Buzz
Bạn có biết Lăng Thiệu Trị nằm ở đâu trên bản đồ du lịch xứ Huế không?
Địa chỉ: làng Cư Chánh, xã Thủy Bằng, huyện Hương Thủy, tỉnh Thừa Thiên Huế
Giá vé vào cửa:
- Người lớn: 150.000 VNĐ / lượt
- Trẻ em từ 7 đến 12 tuổi hoặc cao từ 0.8m đến 1.3m: 30.000 VNĐ / lượt
- Trẻ em dưới 7 tuổi hoặc cao dưới 0.8m được miễn phí hoàn toàn giá vé
Nằm yên bình giữa những ngọn đồi núi rợp cây xanh, Lăng Thiệu Trị là nơi yên nghỉ của vị vua hiếu thảo và tài hoa nhất trong triều Nguyễn. Trong số các công trình lăng mộ của các vị vua triều Nguyễn, chỉ có Lăng Thiệu Trị được xây dựng theo hướng Tây Bắc - một hướng không phổ biến trong kiến trúc cung điện và lăng tẩm.
Tổng quan Lăng Thiệu Trị nhìn từ hồ Nhuận Trạch
Mặc dù được so sánh với Lăng Gia Long và Lăng Minh Mạng - cha của vua Thiệu Trị, nhưng Lăng Thiệu Trị vẫn có những đặc điểm riêng biệt, tạo nên sự độc đáo và khác biệt, biến nơi nghỉ ngơi của vị vua trở thành một công trình duy nhất ở xứ cố đô. Ngoài ra, nghệ thuật trang trí bằng men rạn cũng được sử dụng phổ biến trong lăng, đặc biệt là ở khu vực đền thờ. Điều này khiến Lăng Thiệu Trị được G.Langland - một nhà nghiên cứu người Pháp - ca ngợi rằng: “Lăng Thiệu Trị có thể xem là một trong những thành tựu nghệ thuật độc đáo nhất của Việt Nam trong thế kỷ XIX.”
Bạn nên sử dụng phương tiện gì để đến thăm Lăng Thiệu Trị?
Nằm khoảng 8km từ trung tâm thành phố Huế, bạn có thể dễ dàng đến thăm Lăng Thiệu Trị bằng xe máy hoặc taxi. Nếu bạn chọn di chuyển bằng xe máy, bạn có thể đi theo con đường sau: Điện Biên Phủ - Đàn Nam Giao. Từ Đàn Nam Giao, chỉ cần hỏi người dân đường lên Lăng Thiệu Trị và họ sẽ chỉ dẫn bạn.
Hiện nay, ở trung tâm thành phố Huế có nhiều cửa hàng cho thuê xe máy theo ngày, với giá từ 120.000 VNĐ đến 150.000 VNĐ, tùy thuộc vào loại xe bạn chọn, có thể là xe số hoặc xe ga. Bạn chỉ cần liên hệ trước với cửa hàng và họ sẽ giao xe đến khách sạn bạn ở.
Hoặc nếu ánh nắng gay gắt đặc trưng của Huế làm bạn lo ngại khi phải di chuyển xa, tại sao không chọn taxi nhỉ? Hiện nay, Huế có nhiều hãng taxi hoạt động với đội xe cao cấp, sang trọng và dịch vụ thân thiện, nhiệt tình. Giá taxi chỉ từ 80.000 VNĐ mỗi chuyến, rất hợp lý.
Các hãng taxi mà bạn có thể tin tưởng chọn làm bạn đồng hành trong hành trình là Mai Linh, Phú Xuân Huế, Vina Sun Huế, Thành Công Huế, Hue Private Taxi, Taxi Vàng, Taxi Hương Giang, Taxi Hoàng Anh, và nhiều hãng khác. Bạn có thể đặt xe trực tiếp qua điện thoại hoặc ứng dụng của hãng.
Về vua Thiệu Trị và quá trình xây dựng lăng
Với tên thật là Nguyễn Phúc Miên Tông, vua Thiệu Trị (1807 – 1847) là vị vua thứ ba của triều đại Nguyễn, con trai trưởng của vua Minh Mạng. Ông lên ngôi chỉ trong vỏn vẹn 7 năm, sau đó qua đời vì bệnh vào ngày 4/11/1847, hưởng thọ 47 tuổi. Trong thời gian còn sống, ông không kịp xây dựng lăng mộ, nên sau khi mất, thi hài ông tạm quàn tại điện Long An, trong cung Bảo Định, trong 8 tháng. Trong tình cảm hối hận, ông đã dặn vua Tự Đức – con trai của mình – xây dựng lăng mộ cho ông. Ông nhấn mạnh rằng: “Chỗ đất cho lăng mộ nên chọn bãi đất cao chân núi, thuận lợi cho nhân dân làm việc. Còn đường ngầm dẫn vào mộ, bắt đầu từ Hiếu Lăng, nên sao chép lại. Còn những công trình phụ trợ, hãy xây dựng theo nguyên tắc tiết kiệm, không nên lãng phí tài nguyên của nhân dân.” Sau khi vua Tự Đức lên ngôi, ông đã thực hiện lời dặn của cha mình và xây dựng lăng mộ cho vua Thiệu Trị.
