Buzz
Khám phá đoạn trích Đất nước - Nguyễn Khoa Điềm
Mẫu văn Tìm hiểu chi tiết Đất nước - Nguyễn Khoa Điềm
Nhận định về Bài làm
Tác giả Nguyễn Khoa Điềm, sinh năm 1943, là nhà thơ quê Huế, tốt nghiệp Đại học Văn Sư phạm Hà Nội. Anh từng trải qua những năm chiến đấu tại Trị Thiên trong thời kỳ kháng chiến. Đồng thời, ông đã đảm nhiệm vị trí Bộ trưởng Bộ Văn hoá - Thông tin.
Những tác phẩm thơ nổi tiếng của Nguyễn Khoa Điềm bao gồm 'Đất ngoại ô', 'Mặt đường khát vọng',...
- Thơ của Nguyễn Khoa Điềm mang đậm nét bình dị, hồn nhiên, kết hợp với sự suy tư sâu sắc và cảm xúc dồn nén. Nó thể hiện tâm hồn của người thanh niên trí thức tích cực tham gia vào cuộc chiến giải phóng dân tộc và thống nhất đất nước.
Chủ đề chính:
Bài thơ của Nguyễn Khoa Điềm đề cập đến nguồn gốc lịch sử và bản sắc đất nước, đồng thời kết nối không gian địa lý rộng lớn. Hình ảnh Núi Sông không chỉ là biểu tượng của tâm hồn và lòng dũng cảm của nhân dân, mà còn là những người làm nên Đất nước. Sứ mệnh của Đất nước là tồn tại và hứa hẹn một tương lai tươi đẹp và hân hoan.
Những đoạn thơ tuyệt vời, những ý tưởng trí tuệ
1. Đất nước - Nguồn cảm hứng vĩ đại của dân tộc
Đất nước tồn tại từ xa xưa, từ những 'thời kỳ ngàn xưa mà mẹ thường kể'. Đất nước là biểu tượng của văn hóa truyền thống, kể lại trong những câu chuyện cổ tích như 'Đất nước khởi đầu với miếng trầu, bây giờ bà ăn - Đất nước trở nên to lớn khi nhân dân biết cách trồng tre để đánh bại kẻ thù - Tóc của mẹ được bấm sau đầu - Cha mẹ thể hiện tình thương bằng gừng cay, muối mặn'.
- Đất nước gắn bó với những điều bình dị quen thuộc xung quanh chúng ta:
'Cột và kèo trở thành tượng trưng
Hạt gạo mỗi nàng hai sương xay, giã giận, lọc'
Đất nước là 'địa điểm hẹn hò của chúng ta', là 'nơi chiếc khăn của em lạc mất trong những ký ức im lặng', là 'nơi anh bước vào trường học' và cũng là 'nơi em tận hưởng bản thân'...
- Đất nước liên kết với những giai điệu dân ca như 'chim phượng hoàng vút cao trên núi bạc..., cá ngư ông bơi lạc giữa biển cả', kết nối với truyền thuyết linh thiêng 'Trăm quả trứng':'
'Nơi Chim tìm đến là Đất
Nơi Rồng ẩn náu là Nước
Lạc Long Quân và Âu Cơ: Nguồn gốc huyền bí
Mang lại sự sống cho bộ tộc qua những quả trứng
- Đất nước sống sót qua thời gian vô tận, mở rộng trên 'một không gian bát ngát'. Tình yêu thương vô bờ bến, vì 'Đất nước là kết nối của những người dân', là quê hương của hàng triệu người qua các thế hệ:
'Mỗi năm vụ mù là nơi sinh sống
Hòa mình trong niềm nhớ trong ngày giỗ Tổ'
- Đất nước trải qua thời gian dài 'từ thuở xưa', là Đất nước hiện tại và còn là Đất nước của những ngày mai. Niềm tin cao quý, trang nghiêm và linh thiêng:
'Ngày mai con trưởng thành
Con sẽ mang theo Đất nước đi khắp chân trời
Đến những tháng ngày ảo mộng
Đất nước thuộc về tất cả, trong đó có phần 'của chúng ta hôm nay'. Đất nước ngày càng trở nên mạnh mẽ và toàn vẹn, trở thành 'hình ảnh toàn diện và lớn lao'. Đất nước ra đời và tồn tại bằng sự hy sinh của mỗi cá nhân. Tình yêu quê hương là 'sự liên kết và chia sẻ'. Đây là một trong những đoạn thơ tận cùng tình cảm, xuất sắc nhất trong bài thơ về tình yêu Đất nước:
'Em ơi, Đất nước chính là máu xương của ta
Hãy gắn kết và cùng nhau chia sẻ.
Phải hiện thân cho hình ảnh của quê hương
Góp phần tạo nên vẻ đẹp bền vững của Đất nước
Tóm lại, 42 câu thơ ở phần I nói về nguồn cội của Đất nước và mối liên kết, sẻ chia với Đất nước. Tư tưởng sâu sắc được thể hiện bằng ngôn ngữ rực rỡ của dân gian, một cách diễn đạt tâm tình đầy xúc động. Sự kết hợp giữa trữ tình và lập luận rất độc đáo.
