Khám phá chùa Ông Mẹt: Đặc trưng văn hóa của người Khmer Nam Bộ

Thông tin cơ bản về chùa Ông Mẹt

Chùa Ông Mẹt nằm trên đường Lê Lợi, ở Phường 1, trung tâm thành phố Trà Vinh.

Hòa thượng Thạch Oai, Phó Chủ tịch thường trực Hội đồng sư sãi yêu nước tỉnh Trà Vinh, trụ trì chùa Ông Mẹt, cho biết: “Chùa được ghi nhận trong các tư liệu lịch sử là ngôi chùa cổ nhất trong khu vực và được thành lập vào năm 642”.

Theo Cẩm nang Du lịch Mytour.vn, trước đây, chùa thường được gọi là Wat Kompong, có nghĩa là 'Chùa Bến' vì gần bến đò và các con rạch. Sau đó, chùa đổi tên thành Bodhisàlaraja, có ý nghĩa là cây bồ đề, biểu tượng cho sự giác ngộ. Từ Bodhi (nghĩa là Bụt hoặc Phật), Sàla (cây sala - loại cây thiêng của người Khmer) và Raja (Vua), Bodhisàlaraja có thể hiểu là 'Tượng Phật được chế tác từ thân gỗ quý nhất của cây sala, tượng trưng cho sự sống trường tồn của người dân khu vực nơi đây.'

Chùa Ông Mẹt thể hiện sâu sắc văn hóa của người Khmer miền Tây Nam Bộ

Nằm ở trung tâm thành phố, thuận lợi cho giao thông đường bộ và đường thủy, chùa Ông Mẹt không chỉ là một ngôi chùa lớn mà còn là trung tâm Phật giáo của người Khmer Trà Vinh. Nơi đây liên kết với các chùa Khmer trong tỉnh và các tỉnh miền Tây Nam bộ, cũng như trở thành địa điểm đặt Văn phòng Trị sự Phật giáo Khmer thuộc hệ phái Mahanikay. Ngoài ra, chùa còn là trung tâm đào tạo tăng ni cho nhiều thế hệ, đóng góp vào sự phát triển của Phật giáo, văn hóa Khmer và lịch sử cách mạng của cộng đồng dân tộc ở Trà Vinh.

Nhờ những giá trị đặc biệt này, chùa Ông Mẹt đã được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đánh giá cao và được xếp hạng là di tích lịch sử – văn hóa cấp quốc gia, đồng thời được công nhận là một loại kiến trúc nghệ thuật độc đáo vào năm 2009.

Chùa Ông Mẹt xuất phát từ đâu?

Theo truyền thuyết, khu vực Phường 3 và Phường 4 ở thành phố Trà Vinh trước đây là vùng đất ẩm thấp, giống như một cái ao lớn, trong khi Phường 1 và Phường 2 có đất cát khô ráo và được người dân đến đây định cư, sinh sống và hình thành xóm làng và khu phố.

Một đêm, sư cả của một ngôi chùa gần đó, trong lúc thiền định, nhìn thấy một vị thánh tăng, nói rằng có một tượng Phật nổi lên giữa cái ao lớn và muốn thỉnh tượng lên, chỉ có thể thực hiện được bằng cách sử dụng bảy sợi chỉ màu mới có thể di chuyển được bức tượng. Đúng như lời nói, sáng hôm sau, khi sư cả đến bên bến nước, ông đã thấy một tượng Phật bằng gỗ Long thọ to lớn. Sau đó, sư cùng cộng đồng Phum Sóc đã tổ chức lễ cầu nguyện và sử dụng bảy sợi chỉ như hướng dẫn của thánh tăng để thỉnh tượng về.

Tuy nhiên, trên đường đi khi họ đến chân cội cây bồ đề gần bến nước, bảy sợi chỉ đồng loạt đứt và hành trình thỉnh tượng Phật phải dừng lại, không thể tiến xa hơn. Hiểu rõ ý trời, sư cả quyết định xây dựng ngôi chùa tại đây để an vị tượng Phật gỗ, từ đó đặt tên là chùa Bodhisàlaraja.

Chùa Ông Mẹt có kiến trúc đặc biệt nào không?

Với những giá trị lịch sử, văn hóa và nghệ thuật độc đáo, chùa Ông Mẹt đã trở thành một điểm đến không thể bỏ qua khi du lịch Trà Vinh.

Chùa Ông Mẹt rộng 12.700 m2 với mặt tiền nhìn ra đường Lê Lợi về hướng đông, theo truyền thống Phật giáo, điều này thể hiện tư tưởng rằng: dù Đức Phật ở Tây phương nhưng vẫn luôn hướng mắt về hướng Đông để cứu độ chúng sinh. Phía sau chùa có một cổng nhỏ hướng về phía tây, đường Tô Thị Huỳnh. Hai bên của chùa giáp với đường Nguyễn Trãi ở phía Nam và Lý Tự Trọng ở phía Bắc.

Cổng của chùa Ông Mẹt được thiết kế theo phong cách đặc trưng và độc đáo của người dân Khmer

Khu chánh điện của chùa Ông Mẹt được điêu khắc với hoa văn tinh xảo

Hình ảnh Đức Phật tại chùa Ông Mẹt luôn hướng về phía Đông để phù hộ người dân

Ngoài những giờ kinh phật, chùa Ông Mẹt còn là trung tâm giáo dục cho người dân địa phương