Khám phá lễ hội Chol Chnam Thmay, Tết Nguyên Đán của người Khmer

Giới thiệu về lễ hội Chol Chnam Thmay

Lễ hội Chol Chnam Thmay, còn gọi là Tết Khmer, là một trong những lễ hội truyền thống quan trọng nhất của người Khmer, diễn ra vào giữa tháng 4 hàng năm. Lễ hội này tương tự như Tết Nguyên Đán của người Kinh, với nhiều nghi lễ và phong tục đặc sắc.

Lễ hội Chol Chnam Thmay là một sự kiện quan trọng trong văn hóa Khmer. Ảnh: thanhpho.tayninh

Tết Chol Chnam Thmay là thời điểm người Khmer đoàn tụ với gia đình, thể hiện lòng tri ân tổ tiên và cầu chúc cho một năm mới an lành. Đây là lễ hội mang đậm bản sắc văn hóa dân tộc Khmer, thu hút đông đảo du khách muốn khám phá văn hóa, tôn giáo, tham gia trò chơi truyền thống và thưởng thức các bữa tiệc phong phú. Đặc biệt, trong du lịch Trà Vinh, lễ hội Chol Chnam Thmay luôn là điểm đến hấp dẫn với nhiều hoạt động văn hóa đặc sắc.

Lịch sử và ý nghĩa của lễ hội Chol Chnam Thmay

2.1 Nguồn gốc của lễ hội

Lễ hội Chol Chnam Thmay bắt nguồn từ Ấn Độ, được người Khmer đưa vào Việt Nam và phát triển thành một phần văn hóa đặc trưng. Nguồn gốc của lễ hội liên quan đến một truyền thuyết về sự chuyển giao từ Bà La Môn giáo sang Phật giáo, kể về cuộc đấu trí giữa Đại Phạm Thiên (Kabul Maha Prum) và cậu bé thông minh Thom Ma Bal, một trong những hóa thân của Đức Phật.

Ngày xưa có một cậu bé tên là Thom Ma Bal, nổi tiếng với trí thông minh vượt bậc. Mới 7 tuổi, cậu đã biết truyền đạt kiến thức cho mọi người, khiến dân làng không ngừng ngưỡng mộ và lắng nghe. Tin đồn về tài năng của Thom Ma Bal nhanh chóng đến tai các vị thần trên thượng giới, dẫn đến việc họ cũng xuống trần để nghe cậu giảng dạy, làm cho các buổi thuyết giảng của thần Kabul Maha Prum dần thưa thớt.

Các ngôi chùa được trang hoàng lộng lẫy để chào đón lễ hội Chol Chnam Thmay. Ảnh: laodong

Thần Kabul Maha Prum, một vị thần quyền lực trên thượng giới, cảm thấy tức giận khi biết có một người trần gian tài trí hơn mình. Thần đã ra lệnh cho các vị thần khác không xuống trần gian nữa và tìm cách hại Thom Ma Bal bằng ba câu hỏi khó, yêu cầu cậu phải giải trong vòng 7 ngày. Thần đặt cược rằng nếu cậu không trả lời được, sẽ phải đánh đổi mạng sống; ngược lại, nếu cậu giải đúng, thần sẽ tự tay kết liễu mình.

Thom Ma Bal suy nghĩ không ngừng suốt sáu ngày nhưng vẫn không tìm ra lời giải. Đến ngày thứ sáu, khi mệt mỏi ngồi nghỉ dưới cây thốt nốt, cậu tình cờ nghe được lời giải từ cuộc trò chuyện của hai con chim đại bàng. Nhờ vậy, Thom Ma Bal đã giải đúng cả ba câu hỏi, khiến thần Kabul Maha Prum phải tự tay dùng gươm vàng kết liễu đời mình.

Trước đây, thần đã giao nhiệm vụ cho các con gái của mình hằng năm thay nhau xuống trần để bảo vệ và phù hộ cho người dân, giúp họ có một năm an lành và mùa màng bội thu. Vì thế, mỗi khi thần Kabul Maha Prum ra đi, bảy tiên nữ của thần lại thay phiên nhau xuống trần gian để mang lại may mắn và bình an cho con người. Chính vì vậy, người Khmer coi ngày này là khởi đầu của năm mới và là thời điểm diễn ra lễ hội Chol Chnam Thmay.

