Buzz
Đôi điều về đền Nhược Sơn
1.1 Đền Nhược Sơn ở đâu?
Đền Nhược Sơn nằm bên bờ sông Hồng êm đềm, cách thị trấn Mậu A (huyện Văn Yên) khoảng 41 km. Khu di tích lịch sử này nằm tại thôn Ngọc Châu, xã Châu Quế Hạ, nơi thờ ngài Hà Khắc Chương - một vị võ tướng tài ba của thời nhà Trần.
Đền Nhược Sơn với kiến trúc cổ kính, toát lên không khí linh thiêng và truyền thống sâu sắc.
Đền Nhược Sơn được xây dựng hướng về phía Bắc, với hình thức không đều, có cấu trúc theo dạng chữ đinh, chia thành hai phần chính là kiến trúc chính và kiến trúc phụ. Diện tích mặt bằng của đền là 191,44 mét vuông, lưu trữ hơn 10 di vật bao gồm chuông đồng, các ô chữ từ thời xưa, tượng Hà Chương đúc bằng đồng cao khoảng 28,5cm, nặng 67kg, bát nhang… Vào ngày 16/11/2005, khu di tích đền Nhược Sơn đã được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch xếp hạng Di tích lịch sử - văn hóa cấp quốc gia.
1.2 Đền Nhược Sơn thờ ai?
Người dân địa phương gọi đền Nhược Sơn bằng tên bản địa là Loòng Mẹac hoặc Tại Mẹac. Đền nằm trên khu đất rộng, địa hình bằng phẳng ven sông Hồng, được xây dựng để bày tỏ lòng biết ơn và thành kính đối với vị anh hùng Hà Chương.
Lễ hội đền Nhược Sơn được tổ chức hàng năm, thu hút đông đảo du khách từ khắp nơi.
Theo lời kể của những người cao tuổi ở đây, từ thế hệ này sang thế hệ khác, mọi người đều kể lại về công lao của vị anh hùng Hà Chương. Truyền thuyết kể rằng trong cuộc kháng chiến chống lại quân Nguyên Mông lần thứ hai, Hà Khắc Chương đã có công vĩ đại khi truy kích, phục kích địch và đẩy chúng vào bẫy. Nhờ đó, quân ta đã giành chiến thắng rực rỡ, đánh tan quân địch, khiến chúng không còn bất kỳ vũ khí nào. Nhưng đáng tiếc, trong trận chiến đó, Hà Chương đã bị thương nặng và hy sinh. Hài cốt của ông đã được chôn cất bên bờ sông, ngay tại cửa thác Nhược Sơn.
Về Lễ hội đền Nhược Sơn
2.1 Lễ hội đền Nhược Sơn tổ chức vào thời gian nào?
Lễ hội tại đền Nhược Sơn diễn ra vào ngày 20/9 âm lịch hàng năm, tại xã Châu Quế Hạ. Lễ hội thu hút đông đảo cư dân địa phương và du khách đến đây để tưởng nhớ công lao lớn lao của Hà Chương và cầu nguyện cho một cuộc sống thuận lợi, an lành và hạnh phúc.
Lễ hội đền Nhược Sơn thu hút sự tham gia đông đảo của cư dân địa phương và du khách.
2.2 Những phần Lễ và phần Hội diễn ra như thế nào?
Phần Lễ:
Bên cạnh các nghi lễ tôn giáo, tại đền Nhược Sơn còn diễn ra lễ Tứ Viết hay còn gọi là “phá lường” - lễ điên. Lễ này được tổ chức hai lần mỗi năm vào ngày 20/1 và ngày 20/9 âm lịch.
Ngày 20/9, được truyền thống coi là ngày tướng Hà Chương hy sinh. Do đó, dân làng sẽ chuẩn bị cốm cúng và các vật phẩm lễ vật khác, vừa để cúng vừa để phục vụ khách du lịch tới đền hương và thờ cúng vị anh hùng.
Thời gian diễn ra Lễ hội đền Nhược Sơn: từ 5 giờ sáng đến 5 giờ chiều.
Người chủ trì lễ hội: các cụ tiên chỉ, chánh tổng, phó lý, bá hộ…
Cảnh đoàn người mang lễ vật lên đền Nhược Sơn
Vào lúc 5 giờ sáng, những người lính sẽ bắt đầu chuẩn bị việc mổ lợn, chọn lợn khỏe mạnh và to lớn. Lợn sẽ được mổ tại bờ sông Hồng, sau đó phần thịt sẽ được chia thành 12 chậu để cúng vị thần Long vương bảo vệ thác Nhược Sơn.
Đến 6 giờ sáng, cư dân trong vùng sẽ mang cốm và bánh dày lên đền Nhược Sơn, góp phần vào lễ hội.
Lúc 9 giờ sáng, lễ cúng chính sẽ diễn ra với việc thầy mo đọc bài văn tế nhằm tưởng nhớ công lao của vị anh hùng Hà Chương và cầu nguyện cho cuộc sống của mọi người trở nên ấm no và hạnh phúc.
Bài văn tế kéo dài khoảng 1 tiếng, đến 10 giờ sáng, sau khi lễ cúng kết thúc, các nhân viên phục vụ sẽ chuẩn bị cơm để phục vụ các quan khách và du khách tham dự hội.
Vào ngày 20/1 âm lịch, một lễ hội tương tự sẽ diễn ra, chỉ khác biệt ở việc thay vì mổ lợn, sẽ mổ trâu. Ngoài ra, các nghi lễ và hoạt động lễ hội đều giống nhau như ngày 20/9.
Phần Hội:
Diễn ra từ 10 giờ sáng đến 5 giờ chiều.
10 giờ sáng, sau khi lễ cúng của Lễ hội đền Nhược Sơn kết thúc, phần Hội sẽ diễn ra với những hoạt động đặc sắc như hội múa xòe, hội đại yến, trò chơi ném còn, hội hát đúm…
Trong số đó, hội múa xòe là hoạt động thu hút nhất, được tổ chức ngay tại sân đền. Mọi người sẽ mặc những bộ quần áo truyền thống, với váy xòe rộng. Thầy mo sẽ dẫn đầu, sau đó mọi người sẽ khuấy động theo, mỗi bài xòe thường có từ 6 đến 7 người, đeo theo 10 quả nhạc để cùng nhau múa và hát vang những bài ca ca ngợi mùa màng bội thu và cuộc sống no đủ.
Hội ném còn thu hút sự quan tâm và tham gia đông đảo của cộng đồng
Từ 11 giờ sáng đến 5 giờ chiều, diễn ra hội hát đối, hội ném còn và hội đánh yến vô cùng sôi động và vui vẻ.
Hội đánh yến: sử dụng lá dứa và lông gà để làm quả yến, người tham gia trao đổi quả và bị phạt nếu làm rơi quả xuống đất.
Hội ném còn: một trò chơi thú vị với sự tham gia của cả nam và nữ, ai ném thủng vòng trước sẽ được thưởng.
Hội hát đối đáp: hoạt động lãng mạn giữa các đôi nam nữ, trao đổi lời ngọt ngào và hứa hẹn tương lai.
Lễ hội đền Nhược Sơn hiện nay đã trải qua nhiều thay đổi nhưng vẫn giữ được bản sắc văn hóa tâm linh.
Tuyết Trịnh
Nguồn: Tổng hợp
