Khám phá Lăng Ông Bà Chiểu - Di tích cổ nhất Sài Gòn

Lăng Ông Bà Chiểu là một trong những công trình cổ xưa nhất nằm kín trong lòng Sài Gòn hiện đại. Trải qua hơn 200 năm lịch sử, đây là nơi chứng kiến bao thăng trầm và sự phát triển của thành phố.

Sài Gòn sầm uất, nhộn nhịp và đầy năng lượng. Tuy nhiên, giữa thành phố ồn ào, vẫn tồn tại một di tích kiến trúc đậm chất Sài Gòn xưa, là nơi tâm linh để cầu bình an và tìm thấy sự an lạc. Đó chính là lăng Ông Bà Chiểu.

1. Giới thiệu về lăng Ông Bà Chiểu

1.1. Lăng Ông Bà Chiểu nằm ở đâu?

Lăng Ông Bà Chiểu là một trong những công trình văn hóa tâm linh quan trọng nhất tại TP. Hồ Chí Minh. Đây là nơi thờ cúng của Tả quân Lê Văn Duyệt (1764-1832) - người tướng lĩnh quan trọng nhất của Gia Định xưa. Lăng có tên chính thức là Thượng Công miếu, được ghi bằng chữ Hán ở cổng Tam quan. Tuy nhiên, người ta thường gọi lăng này là lăng Ông Bà Chiểu vì:

• Trong tập tục tránh gọi thẳng tên (phạm húy), người ta thường gọi là “lăng Ông”;
• Lăng nằm gần chợ Bà Chiểu, vì vậy sau này người dân đã kết hợp hai từ “lăng Ông” và “chợ Bà Chiểu” thành “lăng Ông Bà Chiểu” để chỉ khu lăng của Tả quân.

• Địa chỉ: Số 1 đường Vũ Tùng, Phường 3, Quận Bình Thạnh, Thành phố Hồ Chí Minh;
• Giờ mở cửa: 7:00 - 17:00 hàng ngày.

1.2. Sự vị lịch sử của lăng Ông Bà Chiểu

Lăng Ông Bà Chiểu là nơi lưu giữ khu đền và mộ của Tả quân Lê Văn Duyệt và vợ, bà Đỗ Thị Phận. Ông Duyệt, một trong những tướng lĩnh lỗi lạc, có vai trò quan trọng trong lịch sử triều Nguyễn. Ông phục vụ dưới triều vua Gia Long và Minh Mạng.

Dưới triều vua Minh Mạng, năm 1835, xảy ra vụ Phiên An, khiến ông Duyệt bị buộc tội. Ông qua đời và bị xử lý. Mãi đến triều vua Thiệu Trị (năm 1841), ông mới được phục pháp và mộ ông được tôn trọng lại.

Lịch sử của lăng mộ Ông Bà Chiểu bắt đầu từ năm 1848, khi khu lăng mộ chính thức hoàn thành xây dựng. Năm 1914, Hội Thượng Công Quý Tế được thành lập, tổ chức các nghi lễ cúng tế tại miếu lăng Ông Bà Chiểu hàng năm và công việc tu bổ cũng được tiến hành đều đặn. Ngày 06/12/1989, Bộ Văn hóa chính thức công nhận lăng Ông Bà Chiểu là di tích Lịch sử Văn hóa cấp quốc gia.

2. Khám phá lăng Ông Bà Chiểu linh thiêng

2.1. Kiến trúc đặc biệt của lăng Ông Bà Chiểu

Toàn bộ khu miếu lăng Ông Bà Chiểu nằm trong một khu đất rộng và cao có tổng diện tích lên đến 18.500m2. Bức tường bao quanh lăng dài 500m, cao 1.2m với 4 cổng mở ra 4 hướng là: Lê Văn Duyệt, Phan Đăng Lưu, Trịnh Hoài Đức và Vũ Tùng. Với kiến trúc cổ xưa và chiều dài ấn tượng, du khách không thể bỏ qua việc chụp ảnh tại lăng Ông Bà Chiểu với các bức tường đặc trưng ở đây.

