Nếu bạn là sinh viên ngành kế toán, hãy đảm bảo bạn đã tìm hiểu sâu về thuật ngữ quan trọng này - Hạch toán. Cùng với Mytour, chúng ta sẽ khám phá những điều cần biết về Hạch toán!
Hạch toán: Khám phá định nghĩa và quá trình
Hạch toán là công việc quan trọng trong giám sát, đo lường, tính toán, và ghi chép lại các hoạt động kinh tế. Đây là một quy trình giúp doanh nghiệp quản lý chặt chẽ các hoạt động kinh tế của mình.
- Quản lý: Theo dõi sự tồn tại của đối tượng cần thu thập thông tin.
- Đo đạc: Đánh giá lượng hóa đối tượng thông qua các đơn vị đo lường.
- Phép tính: Áp dụng các phép tính, phân tích và tổng hợp để chuyển đổi thành các chỉ số tổng hợp.
- Thống nhất ghi chép: Tổ chức thông tin từng giai đoạn và địa điểm để đảm bảo đầy đủ thông tin.
Để từ đó, cơ quan quản lý sẽ thu thập thông tin cần thiết để đưa ra các quyết định quản lý và kiểm tra thực hiện. Hạch toán là quá trình ghi chép, tính toán hoạt động kinh tế hàng năm của doanh nghiệp. Năm kinh doanh không nhất thiết phải bắt đầu từ năm dương lịch, có thể bắt đầu từ bất kỳ tháng nào trong năm và kết thúc vào tháng đó của năm sau, được gọi là “năm chệch”.
Yêu cầu quan trọng cho việc hạch toán là phải đầy đủ, chính xác, và kịp thời về nội dung và phương pháp, đảm bảo tiêu chuẩn hóa và so sánh số liệu hạch toán.
Khái niệm về hạch toán
1. Hạch toán kinh tế
Hạch toán kinh tế là một lĩnh vực trong nền kinh tế hàng hóa, đặc biệt được áp dụng trong mô hình xã hội chủ nghĩa để quản lý hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. Nó sử dụng kế hoạch kết hợp với quan hệ hàng hóa - tiền tệ và thực hiện phương pháp thương mại.
Nguyên tắc cơ bản của Hạch toán kinh tế:
- Doanh nghiệp tự chủ trong sản xuất - kinh doanh và chịu trách nhiệm về vật chất và tài chính dựa trên cơ chế thị trường, được điều tiết bởi Nhà nước thông qua kế hoạch, chính sách hoặc đòn bẩy kinh tế.
- Doanh nghiệp tự bù đắp chi phí, đạt lãi, thực hiện các chế độ khuyến khích sản xuất phát triển, nâng cao hiệu suất và hiệu quả kinh tế.
Quy trình kế toán có thể được áp dụng cho các doanh nghiệp, liên doanh, hoặc tập đoàn kinh doanh.
2. Quy trình kinh tế quốc gia
Quy trình kinh tế quốc gia bao gồm các phần như kế toán thu nhập quốc gia, ghi nhận thu chi bằng tiền mặt của cư dân, ghi nhận thanh toán quốc tế, và quản lý tài chính và luồng vốn. Bản kế toán 'Tài khoản Quốc gia' của Việt Nam cũng là một phần quan trọng của quy trình kinh tế quốc gia, trong đó bao gồm:
- Tổng sản phẩm nội địa tính theo giá hiện tại và so sánh giá.
- Phân loại sản phẩm theo từng lĩnh vực, từng vùng, và từng thành phố kinh tế
- Bảng cân đối tổng sản phẩm nội địa (bao gồm nguồn sản phẩm tổng cộng và nguồn sử dụng)
Các dạng ghi chú tài chính
1. Ghi chú giao dịch kinh doanh
Quản lý nghiệp vụ là quá trình theo dõi và phản ánh trực tiếp từng công việc kinh doanh hoặc kỹ thuật cụ thể, nhằm thực hiện chỉ đạo đều đặn và kịp thời. Đối tượng của quản lý nghiệp vụ thường là các công việc kinh doanh hoặc sản xuất cụ thể như tiến độ thực hiện dự án, chuỗi sản xuất - tiêu thụ, quá trình sử dụng nguyên liệu trong sản xuất – kinh doanh…
Quản lý nghiệp vụ có đặc điểm là không áp dụng bất kỳ phương pháp đo lường kết quả cụ thể nào mà sẽ tùy thuộc vào nội dung, tính chất của từng công việc và yêu cầu quản lý để sử dụng một trong ba phương thức là tiền bạc, lao động hoặc tài sản.