2.2 Ý nghĩa của lễ hội Chol Chnam Thmay

Lễ hội Chol Chnam Thmay không chỉ là thời điểm người Khmer đón chào năm mới mà còn mang nhiều ý nghĩa quan trọng:

- Tưởng nhớ tổ tiên: Trong dịp lễ này, người Khmer tin rằng linh hồn tổ tiên sẽ trở về bên gia đình. Do đó, họ thực hiện những nghi lễ cúng dâng trang trọng để bày tỏ lòng biết ơn và cầu xin sự bảo hộ từ các vị tổ tiên.

- Mong cầu hạnh phúc và an lành: Chol Chnam Thmay cũng là thời điểm người Khmer gửi gắm những ước vọng về một năm mới tràn đầy may mắn, an khang và thịnh vượng.

- Kết nối cộng đồng: Đây là cơ hội để người Khmer tụ tập, thắt chặt mối quan hệ gia đình và cộng đồng thông qua các hoạt động vui chơi, giải trí và lễ hội.

Người dân tham gia dâng lễ và cầu nguyện tại chùa trong dịp lễ. Ảnh: baodantoc

Thời gian và địa điểm diễn ra lễ hội

3.1 Thời điểm tổ chức lễ hội Chol Chnam Thmay

Lễ hội Chol Chnam Thmay thường kéo dài 3 ngày, từ 13 đến 15 tháng 4 dương lịch hàng năm. Tuy nhiên, theo tìm hiểu từ Mytour.vn, ngày khai mạc có thể thay đổi chút ít tùy thuộc vào từng năm và từng địa phương.

3.2 Địa điểm tổ chức lễ hội

Lễ hội Chol Chnam Thmay được tổ chức rộng rãi tại các khu vực có cộng đồng người Khmer sinh sống, đặc biệt là các tỉnh miền Tây Nam Bộ như Trà Vinh, Sóc Trăng, An Giang và Kiên Giang. Lễ hội cũng diễn ra với quy mô lớn tại Campuchia.

Những hoạt động nổi bật trong lễ hội Chol Chnam Thmay

4.1 Ngày đầu tiên: Chol Sangkran Chmay

Ngày đầu tiên của lễ hội được gọi là Chol Sangkran Chmay, đánh dấu thời khắc giao thừa. Vào ngày này, người Khmer sẽ tiến hành dọn dẹp nhà cửa, chuẩn bị lễ cúng và mặc trang phục mới để chào đón năm mới.

Các nghi thức quan trọng trong ngày Chol Sangkran Chmay gồm có:

- Lễ rước nước thánh: Một trong những nghi lễ đặc biệt của ngày này là rước nước thánh từ các ngôi chùa về nhà, dùng để tẩy trần và cầu nguyện cho sự an lành.

Nghi thức rước nước được thực hiện với sự trang trọng. Ảnh: baodantoc

Các gia đình cũng chuẩn bị mâm lễ để dâng lên tổ tiên. Ảnh: baodantoc

4.2 Ngày thứ hai lễ hội Chol Chnam Thmay: Virak Wanabat

Ngày thứ hai của lễ hội được gọi là Virak Wanabat, là thời gian dành cho các hoạt động tôn giáo và từ thiện. Người Khmer sẽ đến chùa để cúng dường các sư thầy, cầu nguyện và hỗ trợ những người kém may mắn.

- Lễ cúng chùa: Người Khmer mang theo các lễ vật như hương, nến, hoa quả và thức ăn đến chùa để thực hiện nghi lễ cúng dường và lắng nghe giảng kinh.

- Hoạt động từ thiện: Trong dịp lễ, các gia đình Khmer thường tổ chức các hoạt động từ thiện như phát quà cho người nghèo, trẻ mồ côi và những người có hoàn cảnh khó khăn.

Vào ngày thứ hai, người Khmer sẽ đến chùa để thực hiện nghi lễ cúng dường và nghe giảng kinh. Ảnh: baodantoc

4.3 Ngày thứ ba: Tngay Leang Saka

Ngày cuối cùng của lễ hội, được gọi là Tngay Leang Saka, là thời điểm dành cho vui chơi và kết thúc các hoạt động lễ hội. Vào ngày này, người Khmer tổ chức các hoạt động giải trí, trò chơi và tiệc tùng để chào đón năm mới.

- Lễ tắm Phật: Một nghi lễ quan trọng trong ngày này là nghi thức tắm Phật. Người Khmer sẽ rót nước thơm lên tượng Phật để bày tỏ lòng kính trọng và cầu chúc cho năm mới an lành, may mắn.

Lễ tắm Phật với nước thơm. Ảnh: Wikipedia

Những màn trình diễn ca múa truyền thống được tổ chức tại các ngôi chùa. Ảnh: laodong