Lăng Ông Bà Chiểu chào đón du khách với cổng Tam quan ở hướng Nam, mở ra đường Vũ Tùng. Trên cổng là dòng chữ Hán, dịch ra là “Thượng Công miếu”, thể hiện tôn kính đối với vị quan lớn trong lịch sử. Từ cổng Tam quan, du khách sẽ đi qua một khu vườn xinh đẹp để đến khu lăng chính, gồm 3 phần: nhà bia, mộ của Tả quân và vợ, và miếu thờ.

• Nhà bia

Nhà bia là nơi đặt bia đá ghi nhớ công đức của Tả quân. Đây được coi như một ngôi đền nhỏ, với tường lát gạch và mái ngói âm dương. Trên bia đá được khắc chữ Hán “Lê công miếu bi” khen ngợi công lao của tướng Lê Văn Duyệt đối với nhân dân và triều đình. Trước bia đá là đôi hạc vàng cưỡi trên rùa, tượng trưng cho sự hòa hợp âm dương và sự hỗ trợ lẫn nhau giữa muôn loài.

• Lăng mộ

Lăng mộ là công trình được xây dựng đầu tiên trong lăng, vì thế đây cũng là nơi cổ nhất. Phần mộ bao gồm 2 ngôi mộ song táng: Tả quân bên phải (hướng từ nhà bia nhìn vào) và vợ là bà Đỗ Thị Phận bên trái. Mộ lăng Ông Bà Chiểu được gọi là mộ “quy”, vì có hình dáng giống con rùa đang nằm. Bao quanh mộ là bức tường dày bằng đá ong, thông ra sân đốt nhang đèn.

• Miếu thờ

Khu miếu thờ là nơi mà người dân thực hiện các nghi lễ thờ cúng tướng Lê Văn Duyệt. Với kỹ thuật chạm khắc gỗ, đá, và khảm sành sứ vô cùng tinh xảo, khu miếu thờ là điểm đẹp nhất trong toàn bộ khuôn viên.

Miếu thờ bao gồm 3 phần: tiền điện, trung điện và chính điện. Mỗi gian điện thờ được phân chia bởi một giếng trời. Đi sâu vào khu vực chính điện, bạn có thể thấy một góc dựng lại hình ảnh cuộc sống bình thường của Tả quân. Tuy nhiên, chỉ những người có vai trò quan trọng mới được phép vào khu vực này để thực hiện các nghi lễ.

2.2. Xin xăm ở lăng Ông Bà Chiểu

Xin xăm Tả quân là một hình thức xin xăm phổ biến ở Việt Nam, bên cạnh xin xăm Quan Âm và xin xăm Quán Thánh. Trong khi xin xăm Quan Âm và xin xăm Quán Thánh thường liên quan đến việc xin tài lộc, thì xin xăm Tả quân thường được thực hiện để mong muốn sức khỏe, chống lại bệnh tật, vì vậy còn được gọi là xin “xăm thuốc”.

     Cách xin xăm Tả quân:

Nơi xin xăm: khu nhà Hương, Trung điện hoặc Tây điện của lăng. Trong đó, khu nhà Hương là nơi có nhiều người xin xăm nhất.

Cách xin xăm: 

• Quỳ gối, chắp 2 tay thành tâm để xin xăm. Khi xin xăm, nói rõ họ tên, ngày tháng năm sinh, và địa chỉ sinh sống của mình.
• Sau khi xin xăm, hãy vái lạy 3 lần trước khi đi rút quẻ xăm. Trong quá trình rút xăm, chỉ rút một thẻ.
• Mỗi thẻ xăm sẽ có đề chữ nho và số thứ tự viết bằng số. Kèm theo thẻ xăm là một bài thơ về sức khỏe và bệnh tật, có phần dịch nghĩa. Mặc dù phần dịch nghĩa thường dễ hiểu, nhưng để hiểu rõ hơn về ý nghĩa của thẻ xăm, bạn có thể thỉnh sự trụ trì.

