Khám phá hộp sọ nguyên vẹn của 'Gà kỳ diệu': tổ tiên của loài chim hiện nay, sống cùng thời với khủng long từ 67 triệu năm trước

Loài chim nhỏ bé đã sống sót qua thời kỳ diệt chủng một cách đầy kỳ diệu.

Tại một bãi đá vôi nằm ở biên giới của Bỉ và Hà Lan, các nhà khoa học đã phát hiện một mảnh xương nhỏ nằm bên trong một tảng đá. Dựa trên sự nhạy bén và tinh tế của mảnh xương, họ có thể xác định rằng nó thuộc về một loài chim.

Sau khi quét CT cho tảng đá, các nhà khoa học đã phát hiện một hộp sọ chim hoàn chỉnh được bọc bên trong lớp đá, với niên đại lên tới 66,7 triệu năm. Điều này trùng với sự kiện của cú đánh thiên thạch nổi tiếng đã diệt vong loài khủng long.

Sau khi nghiên cứu, các nhà khoa học nhận ra rằng khối xương này có cấu trúc tương tự như xương của gà và vịt ngày nay. Điều này cho thấy loài chim này không chỉ sống cùng với khủng long, mà còn sống sót qua thảm họa thiên thạch và tiến hóa mạnh mẽ sau đó.

Đây là hộp sọ cổ xưa nhất của tổ tiên loài chim hiện đại, và nó được đặt tên là 'Gà kỳ diệu - Wonderchicken' với sự công bố trong một báo cáo khoa học trên tờ Nature đã được thực hiện vào ngày thứ tư vừa qua.

'Phát hiện ra những gì ẩn sau tảng đá là khoảnh khắc vô cùng phấn khích trong sự nghiệp nghiên cứu khoa học của tôi', Daniel Field chia sẻ. Ông là tác giả của bản báo cáo và là một nhà cổ sinh vật học tại Đại học Cambridge. 'Đây là hóa thạch nguyên vẹn nhất từ trước đến nay về niên đại và địa điểm. Chúng tôi đã nghĩ mình đang mơ khi nhìn thấy nó, và nhận ra rằng nó đến từ một thời kỳ quan trọng trong lịch sử của Trái Đất'.

Tên khoa học của Gà kỳ diệu là Asteriornis maastrichtensis, được đặt theo tên của vị thần chiêm tinh Asteria trong thần thoại Hy Lạp.

'Chúng tôi cho rằng đó là một tên phù hợp vì nó là một sinh vật sống trước sự kiện thiên thạch rơi xuống', Daniel Ksepka chia sẻ, đồng tác giả của báo cáo và quản đốc khoa học tại Bảo tàng Bruce, thị trấn Greenwich, Connecticut, Hoa Kỳ. 'Trong thần thoại Hy Lạp, Asteria biến hình thành một con chim cút và chúng tôi tin rằng loài chim này có liên quan mật thiết với tổ tiên của chim cút, gà và vịt ngày nay'.

Gà và vịt thuộc cùng họ Điểu Cầm, có tên khoa học là Galloanserae. Theo các nhà khoa học, Asteriornis là một loài chim kỳ lạ vì nó có cả đặc điểm của gà và vịt.

Từ mảnh xương chân, họ đã suy luận được rằng chân của Gà kỳ diệu khá dài. Khoảng 66,7 triệu năm trước, nhiều khu vực của Bỉ là môi trường nhiệt đới, nơi có các loài bò sát biển khổng lồ bơi lội dưới đại dương và khủng long săn mồi trên đất liền.

Các nhà khoa học tin rằng Gà kỳ diệu là một loài chim sinh sống ở khu vực ven biển. Họ đã tìm thấy hóa thạch của nó tại các lớp đất biển sâu và ước tính trọng lượng cơ thể của nó chỉ khoảng 0,2 kg.

Hiện nay, có tới 11.000 loài chim tồn tại và hiểu hết về dòng dõi của chúng là rất khó khăn. Một trong những lý do là xương của chim rất mỏng manh, ít khi được bảo tồn như hóa thạch nguyên vẹn.