Với quản lý nghiệp vụ chỉ sử dụng các phương tiện thu thập – truyền tin đơn giản như tài liệu gốc, điện thoại, thông tin trực tiếp…với đối tượng rộng rãi và phương pháp đơn giản, quản lý nghiệp vụ chưa trở thành một lĩnh vực khoa học độc lập.
2. Thống kê kế toán
Thống kê hạch toán được coi như là một lĩnh vực khoa học – nghiên cứu về các yếu tố 'mặt lượng' trong liên quan đến các yếu tố 'mặt chất' của các hiện tượng kinh tế - xã hội theo thời gian và địa điểm cụ thể để rút ra bản chất và quy luật trong sự phát triển của chúng.
Đối tượng chủ yếu của thống kê hạch toán bao gồm tình hình năng suất lao động, giá trị sản lượng tổng cộng, thu nhập lao động, tình hình giá cả, và phát triển dân số,… Do số liệu từ thống kê hạch toán cần có không gian, thời gian, và địa điểm cụ thể, nên thông tin thu thập và cung cấp không mang tính chất thường xuyên mà chỉ mang tính hệ thống.
Thống kê hạch toán có thể sử dụng tất cả các loại đo lường đã phát triển một phương pháp thống kê khoa học riêng để điều tra, phân tích thống kê, số liệu so sánh – tuyệt đối…
3. Kế toán thống kê
Kế toán, tên ngắn gọn của Hạch toán kế toán, là một ngành khoa học phản ánh và quản lý mọi khía cạnh của hoạt động tài chính trong tất cả các tổ chức, doanh nghiệp và tổ chức sự nghiệp. Hạch toán kế toán ghi nhận, xử lý và cung cấp thông tin về tài sản, theo dõi biến động của tài sản trong đơn vị để kiểm tra toàn bộ tài sản.
Đặc điểm của kế toán:
- Kế toán theo dõi và phản ánh liên tục, toàn diện và có hệ thống về biến động tài sản trong tổ chức. Điều này giúp theo dõi liên tục quá trình trước, trong và sau khi triển khai hoạt động kinh doanh để đánh giá hiệu quả của kế hoạch đầu tư vốn.
- Kế toán sử dụng cả ba loại đơn vị đo là tiền tệ, lao động và hiện vật, tuy nhiên, tiền tệ vẫn là đơn vị chủ yếu. Điều này thể hiện rằng tất cả các giao dịch kinh tế của doanh nghiệp đều được ghi chép theo giá trị tiền, giúp quản lý và thực hiện kế hoạch tài chính dễ dàng hơn.
- Có nhiều phương pháp áp dụng trong quá trình kế toán, bao gồm sử dụng Chứng từ, đối ứng tài khoản, tính giá và tổng hợp – cân đối. Trong số đó, thủ tục hạch toán quan trọng nhất là việc lập Chứng từ kế toán.
Ưu – Nhược điểm của các loại hạch toán:
|
Nội dung |
Ưu điểm |
Nhược điểm |
Hạch toán nghiệp vụ |
Phản ánh trực tiếp từng nghiệp vụ kinh tế kỹ thuật |
Thông tin cụ thể, chi tiết đáp ứng yêu cầu về mức độ nhanh chóng, kịp thời |
Thông tin không có tính khái quát, không có cái nhìn tổng thể về vấn đề, do chỉ phản ánh rời rạc về một đối tượng |
Hạch toán thống kê |
Theo dõi các hiện tượng kinh tế - xã hội ở phạm vi số lớn để đưa ra kết quả |
Thông tin phản ánh có tính liên tục do cần đánh giá trên các kết quả điều tra liên tục |
Thông tin thiếu tính toàn diện do chỉ chính xác khi được gắn với không gian và thời gian nhất định |
Hạch toán kế toán |
Phản ánh về tình hình tài sản hiện có và những biến động tài sản tại đơn vị khi triển khai các hoạt động kinh doanh |
Thông tin có tính liên tục và toàn diện do nó phải theo dõi liên tục và trên sự tồn tại của đơn vị |
|
Dưới đây là tổng hợp kiến thức về Hạch toán và những điều cơ bản về Hạch toán mà Mytour tổng kết lại. Hy vọng bài viết mang lại nhiều giá trị cho bạn. Cảm ơn bạn đã theo dõi bài viết!