Hình ảnh vua Thiệu Trị - vị vua thứ ba của triều nhà Nguyễn
Vua Tự Đức chỉ địa lý tìm đất xây lăng, và cuối cùng chọn dãy núi thấp ở làng Cư Chánh, huyện Hương Thủy để xây lăng. Sau này, ngọn núi được đổi tên thành núi Thuận Đạo, lăng được gọi là Xương Lăng. Lăng hướng về hướng Tây Bắc – hướng không được sử dụng trong các công trình cung điện, đền đài, nhưng theo phong thủy, Lăng Thiệu Trị có hướng sơn thủy chỉ giao. Đồi Vọng Cảnh cách lăng 1km và núi Ngọc Trản phía trái chầu về trước lăng tạo nên vị thế tả long hữu hổ, trong khi núi Chằm cách đó 8km và động Bàu Hồ gần hơn làm bình phong thiên nhiên cho khu Tẩm trong lăng.
Vua Tự Đức đã dặn các đại thần phải bắt chước cách làm lăng Minh Mạng. Các công trình thờ phượng như điện, đình, các, viện, v.v. phải tuân theo quy chế của lăng Gia Long, tùy theo địa thế để quyết định. Quá trình xây dựng Lăng Thiệu Trị được đánh giá là chưa từng có trong lịch sử do thực hiện gấp rút dưới sự độc đáo của vua Tự Đức.
Toàn cảnh khu Tẩm bên trong Lăng Thiệu Trị
Việc khởi công Lăng Thiệu Trị diễn ra vào ngày 11/2/1848, và vào tháng 3/1848, phần Toại đạo (đường hầm đưa quan tài vua vào huyệt mộ) tương tự Lăng Minh Mạng đã hoàn thành. Đến tháng 5/1848, các công trình chính của lăng đã hoàn thành. Ngày 14/6/1848, vua Tự Đức đã tự kiểm tra công trình lần cuối. Mười ngày sau đó, thi hài vua Thiệu Trị được chính thức đưa vào lăng an táng sau 8 tháng quàn tại cung Bảo Định.
Các công trình phụ bên trong lăng vẫn tiếp tục được xây dựng sau khi thi hài vua đã được chôn cất hoàn tất. Tháng 11/1848, tấm bia “Thánh Đức Trần Công” với bài bi ký hơn 2.500 chữ do vua Tự Đức viết về cuộc đời và công đức của cha được dựng. Đây cũng là công trình cuối cùng đánh dấu quá trình xây dựng lăng tẩm diễn ra nhanh chóng nhất trong lịch sử, chỉ mất chưa đầy 10 tháng.
Kiến trúc tại Lăng Thiệu Trị với nhiều công trình uy nghiêm, trang trọng nhất
Lăng Thiệu Trị được chia thành hai khu vực chính, bao gồm khu Trục Lăng ở bên phải và khu Trục Tẩm (khu vực điện thờ) ở bên trái. Nếu Lăng Minh Mạng đã hợp nhất ba trục của Lăng Gia Long thành một trục duy nhất, thì Lăng Thiệu Trị là công trình kết hợp hai mô thức này bằng cách thiết kế thành hai trục riêng biệt, cách nhau khoảng 100m.
4.1 Khu Lăng tại Lăng Thiệu Trị
Nằm ở phía bên phải của lăng, Khu Lăng được đặt ở vị trí non nước đẹp mắt, phía trước là hồ Nhuận Trạch kết nối với hồ Điện, sau là Bức bình phong và nghi môn được điêu khắc theo hình ảnh rồng vờn mây dẫn vào Bái Đình.
Khu vực Bái Đình và Bi Đình tại Lăng Thiệu Trị. Bi Đình có nhiều điểm tương đồng với Bi Đình tại Lăng Minh Mạng
Tại sân chầu rộng rãi này, hai hàng tượng đá được đặt - đó là những tác phẩm điêu khắc đại diện cho nghệ thuật vào nửa đầu thế kỷ XIX tại Huế. Tiếp tục về phía sau, ngay phía sau hồ Nhuận Trạch, bạn sẽ thấy một nghi môn bằng đồng dẫn vào sân Bái Đình lớn.
