng tôi về quãng đường dài và khó khăn trước đây khi họp ở Phố Đoàn.
Anh Hùng kể, trước khi có đường, họp ở Phố Đoàn là một thách thức. Họ phải mất gần một ngày để điều bộ 40km. Những ngày trời mưa, họ phải nghỉ họp, còn những ngày trời nắng, họ vẫn cố gắng vượt qua khó khăn để tham gia cuộc họp quan trọng.
Theo chia sẻ của anh Hùng, vùng Cao Sơn, bao gồm ba bản, hiện đang có khoảng 200 hộ dân với hơn 1.000 cư dân. Điều đặc biệt là 87% trong số họ là người Thái, còn lại là những cư dân Mường và một số ít người Kinh đến từ các khu vực lân cận.
Theo nhận định của Tuoitre.vn
***
Tham khảo thông tin tại Cẩm nang du lịch Mytour.com
Mytour.comNgày 1 tháng Chín năm 2015