Buzz
Thông tin ngắn gọn về dân tộc La Ha tại Mộc Châu
Dân tộc La Ha, còn được biết đến với các tên gọi như Xá Cha, Xá Khao, Bủ Hà, Klá,... đã được công nhận là một trong 54 dân tộc của Việt Nam. Họ sinh sống chủ yếu tại Sơn La và Lào Cai, đặc biệt tại các vùng Mường La, Thuận Châu, Quỳnh Nhai và Mộc Châu. Với sự hiện diện từ lâu tại vùng Tây Bắc, và sự tương tác lâu dài với dân tộc Thái, dân tộc La Ha đã hòa mình vào văn hóa đặc trưng của khu vực này.
Dân tộc La Ha - một trong số 16 dân tộc hiếm có tại Việt Nam. Hình ảnh: VietNamNet
Cuộc sống và con người tại dân tộc La Ha ở Mộc Châu
2.1 Ngôn ngữ và văn hóa viết
Người La Ha sử dụng tiếng La Ha riêng của họ, tuy nhiên, chỉ có ít người ở một số vùng biết nói tiếng mẹ đẻ. Họ không có hệ thống chữ viết riêng, nên đa phần sử dụng tiếng Thái. Từ giao tiếp hàng ngày đến các hoạt động cộng đồng như hát dân ca, cúng tế,... đều sử dụng tiếng Thái.
2.2 Trang phục truyền thống của dân tộc La Ha
Người dân tộc La Ha đã từng trồng bông để dệt vải, nhưng sản phẩm không nhiều, họ thường trao đổi hàng hóa với người Thái bằng lâm thổ sản và lương thực để đổi lấy vải và trang phục. Phụ nữ trong tộc La Ha thường mặc giống với người Thái đen, đặc biệt là khi đã lấy chồng, họ thường búi tóc lên đỉnh đầu và đội khăn piêu như người Thái, trong khi đàn ông thì ít khi mặc trang phục truyền thống mà thường mặc theo kiểu âu phục.
Trang phục truyền thống của phụ nữ dân tộc La Ha rất giống với trang phục của người Thái đen. Ảnh minh họa: VnExpress
Đời sống văn hóa và tinh thần của người dân tộc La Ha.
Hôn nhân trong dân tộc La Ha là một khía cạnh quan trọng, nơi mà chế độ phụ quyền được ưu tiên. Phụ nữ phải phụ thuộc vào chồng và không được thừa kế tài sản khi chồng mất. Điều độc đáo trong hôn nhân của họ là việc trai gái được tự do tìm hiểu nhau qua lời hát, tiếng sáo và nhị. Sau thời gian tìm hiểu, việc cầu hôn được tiến hành theo truyền thống, và sau đó cô dâu chuyển đến sống với chồng và không được phép quay lại ở nhà bố mẹ.
Các nghi lễ cưới truyền thống của người La Ha vẫn được duy trì, nhưng việc ở rể đã không còn, thay vào đó là việc trao tiền để tượng trưng cho thời gian ở rể và cô dâu không cần phải thay đổi họ theo họ chồng.
Tang ma trong văn hóa của người La Ha, họ tin vào thế giới bên kia sau khi chết. Tang lễ thường được tổ chức theo tục địa táng, với người chết được đặt vào quan tài sau khi đã được đưa ra khỏi huyệt. Nhà mồ được xây dựng đơn giản trên mộ, coi như là nơi trú ngụ của linh hồn người đã khuất.
Về tang ma, người dân tộc La Ha tin vào thế giới bên kia sau khi chết. Tang lễ thường được tổ chức theo cách địa táng, với việc đặt quan tài và xây dựng nhà mồ trên mộ. Nhà mồ được coi là nơi trú ngụ của linh hồn người đã khuất, vì vậy được trang bị đầy đủ những vật dụng cần thiết cho một cuộc sống tiếp theo.
Tang lễ trong văn hóa của người dân tộc La Ha thường được tổ chức theo cách địa táng, với việc đặt quan tài và xây dựng nhà mồ trên mộ. Nhà mồ được coi là nơi trú ngụ của linh hồn người đã khuất, và được trang bị đầy đủ những vật dụng cần thiết cho một cuộc sống tiếp theo.
Ngày nay, một số nghi lễ an táng đã được loại bỏ để phản ánh nền văn hóa mới. Thay vào đó, người chết được đặt vào quan tài trước khi chôn cất, không còn thực hiện việc giữ người chết trong nhà quá 48 giờ như trước đây.
Tín ngưỡng và truyền thống của người dân tộc La Ha tập trung vào sự tôn kính đối với vạn vật hữu linh. Họ thờ cúng các vị thần như thần Linga (thần dương vật) và thần cung kiếm. Bàn thờ trong gia đình thường trưng bày các hình tượng này.
Việc thờ cúng cha mẹ rất quan trọng trong văn hóa của người La Ha do chế độ phụ quyền. Hàng năm, vào mùa hoa ban nở, họ tổ chức lễ mừng xuân để tạ ơn tổ tiên và cầu mong một mùa màng bội thu.
Trong lễ hội Pang a nụn ban (Đậu Pang ả), thầy mo tổ chức lễ cúng để chữa bệnh và nhận người bệnh làm con nuôi. Đây là một lễ hội có tính cộng đồng cao, thu hút sự tham gia của cả người dân bản địa.
Các lễ hội truyền thống của người La Ha như Pang a nụn ban (Đậu Pang ả) không chỉ là dịp để cúng cầu mà còn là cơ hội tái hiện các hoạt động truyền thống và cầu nguyện cho cuộc sống an lành và mùa màng bội thu.
Trong buổi lễ cầu an của người dân tộc La Ha, thầy cúng đang thực hiện các nghi thức cúng tế. (Ảnh minh họa: VnExpress)