Ngay sau Bái Đình là Bi Đình và Lầu Đức Hinh nằm trên một ngọn đồi hình dáng từ xa giống như một cái mai rùa. Hai bên của sân Bái Đình có hai hàng tượng đá, một bên là tượng quan văn và tượng võ, còn bên kia là tượng ngựa và tượng voi trang trọng. Tại khu vực Bi Đình, hay còn gọi là Phương Đình, đó là nơi đặt bức tượng “Thánh Đức Trần Công” hơn 2.500 chữ do vua Tự Đức viết về cuộc đời và công đức của vị vua cha.
Một góc chụp khác tại Bái Đình và Bi Đình
Khu vực Nhà Bia. Đáng tiếc hiện nay Nhà Bia đã bị đổ nát nặng nề
Lầu Đức Hinh có hình dáng tương tự như Minh Lâu tại Lăng Minh Mạng. Hiện nay, Lầu Đức Hinh chỉ còn lại phần nền và bậc cấp mà thôi
Khu vườn cảnh ở giữa Nhà Bia và Lầu Đức Hinh
4.2 Khu Tẩm tại Lăng Thiệu Trị
Khu Tẩm, còn gọi là điện thờ, được xây dựng theo phong cách độc đáo và cách Lầu Đức Hinh khoảng 100m chếch về phía bên trái. Lầu Đức Hinh được xây dựng trên một quả đồi thấp hình mai rùa, có hình dáng tương tự như Minh Lâu tại Lăng Minh Mạng. Tuy nhiên, đáng tiếc là hiện nay Lầu Đức Hinh đã đổ sập, chỉ còn lại phần nền và bậc cấp mà thôi.
Khung cảnh phía sau Lầu Đức Hinh với hồ sen và cánh cổng bằng đồng. Trước đây, cổng được trang trí bằng men pháp lam nhưng hiện đã mất
Phía sau Lầu Đức Hinh là một vườn hoa được xây dựng đối xứng hai bên, tương tự như vườn hoa sau Minh Lâu ở Lăng Minh Mạng. Tiếp theo là Hồ Ngưng Thúy trước Bửu Thành và có ba cây cầu bắc ngang qua, gồm cầu Chánh Trung ở giữa, cầu Đông Hòa bên phải và cầu Tây Đình bên trái. Cả ba cây cầu đều kết thúc tại Bửu Thành – nơi đặt thi hài của vua Thiệu Trị.
Bửu Thành - nơi an táng thi hài vua Thiệu Trị
Ngoài ra, trong khu Tẩm tại Lăng Thiệu Trị còn có các công trình khác như Nghi Môn được xây dựng từ đá cẩm thạch, Hồng Trạch Môn – cánh cổng dạng vọng lâu dẫn đến điện Biểu Đức. Đây là công trình trung tâm của khu Tẩm, cũng là nơi thờ phượng bài vị của vua và Nghi Thiên Chương Hoàng Hậu (bà Từ Dũ). Tại chính điện, có những cổ diêm và bộ mái có 450 ô chữ khắc các bài thơ có giá trị văn học và giáo dục cao.
Đường lên Bửu Thành
Ngoài hai khu vực chính, trong Lăng Thiệu Trị còn có các công trình phụ khác cũng trang nghiêm và bề thế không kém, như Tả Hữu Phối Điện, Tả Hữu Tùng Điện với điện Biểu Đức ở giữa, góp phần tôn thêm vẻ cao quý, trang nghiêm của chính điện.
Từ khu vực Lăng Thiệu trị chạch về phía trước một chút là lăng Hiếu Đông – nơi an nghỉ của mẹ vua là bà Hồ Thị Hoa. Trong khi đó, phía bên trái sau lăng chính là lăng Xương Thọ của vợ vua là bà Từ Dũ. Và phía trước lăng chính khu mộ tảo thương – đây là nơi an nghỉ của các ông hoàng, bà chúa nhỏ, con vua Thiệu Trị ngày xưa.
Hồng Trạch Môn với cánh cổng dạng vọng lâu tại khu tẩm điện
Phía trước điện Biểu Đức, công trình trung tâm của khu Tẩm trong Lăng Thiệu Trị
Lăng Thiệu Trị tạo ấn tượng mạnh mẽ với vẻ đẹp độc đáo của nơi đất thôn quê, với những khu vườn xanh mướt và những cánh đồng lúa trĩu quả. Với chỉ 10 tháng thi công, lăng đã đạt được thành tựu đáng kinh ngạc này, và không có gì ngạc nhiên khi nó trở thành điểm tham quan hàng đầu ở Huế. Nếu bạn có dịp đến cố đô vào một ngày nắng đẹp, đừng quên ghé thăm nơi nghỉ ngơi của vị vua hiếu thảo nhất triều Nguyễn.
Bảo Ngọc
Nguồn: Tổng hợp
