Thuyết minh di tích lịch sử tại Tiền Giang - Cù lao Thới Sơn
Tiền Giang, thuộc khu vực đồng bằng sông Cửu Long, nổi tiếng với du lịch sinh thái miệt vườn. Cù lao Thới Sơn là điểm đến hấp dẫn không thể bỏ qua trong danh sách du lịch của tỉnh.
Cù lao Thới Sơn, với diện tích khoảng 1.200ha, là cù lao lớn nhất trong bốn cù lao dọc sông Cửu Long. Đây được xem là cù lao hài hòa nhất trong bộ Tứ Linh Cồn (Long – Lân – Quy – Phụng). Dù cùng nằm trong dải sông, Cù lao Thới Sơn và Cù lao Tân Long (hay cù lao Long) thuộc thành phố Mỹ Tho, tỉnh Tiền Giang, trong khi cù lao Quy và cù lao Phụng thuộc huyện Châu Thành, tỉnh Bến Tre.
Cù lao Thới Sơn - Mỹ Tho lưu giữ dấu ấn lịch sử từ mùa xuân năm 1785, khi anh hùng Nguyễn Huệ chiến thắng 50.000 quân Xiêm xâm lược. Đây cũng là chứng nhân của các chiến công trong kháng chiến chống đế quốc, đặc biệt tại căn cứ Đồng Tâm và chiến thắng Bình Đức.
Trước đây, cuộc sống trên Cồn Thới Sơn chủ yếu dựa vào nghề đánh bắt và nuôi trồng thủy sản, kết hợp với trồng các loại cây ăn trái như nhãn, sapôchê, cam, quít, bưởi, sầu riêng, chuối, mít, xoài, cùng nhiều loại khác. Người dân còn làm nghề nuôi ong lấy mật, sản xuất bánh phồng, bánh tráng, kẹo dừa, mứt, và các sản phẩm thủ công mỹ nghệ để phục vụ du khách.
Khu vực này nổi bật với các ngôi nhà cổ theo kiến trúc Nam bộ, gồm ba gian hai chái, mái lợp ngói âm dương, và cột gỗ quý. Nội thất được trang trí theo phong cách cổ điển, với tủ thờ cẩn xà cừ, tràng kỷ chạm trổ tinh xảo và đôi liễn chạm câu đối sơn son thếp vàng. Xung quanh là sân vườn cây cảnh được chăm sóc tỉ mỉ, bao quanh bởi cây xanh mát.
Khi đến Cù lao Thới Sơn, du khách có thể ngồi trên những chiếc xuồng ba lá, được chèo bởi các cô thôn nữ xinh đẹp, lướt qua những con lạch nhỏ và ngắm hàng dừa nước mọc sát bờ cùng những hàng thủy liễu xanh tươi. Du khách cũng sẽ thưởng thức không khí trong lành và hương thơm của phù sa.
Đi dạo quanh Cồn Thới Sơn bằng xe đạp hoặc xe ngựa lốc cốc, du khách sẽ hồi tưởng những kỷ niệm xưa, khám phá vườn cây ăn trái và thăm các làng nghề truyền thống sản xuất kẹo, bánh tráng, rượu, và nuôi ong.
Du khách sẽ có cơ hội trải nghiệm thú vị khi tự tay hái trái cây, thưởng thức trà mật ong hoa nhãn thơm lừng và trò chuyện với người dân trên Cồn Thới Sơn. Đặc biệt, du khách có thể hóa thân thành nông dân thực thụ trong trang phục truyền thống Nam bộ, tham gia hoạt động đánh cá và thưởng thức các món đặc sản như cá trê nướng, cá lóc hấp bầu, cá tai tượng chiên xù, và lẩu cá kèo. Tất cả được hòa quyện với đờn ca tài tử giữa vườn cây ăn trái xanh tươi, tạo nên một trải nghiệm độc đáo và đáng nhớ.
Khám phá di tích lịch sử nổi bật ở Tiền Giang - Lăng Tứ Kiệt
Lăng Tứ Kiệt, di tích lịch sử văn hóa cấp quốc gia được Bộ Văn hóa – Thông tin (hiện là Bộ VH-TT&DL) công nhận, mang đến niềm tự hào cho nhân dân huyện Cai Lậy (hiện là thị xã Cai Lậy). Đây không chỉ là di tích lịch sử quan trọng mà còn là biểu tượng của truyền thống đấu tranh chống ngoại xâm trong thế kỷ XIX.
Nằm tại trung tâm thị xã Cai Lậy, lăng Tứ Kiệt đã được trùng tu và xây dựng lại với kiến trúc truyền thống. Di tích được chia thành hai khu vực chính: chính tẩm và nhà mộ.
