Khám Phá Chi Tiết Kiến Trúc Phục Hưng – Đỉnh Cao Nghệ Thuật Châu Âu

Là một trong những thành tựu vĩ đại của kiến trúc phương Tây. Kiến trúc Phục Hưng là kết quả của quá trình phát triển văn minh nhân loại. Ngày nay, phong cách cổ điển này vẫn được ưa chuộng và ứng dụng trong các công trình hiện đại. Hãy cùng tìm hiểu sâu sắc về phong cách kiến trúc này qua bài viết dưới đây.

Khái Niệm Kiến trúc Phục Hưng là gì?

Kiến trúc Phục Hưng là biểu hiện của sự hồi sinh và phát triển tư tưởng từ nền văn minh Hy Lạp và La Mã cổ đại. Đây là minh chứng cho thuyết vật chất có ý thức. Phong cách chủ yếu là kiến trúc Gothic, đồng thời tiếp nối bởi kiến trúc Baroque nổi tiếng.

Đặc điểm nổi bật của kiến trúc thời kỳ Phục Hưng là sự tác động mạnh mẽ của tôn giáo, đặc biệt là đạo Thiên Chúa. Nó tôn vinh các vị thần Hy Lạp cùng với Đức Chúa Trời. Bắt đầu từ thế kỷ 15, nhiều tài năng kiến trúc đã xuất hiện, tạo ra những tác phẩm Phục Hưng nổi tiếng cho đến ngày nay.

Thời kỳ nào kiến trúc Phục Hưng được hình thành?

Thời kỳ Phục Hưng diễn ra từ giữa thế kỷ 14 đến đầu thế kỷ 17 tại châu Âu. Kiến trúc Phục Hưng được cho là bắt đầu tại Florence và sau đó lan rộng nhanh chóng sang các thành phố khác của Italia. Đến thời kỳ thịnh vượng, lối kiến trúc này đã có mặt ở nhiều nước châu Âu như Anh, Pháp, Đức.

Các nhà sử học, qua nghiên cứu, đã chia thời kỳ Phục Hưng ở Ý thành ba giai đoạn: Tiền Phục Hưng (1400 – 1500); Thịnh Phục Hưng (1500 – 1525); và Hậu Phục Hưng (1520 – 1600).

Các đặc điểm nghệ thuật trong kiến trúc Phục Hưng

Mặt tiền

Mặt tiền của các công trình quan trọng như nhà thờ thường được thiết kế với hình tam giác cùng hệ thống trụ, cột và mái vòm, tạo nên vẻ nguy nga. Trong khi đó, mặt tiền của các công trình dân dụng thường chọn kiểu gờ chỉ phào, với cửa ra vào được nhấn mạnh bằng các chi tiết như ban công hoặc lớp trát vữa nhám xung quanh.

Cung

Thiết kế nửa vòng cung thường được áp dụng ở các hành lang, lối đi trong nhà. Nó có thể được tạo ra dựa trên các trụ cột hoặc đầu mũ cột, và cũng có thể là một phần kết nối giữa mũ cột và chân vòng cung.

Vòm

Vòm theo phong cách Phục Hưng được thiết kế cong và không có sườn, đặt trên một mặt vuông. Điều này khác với vòm trong phong cách Gothic thường có hình chữ nhật. Vòm không chỉ làm cho không gian trở nên mềm mại hơn mà còn mang lại vẻ cổ kính, huyền ảo.

Mái vòm

Với hình dáng lớn có thể nhìn thấy từ xa, mái vòm tạo nên không gian nhỏ hơn bên trong. Những mái vòm đã trở thành yếu tố không thể thiếu trong kiến trúc nhà thờ châu Âu thời bấy giờ, thường được sử dụng trong các công trình nổi tiếng như Vương Cung Thánh Đường Thánh Phêrô và Villa Rotonda của Palladio.

Trần nhà

Có hai kiểu trần phổ biến là trần phẳng hoặc trần phân ô. Chúng thường được sơn hoặc trang trí công phu với những bức tranh vẽ các vị thần hoặc các sự kiện trọng đại trong Thiên Chúa giáo. Trần nhà thường rất cao và lộng lẫy, khiến du khách phải trầm trồ trước sự đầu tư vào các công trình theo phong cách Phục Hưng.