2. Đất nước của Nhân dân - Đất nước của những câu ca dao thần thoại
Đất nước hùng mạnh, với cảnh sắc tráng lệ. Tư duy này, niềm kiêu hãnh đó đã được nhiều nhà thơ qua thế kỷ ca ngợi một cách tuyệt vời, rất cảm động. Nguyễn Khoa Điềm thể hiện ý tưởng và tự hào đó một cách thơ mộng và độc đáo. Biểu tượng của sông núi kết hợp với những phẩm chất tốt đẹp, những đặc điểm cao quý của dân tộc Việt Nam. Đó là lòng trung thành trong tình yêu, là truyền thống anh hùng bất khuất, là tinh thần đoàn kết và lòng nghĩa tình. Là khao khát vươn cao, là tinh thần sẵn sàng học hỏi. Là phẩm chất kiên nhẫn và tình thần tự lập, tự chủ. Mỗi tên núi và sông trở nên thân thuộc trong trái tim chúng ta:
'Những người phụ nữ chung tình nhớ đến chồng, tượng trưng cho Đất nước trong những dãy núi Vọng Phu
Những cặp vợ chồng yêu nhau tạo nên hòn đảo Trống Mái
Dấu vết của Thánh Gióng trải qua bao ao rừng, là di sản để lại
Chín mươi chín con voi hiến thân xây dựng đất đai Tổ Hùng Vương
Những chú rồng nằm im góp phần làm cho dòng sông trở nên mênh mông
Những học trò nghèo đóng góp cho Đất nước bằng cách tạo nên núi Bút Non Nghiên
Những chú cóc, con gà quê hương đồng lòng góp sức xây dựng Hạ Long thành một điểm du lịch tuyệt vời
Những người dân đã góp tên như Ông Đốc, Ông Trang, Bà Đen, Bà Điểm...
Tính phẩm mỹ, tính hình tượng và phong cách riêng biệt được kết hợp trong đoạn thơ này, tạo ra giá trị nhân văn đích thực và làm cho độc giả hứng thú khi trải nghiệm và khám phá.
Tên của núi, sông, ruộng đồng, đồi gò... mang theo 'những ước mơ', thể hiện 'lối sống của tổ tiên' là tâm hồn của dân tộc:
'Và ở khắp mọi nơi trên ruộng đồng và đồi gò
Không mang hình dáng, ước mơ hay lối sống của ông cha
Ôi Đất nước, sau bốn nghìn năm, ở mọi nơi ta đều thấy
Những cuộc sống đã trở thành những dãy núi và con sông của ta
Mồ hôi và máu của Nhân dân, của những anh hùng không tên đã dựng nên và bảo vệ Đất nước:
'Mỗi năm qua, mọi người, từng đàn từng bộ
Bất kể con gái hay con trai, cùng nhau trong độ tuổi của chúng ta
Chăm chỉ làm việc nặng nhọc
Khi đối mặt với kẻ thù, người con trai đứng lên và bảo vệ
Người con gái quay về chăm sóc cùng với đứa con
Khi kẻ thù đến nhà, phụ nữ cũng nắm chặt gậy đánh
Nhiều người đã trở thành những người hùng
Chính bản dân đã 'bảo vệ và truyền' hạt lúa, đã 'lan tỏa lửa', 'truyền giọng điệu', 'đeo gánh tên làng và tên xã'..., 'xây dựng bờ bao cho người kế cận trồng cây và hái trái'. Chính Nhân dân đã tạo nên Đất nước, nơi mà Đất nước thuộc về Nhân dân. Vần thơ chứa đựng những ý tưởng tuyệt vời, một cách diễn đạt ngôn ngữ tươi mới:
'Khi bị xâm lược ngoại quốc, chúng ta sẽ đứng lên chống lại
Trong lòng dân tộc, khi có mối thù nội bên trong, chúng ta sẽ đoàn kết để đánh bại nó
Để quê hương này là của Nhân dân, là của chúng ta
Đất nước thuộc về Nhân dân, là quê hương của những câu chuyện thần thoại và ca dao'
- Đất nước đựng trong mình sức sống mạnh mẽ, ẩn chứa vì Nhân dân đã học được cách yêu thương và ghét bỏ, kiên trì và linh hoạt, biết 'trân trọng công việc cầm vàng', 'trồng tre và chờ đến ngày thành công', biết đáp lại cho quê hương, xóa sổ những oan trái để giữ gìn dòng họ 'không ngại thời gian'.
- Hình ảnh người chèo thuyền, vượt qua thác nước với âm nhạc cao vút là biểu tượng của sức mạnh của Nhân dân vượt qua mọi khó khăn, với niềm tin lạc quan đưa Đất nước tiến lên hướng tương lai rực rỡ:
'Những dòng sông hút nước từ khắp nơi
Khi trở về quê hương, chúng hát lên bản ca
Người hát bên thuyền, đưa thuyền vượt qua thác nước
Trải bày vẻ đẹp trên dòng sông hùng vĩ'
Kết luận:
Lời thơ tận tâm, sử dụng tục ngữ dân gian, ca dao, cổ tích và truyền thuyết một cách tinh tế và cuốn hút. Có những đoạn thơ rất đặc sắc với ý tưởng đẹp, hình ảnh và cảm xúc hài hòa, tạo nên những bức tranh thơ mỹ lệ. Tư tưởng về đất nước của Nhân dân được thể hiện sâu sắc với niềm tự hào và tình yêu thương. Một số chỗ còn thiếu hàm súc, nhưng Nguyễn Khoa Điềm đã tạo nên một bài thơ xuất sắc về đề tài Đất nước, đậm chất ý vị.
Ngoài việc Khám phá đoạn thơ Đất nước - Nguyễn Khoa Điềm, hãy tìm hiểu thêm về những khía cạnh khác như Phê phán hai bài thơ Bên kia sông Đuống và Đất nước hoặc phần Đánh giá đoạn thơ trong trích Đất Nước để củng cố kiến thức.