'Sự phân hóa của loài chim được che khuất bởi bí ẩn. Chúng ta biết rằng giống chim hiện đại phát triển sau thời kỳ khủng long, nhưng trước khi thiên thạch rơi xuống, có rất ít bằng chứng về sự tồn tại của chúng', Albert Chen nói, đồng tác giả của báo cáo và là sinh viên dự bằng Tiến sĩ tại Đại học Cambridge. 'Hóa thạch này cho chúng ta cái nhìn trực tiếp về giống chim hiện đại trong một giai đoạn quan trọng của lịch sử tiến hóa'.

Tuy nhiên, các nhà khoa học không thể nhận ra sự quan trọng của các phát hiện này nếu không có quá trình chụp CT.

'Khả năng chụp CT hóa thạch đã thay đổi hoàn toàn phương pháp nghiên cứu cổ sinh vật học trong thế kỷ 21', Field nói.

Field và đồng tác giả Juan Benito (cũng là một sinh viên dự bằng Tiến sĩ) đã phát hiện ra hộp sọ chim khi thực hiện quá trình chụp CT.

'Tôi đã rất kinh ngạc khi phát hiện hộp sọ này', Benito nói. 'Nếu không có công nghệ quét tiên tiến như vậy, chúng tôi không thể biết mình đang cầm trong tay hộp sọ của loài chim cổ nhất thế giới'.

Theo Field, phát hiện này có thể hỗ trợ các khám phá trong tương lai và sẽ giúp chúng ta hiểu hơn về nguyên nhân, thời điểm và địa điểm mà các loài chim hiện đại đầu tiên xuất hiện.

Việc tìm thấy hóa thạch chim ở châu Âu và bán cầu Bắc làm cho phát hiện này trở nên đặc biệt hơn.

'Hóa thạch chim từ Kỷ Phấn Trắng ở châu Âu rất hiếm', John Jagt nói, đồng tác giả của báo cáo. Anh làm việc tại Bảo tàng Lịch sử Tự nhiên Maastricht, Hà Lan. 'Việc phát hiện loài chim Asteriornis đã cung cấp những bằng chứng đầu tiên cho thấy châu Âu có vai trò quan trọng trong lịch sử tiến hóa của các loài chim hiện đại'.

Nếu điều đó là sự thật, tất cả các loài chim hiện nay có thể đã tiến hóa từ loài Asteriornis và nó có thể được coi là tổ tiên chung của mọi loài chim. Tổ tiên chung của mọi loài chim được gọi là chim vương miện.

'Hóa thạch này cho chúng ta biết rằng ở những thời điểm xa xưa, các loài chim có cơ thể nhỏ bé và sống gần các bãi biển', Field nói. 'Loài chim Asteriornis giúp chúng ta xác định mục tiêu cho các cuộc khám phá hóa thạch trong tương lai và tôi hi vọng rằng nó sẽ mở ra một thời đại khám phá về phương pháp, thời gian và địa điểm tiến hóa của các loài chim hiện đại'.

Tuy nhiên, vẫn còn câu hỏi quan trọng chưa được giải đáp. Tại sao loài chim này và các loài chim khác có thể sống sót qua thảm họa thiên thạch?

Người tác giả báo cáo cho biết họ tin rằng những chú chim này có những đặc tính độc đáo giúp chúng tồn tại.

'Loài chim này dường như đã phát triển một cơ thể nhỏ và có xu hướng sống dưới đất, có khả năng bay và ăn đa dạng thức ăn', Field nói. 'Chúng tôi tin rằng những đặc điểm này đã giúp loài chim sống sót sau sự kiện thiên thạch, trong khi hàng xóm khủng long của chúng lại không thể'.

Trước đây, Field đã công bố một báo cáo về một loài chim khác đã sống sót qua những sự kiện tuyệt chủng. Chúng cũng là loài chim nhỏ, sống trên đất liền giống như loài chim này.

Field và đồng nghiệp dự kiến sẽ tiếp tục nghiên cứu các mẫu đá khác để hi vọng khám phá thêm về lịch sử của các loài chim hiện đại.

Hóa thạch của chim Gà kỳ diệu sẽ được trưng bày tại Bảo tàng Khoa học Trái Đất Sedgwick, đặt tại thành phố Cambridge, Anh Quốc. Buổi triển lãm sẽ tập trung vào hóa thạch của nó và có tên gọi là 'Bình minh Gà kỳ diệu'. Tuy nhiên, hiện tại, bảo tàng đã đóng cửa do dịch bệnh đang lây lan.

Theo CNN