Chính tẩm được thiết kế trang trọng với bàn thờ, lư hương, đôi hạc, cùng bảng công nhận di tích lịch sử văn hóa cấp quốc gia và bài vị. Phía sau là nhà mộ với bốn ngôi mộ tượng trưng, trang trí bằng gạch tráng men tinh tế. Khuôn viên xung quanh lăng được tôn tạo và bố trí cẩn thận, tạo nên không gian hài hòa với cảnh quan xung quanh.
Du khách sẽ được mãn nhãn với phong cảnh tuyệt đẹp và thêm phần hứng thú khi tìm hiểu về lịch sử của di tích này.
Nhân viên hướng dẫn sẽ đưa du khách trở lại thời kỳ Pháp xâm lược Việt Nam. Tứ Kiệt, hay Bốn ông, là danh xưng tôn kính dành cho bốn vị anh hùng lãnh đạo cuộc kháng chiến chống Pháp từ năm 1868 đến 1870, gồm Trần Công Thận, Nguyễn Thanh Long, Ngô Tấn Đước và Trương Văn Rộng.
Khi Pháp chiếm Mỹ Tho và toàn tỉnh Định Tường vào năm 1861, Bốn ông tham gia khởi nghĩa và góp phần vào những chiến thắng vang dội. Dù căn cứ Đồng Tháp Mười bị phá hủy, họ vẫn chiêu mộ nghĩa quân và tiếp tục cuộc kháng chiến. Trong các trận chiến nổi bật như tấn công thành Mỹ Tho và thiêu hủy đồn Cai Lậy, họ đóng vai trò quan trọng.
Sau hai năm kháng chiến, Bốn ông và 150 nghĩa quân khác bị bắt. Dù bị dụ dỗ và đe dọa suốt nhiều ngày, họ vẫn kiên cường. Vào ngày 14-2-1871, Bốn ông bị xử án và chôn tại chợ Cai Lậy, làm giảm tinh thần dân chúng. Tuy nhiên, thân nhân đã bí mật chôn đầu và xây miếu thờ, tạo nên một không gian linh thiêng.
Năm 1954, quận trưởng Lê Văn Thai cho phép xây dựng lại miếu và bốn mộ tượng trưng bằng xi măng, gần nhau và có hàng rào sắt kiên cố. Đến năm 1967, nhân dân Cai Lậy đã trùng tu khu vực này, bổ sung miếu thờ và nhà khách.
Hàng năm, vào ngày 25 tháng Chạp âm lịch, người dân Cai Lậy tụ tập đông đúc để tảo mộ và tổ chức lễ giỗ nhằm tưởng nhớ các anh hùng Bốn ông đã hy sinh vì tổ quốc. Nghi thức tế lễ được thực hiện theo truyền thống cổ xưa, thể hiện sự tôn vinh tinh thần trung nghĩa và lòng dũng cảm của họ.
Năm 1998, Sở Văn hóa – Thông tin Tiền Giang phối hợp với UBND huyện Cai Lậy để trùng tu toàn bộ khu lăng mộ Tứ Kiệt, tạo nên một công trình độc đáo, phản ánh đúng tầm vóc anh hùng của Bốn ông. Du khách đến lăng Tứ Kiệt sẽ cảm nhận được lòng trung hiếu và tình yêu nước của người dân địa phương, cùng sự đóng góp của họ cho sự rực rỡ của Tiền Giang trong lịch sử.
Thuyết minh về di tích lịch sử tiêu biểu ở Tiền Giang - Chùa Vĩnh Tràng
Gần đây, mô hình du lịch văn hóa tâm linh ở Đồng Bằng Sông Cửu Long (ĐBSCL) đã thu hút nhiều du khách tìm kiếm trải nghiệm văn hóa sâu sắc. Trong số các điểm đến nổi bật, chùa Vĩnh Tràng tại thành phố Mỹ Tho, tỉnh Tiền Giang, với kiến trúc độc đáo và phong cảnh tuyệt đẹp, nổi bật như một điểm đến không thể bỏ qua cho du khách trong và ngoài nước.
Chùa Vĩnh Tràng, hay còn gọi là Tổ đình Vĩnh Tràng, tọa lạc tại ấp Mỹ An, xã Mỹ Phong, thành phố Mỹ Tho. Được xây dựng từ đầu thế kỷ 19 bởi ông Bùi Công Đạt - một quan dưới triều vua Minh Mạng (1820 – 1840), chùa nổi bật với kiến trúc đặc trưng của Nam Bộ. Với bốn phần kết nối gồm tiền đường, chánh điện, nhà tổ, nhà hậu và diện tích hơn 14.000m², chùa Vĩnh Tràng là một biểu tượng văn hóa tôn giáo quan trọng.
Chùa được xây dựng chủ yếu bằng xi măng và gỗ quý, với nền cao 1m. Mặt trước của chùa hòa quyện giữa kiến trúc Âu và Á, với cột thanh mảnh, vòm cong và hoa văn sặc sỡ. Cổng tam quan được trang trí bằng mảnh sành, sứ, tạo thành các bức tranh về Phật giáo, truyền thuyết dân gian và văn hóa như tứ linh, tứ quý, hoa lá và mây trời, tạo nên một tác phẩm nghệ thuật hài hòa.