Cửa

Các công trình trong phong cách kiến trúc Phục Hưng thường được trang bị nhiều cửa ra vào và cửa sổ. Cửa ra vào thường đi kèm với dầm đỡ vuông. Phần trang trí của cửa rất tỉ mỉ với những nét chạm khắc đồng bộ, tạo nên vẻ đẹp tổng thể. Nếu các lối ra vào không có cửa, chúng sẽ được thiết kế với vòm cong rộng và cao.

Tường

Các bức tường bên ngoài của công trình được xây dựng bằng gạch và được tô trát hoặc ốp đá thẳng tắp một cách tỉ mỉ. Kỹ thuật trát vữa nhám được áp dụng tại các góc của tòa nhà. Tầng hầm và tầng trệt thường được hoàn thiện với lớp tô nhám. Các bức tường nội bộ được thông với nhau và phủ lớp vôi bên ngoài. Thêm vào đó, những bức họa nổi tiếng cũng được sử dụng để vẽ lên tường, làm tăng thêm vẻ trang trọng cho không gian.

Cột và trụ

Trong thời kỳ Phục Hưng, các loại cột La Mã được sử dụng bao gồm: Tuscan, Doric, Ionic, Corinthian và Composite. Chúng không chỉ là thành phần quan trọng trong cấu trúc công trình, có nhiệm vụ hỗ trợ mái vòm hoặc đầu dầm, mà còn đóng vai trò trang trí, nâng cao tính thẩm mỹ cho toàn bộ kiến trúc.

Các công trình nổi tiếng trong thời kỳ Phục Hưng

Lâu đài cổ Rosenborg

Công trình kiệt tác này được xây dựng dưới triều đại của vua Christian IV của Đan Mạch-Na Uy (1588 – 1648). Nhà vua đã cung cấp ý tưởng và hợp tác với hai kiến trúc sư Bertel Lange và Hans van Steenwinckel để tạo nên kiến trúc độc đáo này, biến nó thành một điểm thu hút trung tâm của thủ đô. Mỗi năm, cung điện Rosenborg đón hàng nghìn du khách đến tham quan. 

Thánh đường Santa Maria del Fiore

Nhà thờ chính tòa Santa Maria del Fiore tọa lạc tại trung tâm thành phố Florence, Italia. Đây là nhà thờ công giáo lớn nhất châu Âu, được xây dựng từ năm 1296 đến 1436. Còn được biết đến như một trong bốn nhà thờ lớn nhất thế giới, do hai kiến trúc sư nổi tiếng Arnolfo di Cambio và Filippo Brunelleschi thiết kế. Với đặc trưng của kiến trúc Ý cổ điển, nhà thờ sở hữu một mái vòm khổng lồ cùng tháp chuông cao vút. Mặt tiền được trang trí rực rỡ với những phiến đá màu xanh, màu hồng lấp lánh, thể hiện vẻ nguy nga lộng lẫy.

Quảng trường Piazza del Campidoglio

Được thiết kế bởi kiến trúc sư lừng danh Michelangelo, tổ hợp quảng trường hình học Piazza del Campidoglio và Bảo tàng Capitoline đã trở thành một địa danh nổi tiếng qua nhiều thế kỷ. Bảo tàng lưu giữ những cổ vật quý giá của thành phố cổ Rome, Italia. Để đến được quảng trường, du khách phải đi qua một cầu thang tráng lệ.

Nhà thờ St.Peter (Basilica di San Pietro)

Còn được biết đến với tên gọi Vương cung thánh đường Thánh Phêrô, đây là một trong bốn nhà thờ lớn nhất tại Vatican. Nhà thờ này được cho là mang đậm ảnh hưởng của nhiều huyền thoại Kitô giáo. Khởi đầu là một công trình bằng gỗ cách đây hơn một thiên niên kỷ, nhưng đến thế kỷ 15 thì đã bị bỏ hoang. Năm 1506, khu vực này được san phẳng và các kiến trúc sư thời Phục Hưng đã tiến hành xây dựng lại hoàn toàn. Quá trình phục hồi này kéo dài suốt một thế kỷ.