2.3. Lễ hội lăng Ông Bà Chiểu

Vào ngày 29 - 30/7 và ngày 1 - 2/8 âm lịch hàng năm, tại lăng Ông Bà Chiểu sẽ tổ chức lễ giỗ tướng Lê Văn Duyệt vô cùng trọng đại. Sự kiện này thu hút không chỉ người dân địa phương mà còn có sự tham gia của đông đảo du khách từ xa. Mọi người đến đây để cầu bình an, sức khỏe cho gia đình và tình duyên cho mình.

Dịp lễ cũng là cơ hội tuyệt vời để trẻ em có những bức hình sống ảo đẹp mắt, đặc biệt là chụp hình ở lăng Ông Bà Chiểu với trang phục áo dài. Kiến trúc cổ kính của lăng làm nền cho vẻ đẹp truyền thống của áo dài.

Lưu ý: Lăng Ông Bà Chiểu là một địa điểm tâm linh, vì vậy khi đến đây, du khách cần tuân thủ quy định, giữ gìn vệ sinh chung và không vứt rác bừa bãi. Hãy mặc quần áo lịch sự và kín đáo khi tham quan.

3. Khách sạn Sài Gòn khi tham quan lăng Ông Bà Chiểu

Ngoài lăng Ông Bà Chiểu ở Bình Thạnh, Sài Gòn còn có nhiều địa điểm lịch sử và văn hóa khác như: Nhà thờ Đức Bà, Dinh Độc Lập, Phố đi bộ Nguyễn Huệ,...

4. Cách đến lăng Ông Bà Chiểu

Nếu bạn ở xa, bạn có thể đến Thành phố Hồ Chí Minh bằng máy bay, xe khách, hoặc tàu hỏa. Sau đó, bạn có thể chọn đi taxi, xe ôm, thuê xe hoặc sử dụng phương tiện công cộng để đến lăng Ông Bà Chiểu.

Nếu sử dụng phương tiện công cộng, bạn có thể tham khảo lộ trình xe buýt như sau:

Xe buýt đi qua lăng: 08, 18, 24, 51, 54, 55, 104;

Trạm xe buýt gần lăng:

• Lăng Ông Bà Chiểu: cách 119m, khoảng 2 phút đi bộ;
• UBND quận Bình Thạnh: cách 174m, khoảng 3 phút đi bộ;
• Trường Tiểu học Nguyễn Đình Chiểu: cách 288m, khoảng 4 phút đi bộ.

Lăng Ông Bà Chiểu không chỉ là nơi linh thiêng của người Sài Gòn, mà còn là địa điểm tìm bình an và sức khỏe của nhiều du khách. Đến đây, bạn cũng sẽ khám phá một Sài Gòn cổ kính ẩn mình giữa sự náo nhiệt của thành phố. Hãy dành thời gian ghé thăm lăng Ông Bà Chiểu khi bạn đến Sài Gòn nhé!

Ngoài Thành phố Hồ Chí Minh, Việt Nam còn có nhiều điểm du lịch khác với phong cảnh thiên nhiên và ẩm thực đặc trưng như Nha Trang, Phú Quốc, Hội An, Hạ Long… Hãy đặt phòng tại Vinpearl và mua vé vui chơi tại VinWonders để trải nghiệm những dịch vụ nghỉ dưỡng và giải trí hàng đầu!

• Vinpearl Phú Quốc, VinWonders Phú Quốc, Vinpearl Safari Phú Quốc, Grand World Phú Quốc
• Vinpearl Nha Trang, VinWonders Nha Trang
• Vinpearl Resort & Golf Nam Hội An, VinWonders Nam Hội An
• Vinpearl Resort & Spa Hạ Long