Chùa Vĩnh Tràng nổi bật với hơn 60 tượng Phật làm từ gỗ, đồng, đất nung và xi măng, tất cả đều được dát vàng lấp lánh. Chùa còn lưu giữ Đại Hồng Chung cao 1,2 mét, nặng khoảng 150 kg và hơn 20 bức tranh sơn thủy quý giá. Nội thất của chánh điện và nhà tổ thể hiện kiến trúc Việt Nam truyền thống với hoành phi và tượng gỗ chạm khắc tinh xảo. Chùa cũng là bảo tàng mỹ thuật, tập hợp nhiều tác phẩm của nghệ nhân từ Bắc, Trung, Nam. Bộ tượng mười tám vị La Hán là điểm nhấn ấn tượng với khách tham quan.
Gần đây, Ban Trị sự Phật Giáo tỉnh Tiền Giang và Ban trụ trì chùa Vĩnh Tràng đã đầu tư hơn 80 tỷ đồng từ sự đóng góp của phật tử và khách thập phương để nâng cấp và sửa chữa chùa. Dự án bao gồm các hạng mục mới như Công viên Di Đà rộng 3.000m² trước cổng chùa và pho tượng Phật Di Đà cao 24m.
Trong khuôn viên chùa, tượng Phật Di Lặc bằng bê tông và cốt thép dài 27m, rộng 18m, cao 20m và nặng khoảng 250.000kg là một tác phẩm đặc biệt. Bên trong tượng có giảng đường và văn phòng của Ban Trị Sự Phật Giáo tỉnh Tiền Giang, phục vụ 200 người. Phía sau chùa, Đài Quan Âm với tượng Phật Quan Âm nằm là một điểm nhấn độc đáo. Chùa cũng đầu tư xây dựng nhiều công trình mới như quảng trường, hồ nước, hệ thống đèn, bồn hoa, cây xanh, sân bãi, tạo nên không gian trang nhã và sạch sẽ.
Hòa thượng Thích Huệ Minh, Trưởng Ban Trị sự Hội Phật Giáo tỉnh Tiền Giang và trụ trì chùa Vĩnh Tràng, cho biết việc chỉnh trang và mở rộng quần thể chùa không chỉ phục vụ việc tu học và sinh hoạt Phật giáo, mà còn góp phần nâng cấp thành phố Mỹ Tho lên đô thị loại I. Chùa Vĩnh Tràng từng là nơi ẩn náu và nuôi dưỡng các chiến sĩ cách mạng trong các cuộc kháng chiến. Dù nhiều lần bị phát hiện và tàn phá, chùa vẫn giữ được vẻ đẹp và tinh thần bền bỉ. Năm 1984, Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch công nhận chùa là di tích lịch sử - văn hóa cấp quốc gia, và năm 2007, Trung tâm Sách Kỷ lục Việt Nam ghi nhận 'Chùa Vĩnh Tràng - ngôi chùa Việt' với những đặc điểm đặc biệt.
Chùa Vĩnh Tràng với sự kết hợp kiến trúc độc đáo và không gian linh thiêng ngày càng thu hút đông đảo du khách, đặc biệt là các nhà nghiên cứu và người yêu thích văn hóa tâm linh. Mỗi ngày, chùa đón khoảng 1.000 khách tham quan, trong đó có 300 khách quốc tế. Vào các dịp rằm và Tết, lượng khách tăng mạnh. Chùa đã trở thành điểm dừng chân quan trọng trong hành trình du lịch của nhiều công ty lữ hành.
Chùa Vĩnh Tràng mở cửa đón khách mỗi ngày trong tuần để đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của du khách. Các chư tăng và nhân viên sẵn sàng cung cấp thuyết minh và hướng dẫn khi khách cần.
Chùa Vĩnh Tràng đang tiếp tục đầu tư và xây dựng nhiều công trình mới như Giảng đường, Bảo Tháp, và Cổng để phục vụ công tác Phật sự và nhu cầu tham quan của khách. Hòa Thượng Thích Huệ Minh đã công bố các dự án sắp tới, bao gồm Bảo Tháp Xá Lợi cao 35m, một giảng đường Tịnh độ mới, và cổng chùa mới để nâng cấp không gian linh thiêng.
Quần thể Chùa Vĩnh Tràng, qua các dự án chỉnh trang và nâng cấp, không chỉ trở thành trung tâm của Hội Phật giáo tỉnh Tiền Giang mà còn là điểm đến du lịch tâm linh nổi bật với kiến trúc độc đáo và phong cảnh đẹp. Chùa Vĩnh Tràng không chỉ là một địa điểm du lịch mà còn là biểu tượng văn hóa và lịch sử của vùng đất Tiền Giang, duy trì vị thế của mình qua thời gian.