Các kiến trúc sư, họa sĩ vĩ đại thời kỳ Phục Hưng

Michelangelo (1475-1564), trong thời kỳ Phục Hưng ở Italia, ông vừa là kiến trúc sư, vừa là họa sĩ, nhà điêu khắc, nhà thơ và kỹ sư. Tài năng sáng tạo và kiến thức sâu rộng của Michelangelo khiến ông xứng đáng được vinh danh là “nhân vật tiêu biểu của thời Phục Hưng”. Là một kiến trúc sư, Michelangelo đã tiên phong trong phong cách Mannerist với tác phẩm kiến trúc Thư viện Laurentian. Ở tuổi 74, ông trở thành kiến trúc sư của Nhà thờ Thánh Peter, kế tục Antonio da Sangallo.

Filippo Brunelleschi (1377-1446), được biết đến như kiến trúc sư tiên phong của trường phái Phục Hưng. Ông sớm nhận ra đam mê với kiến trúc và đã quyết định chọn Rome để hiện thực hóa ước mơ của mình. Không lâu sau, nhiều tác phẩm kiến trúc của ông ra đời, tiêu biểu là mái vòm của nhà thờ Florence Cathedral và công trình Ospedale degli Innocenti. Ông đã sử dụng rất nhất quán và hài hòa các hệ thống cột cổ điển như Ionic, Doric, và Corinthian.

Andrea Palladio (1508-1580), trước khi chuyên sâu vào các công trình nhà ở, đã tạo ra hai tác phẩm nổi bật là nhà thờ San Giorgio Maggiore (1565) và nhà thờ Il Redentore (1576). Sau đó, ông trở thành kiến trúc sư nổi tiếng với các biệt thự cổ điển sang trọng dành cho giới quý tộc. Phong cách thiết kế của Palladio nhấn mạnh sự đơn giản nhưng cần sự cân đối trong cấu trúc.

Các giai đoạn trong thời kỳ kiến trúc Phục Hưng

Thời kỳ tiền Phục Hưng khoảng 1400-1500

Còn được gọi là Quattrocento, đây là giai đoạn mà các khái niệm và quy tắc về kiến trúc Phục Hưng bắt đầu hình thành. Kiến trúc sư Filippo Brunelleschi là người tiên phong trong việc phát triển kiến trúc Phục Hưng. Ông nhấn mạnh rằng yếu tố phân biệt kiến trúc Phục Hưng với các lối kiến trúc khác chính là sự rõ ràng trong trật tự. Không gian kiến trúc cần phải được chia theo tỷ lệ logic và hình học. Tác phẩm nhà thờ mái vòm bằng gạch lớn nhất thế giới – Santa Maria del Fiore do Brunelleschi thiết kế vẫn được coi là một kiệt tác cho đến ngày nay.

Thời kỳ thịnh vượng của Phục Hưng khoảng 1500-1525

Trong giai đoạn hoàng kim của mình, kiến trúc Phục Hưng đã lan tỏa ảnh hưởng đến nhiều vùng đất mới. Các kỹ thuật xây dựng thời kỳ này trở nên tinh xảo, tỉ mỉ và hoàn chỉnh hơn bao giờ hết. Các yếu tố từ kiến trúc cổ đại bắt đầu xuất hiện trong các công trình hiện đại. Kiến trúc sư Bramante nổi bật như một biểu tượng của giai đoạn này, và phong cách của ông đã được áp dụng rộng rãi trong các công trình ở Ý vào thế kỷ 16. Điển hình là nhà thờ San Pietro in Montorio, chịu ảnh hưởng từ đền thờ La Mã với những vòm tròn lớn trên trần.

Thời kỳ hậu Phục Hưng khoảng 1520-1600

Phong cách kiến trúc hậu Phục Hưng đã thay thế những yếu tố cổ điển đặc trưng bằng những đường nét phóng khoáng, hiện đại và sáng tạo hơn. Nó nhấn mạnh vào các tiểu tiết như mái vòm, cột cao nhiều tầng và mặt tiền công trình. Kiến trúc sư Michelangelo là người đầu tiên giới thiệu việc thêm các cột nhiều tầng ở mặt tiền, ông nổi tiếng với phong cách phá cách và sáng tạo. Ông đã thực hiện bản vẽ và giám sát xây dựng Vương cung thánh đường Thánh Phêrô tại Vatican, nơi đã trở thành một trong những công trình kiến trúc quan trọng nhất của Giáo hội Công giáo toàn cầu.